Tản mạn về chữ và nghĩa của "Truyện Kiều" qua một vài trường hợp

TÓM TẮT

Bài viết đề xuất một cách hiểu có khác so với cách hiểu xưa nay về một vài chữ trong Truyện Kiều của thi hào Tố Như. Đó là: Trăm năm bên cạnh nét nghĩa giới hạn của một kiếp người, còn có nghĩa khoảng thời gian lịch sử vừa trải qua và nhà thơ đang sống cũng vừa khoảng 100 năm: Lê mạt, Tây Sơn, Nguyễn sơ; Đầu lòng chỉ Thuý Kiều và Thúy Vân là con đầu lòng của gia đình họ Vương, tức là hai chị em song sinh; Khuôn trăng hay Khuôn lưng? nếu là Khuôn trăng thì tả nét mặt của Thúy Vân tươi tắn, đẹp đẽ, sáng sủa, đầy đặn, phúc hậu; còn Khuôn lung là chi tiết tả dáng dấp khổ người của Thúy Vân; Nét ngài là chi tiết tả nét lông mày hay dáng người, vẻ người của Thúy Vân? Nét lông mày sao lại nở nang? Bài viết không đồng tình với cách hiểu như xưa nay nên đề nghị hiểu đây là chi tiết miêu tả dáng người đầy đặn, phúc hậu của Thúy Vân; Cuối cùng là so sánh hành động Lễn của Kim Trọng (câu 536) với Lẻn của Sở Khanh (câu 1094) hai hành động này có khác gì không? dù hành động của cả hai nhân vật này đều lén lút, người ngoài không ai hay biết.