Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 1: Tổng quan về kế toán - Nguyễn Thị Hằng Nga

Thay ñổi của VCSH
•Khoản ñầu
tư (góp vốn) 
của các CSH
•LN từ hoạt
ñộng kinh
doanh
•Khoản hoàn
trả hoặc
phân phối
cho các CSH
•Lỗ từ hoạt
ñộng KD
34
Vay ngắn hạn
PTNB; PTCNV,
PTPNK; Thuế...NN
Vay dài hạn
Nợ dài hạn khác...
NVKD; NVðTXDCB;
Quỹ ðTPT; 
Quỹ KTPL;
Lợi nhuận chưa PP
Nợ
PT
Nợ
Ngắn
hạn
Nợ
Dài
hạn
NV
chủ
SH
NV
KD
2.2 Nguồn hình thành tài sản (Nguồn vốn)
35
TS trong mối quan hệ 2 mặt với
nguồn hình thành tài sản
TÀI SẢN = NGUỒN VỐN
TÀI SẢN = NỢ PHẢI TRẢ + VỐN CHỦ SỞ HỮU
CÁC NGUỒN 
LỰC KINH TẾ
MÀ DN SỬ
DỤNG
AI LÀ NGƯỜI CUNG CẤP CÁC 
NGUỒN LỰC KINH TẾ CHO DN 
HAY QUYỀN SỞ HỮU ðỐI VỚI 
CÁC NGUỒN LỰC NÀY.
Hai mặt của cùng một lượng giá trị
36
BẢNG CÂN ðỐI KẾ TOÁN
B. Vốn chủ sở hữu
I. Vốn chủ sở hữu
II. Nguồn kinh phí và các quỹ
B. Tài sản dài hạn
I. Các khoản phải thu dài hạn
II. Tài sản cố ñịnh
III. Bất ñộng sản ñầu tư
IV. Các khoản ñầu tư tài chính dài hạn
V. Tài sản dài hạn khác
A. Nợ phải trả
I. Nợ ngắn hạn
II. Nợ dài hạn
A. Tài sản ngắn hạn
I. Tiền và các khoản tương ñương tiền
II. Các khoản ñầu tư tài chính ngắn hạn
III. Các khoản phải thu
IV. Hàng tồn kho
V. Tài sản ngắn hạn khác
Tổng cộng nguồn vốnTổng cộng tài sản
NGUỒN VỐNTÀI SẢN
37
2.3 Mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn
• ∑Tài sản = ∑Nguồn vốn
• ∑Nguồn vốn=Nợ phải trả+Vốn CSH
• ∑Tài sản=Nợ phải trả+Vốn CSH
• Vốn CSH= ∑Tài sản-Nợ phải trả
TÀI SẢN CỦA ðƠN VỊ LUÔN VẬN ðỘNG KHÔNG 
NGỪNG QUA CÁC GIAI ðOẠN KHÁC NHAU

TÍNH CÂN ðỐI: ∑Tài sản = ∑Nguồn vốn
TÀI SẢN CỦA ð N VỊ LU N VẬN ð N KH N 
N N UA CÁC IAI ð ẠN KHÁC NHAU
TÍ I: Tài sản = guồn vốn
38
2.4 Quá trình vận ñộng của tài sản
CHU KỲ HOẠT ðỘNG CỦA ðƠN VỊ SẢN XUẤT
THSXH’T’
CHU KỲ HOẠT ðỘNG CỦA ðƠN VỊ THƯƠNG MẠI
TH..T’
CHU KỲ HOẠT ðỘNG CỦA ðƠN VỊ KINH DOANH TIỀN TỆ
TT’
39
2.4 Quá trình vận ñộng của tài sản
Tiền Nguyên vật liệu, CCDC 
Khoản phải thu Thành phẩm
QUÁ TRÌNH CUNG CẤP
QUÁ TRÌNH TIÊU THỤ
QUÁ
TRÌNH
SẢN
XUẤT
CHU KỲ HOẠT ðỘNG CỦA ðƠN VỊ SẢN XUẤT
40
2.4 Quá trình vận ñộng của tài sản
Tiền Hàng hóa
Khoản phải thu
GIAI ðOẠN MUA HÀNG
GIAI ðOẠN BÁN HÀNG
Các
Chủ
Thể
Kinh
tế
T
I
Ề
N
Các
Chủ
Thể
Kinh
tế
Huy ñộng vốn
Trả vốn và lãi
Cho vay
Thu hồi vốn và lãi
ðƠN VỊ KINH DOANH TIỀN TỆ
ðƠN VỊ THƯƠNG MẠI
41
VÍ DỤ VỀ SỰ VẬN ðỘNG CỦA TÀI SẢN
2.4 Quá trình vận ñộng của tài sản
Một công ty cổ phần mới thành lập huy ñộng ñược số vốn ban
ðầu thông qua việc phát hành cổ phiếu là 28.
Trong năm, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại công ty này như sau:
1. Dùng tiền mặt mua máy móc thiết bị là 10.
2. Mua nguyên vật liệu sản xuất sản phẩm là 8 chưa thanh toán cho
người bán.
3. Xuất quỹ tiền mặt 5, chuyển vào Tài khoản ở ngân hàng.
4. Chuyển tiền gửi ngân hàng thanh toán cho người bán 3.
∑Tài sản = ∑Nguồn vốn

42
2.5 ðặc ñiểm của ñối tượng kế toán
-Có tính hai mặt, ñộc lập và cân bằng nhau về giá trị.
-Vận ñộng theo một trật tự và khép kín theo chu kỳ nhất ñịnh.
-Có tính ña dạng trên mỗi nội dung
-Gắn liền với lợi ích kinh tế, quyền lợi và trách nhiệm của các bên.
43
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN
Ghi sổ kép
Tài khoảnChứng từ vàKiểm kê kế toán
Tổng hợp và
Cân ñối kế toán
Tính giá
44
Lập chứng từ kế toánậ p ch tng kế toán
Là cơ sở ñầu tiên của công việc kế toán. 
Là phương pháp của kế toán phản ánh 
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các tờ
chứng từ theo mẫu quy ñịnh, theo thời gian 
và ñịa ñiểm phát sinh của các nghiệp vụ.
 Chứng từ là cơ sở ghi chép và bằng 
chứng pháp lý của kế toán.
45
Kiểm kê :
Kieåm keâ laø phương phaùp cuûa keá toaùn nhaèm 
kieåm tra taïi choã taøi saûn cuûa ñôn vò baèng caùc 
phöông phaùp caân, ño, ñong, ñeám, ñeå xaùc ñònh 
soá löôïng, chaát löôïng thöïc teá taøi saûn cuûa ñôn vò 
nhaèm ñoái chieáu vôùi soá lieäu treân caùc soå saùch 
cuûa ñôn vò, kòp thôøi ñieàu chænh nhöõng sai soùt, 
maát maùt taøi saûn
i :
ieåå keâ laâ øø phương phaùùp cuûûa keáá toaùùn nhaèè 
kieåå tra taïïi choã taã øøi saûûn cuûûa ñôn vò baèèng caùùc 
phöông phaùùp caân, â ño, ñong, ñeáá , ñeåå xaùùc ñònh 
soáá löôïïng, chaáát löôïïng thöïïc teáá taøøi saûûn cuûûa ñôn vò 
nhaèè ñoáái chieááu vôùùi soáá lieääu treân caâ ùùc soåå saùùch 
cuûûa ñôn vò, kòp thôøøi ñieààu chænh nhöõng sai soõ ùùt, 
aáát aùùt taøøi saûûn
46
Tính giá:
Tính giaù laø moät phöông phaùp keá
toaùn bieåu hieän caùc ñoái töïông keá
toaùn baèng tieàn theo nhöõng
nguyeân taéc vaø yeâu caàu nhaát
ñònh.
í i :
í i ù l ø ät ù á
t ù i å i ä c ùc ái t ï á
t ù è ti à t õ
y â t éc ø y â c à át
ò .
47
Taøi khoaûn keá toaùnøi û á t ù
Tài khoản là phương pháp kế toán phân loại 
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh ñể phản ánh 
số hiện có và tình hình biến ñộng của từng ñối 
tượng kế toán cụ thể và hệ thống hóa thông 
tin cho từng ñối tượng kế toán ñó trong quá
trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .
48
13-48
Ghi soå keùp
Ghi soå keùp laø moät phöông phaùp ñöôïc duøng
ñeå ghi soá tieàn cuûa caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt
sinh vaøo caùc taøi khoaûn coù lieân quan theo
ñuùng caùc noäi dung kinh teá cuûa caùc nghieäp vuï
vaø moái quan heä giöõa caùc ñoái töôïng keá toaùn
vôùi nhau.
49
13-49
Tổng hợp và cân ñối
 Tổng hợp và cân ñối là phương pháp kế toán ñược 
thực hiện thông qua việc lập báo cáo kế toán.
 Báo cáo kế toán ñược lập từ số liệu của sổ kế toán.
 Báo cáo kế toán cung cấp thông tin về tình hình tài 
chính, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh 
nghiệp.
50
IV. Yêu cầu và các nguyên tắc kế toán cơ bản
4.1 Các quy ñịnh ñối với công tác kế toán
4.2 Các nguyên tắc kế toán cơ bản
51
 ðơn vị kế toán
 ðơn vị tính sử dụng trong kế toán
- ðơn vị tiền tệ
- ðơn vị khác
 Kỳ kế toán
4.1 Các quy ñịnh ñối với công tác kế toán
52
Thực thể kinh doanh
Một DN/ñơn vị kế toán là
một tổ chức ñộc lập
với chủ sở hữu và
các doanh nghiệp khác.
53
Thước ño tiền tệ và giả ñịnh
về ñơn vị tiền tệ ổn ñịnh
• Kế toán sử dụng thước ño tiền tệ là chủ
yếu.
• Các nhà kế toán cũng giả ñịnh rằng sức
mua của ñồng tiền là tương ñối ổn ñịnh.
• Một ñơn vị tiền tệ ổn ñịnh là ñồng tiền mà
giá trị của nó ñược kỳ vọng là sẽ không biến
ñộng quá nhiều qua thời gian. 
54
Kỳ kế toán
Các doanh nghiệp cần các báo cáo ñịnh kỳ,
do ñó các nhà kế toán chuẩn bị các báo cáo
tài chính và các báo cáo kế toán khác theo từng
thời kỳ cụ thể một cách thường xuyên. 
Hàng tháng
Hàng quý
Hàng năm
55
 Cơ sở dồn tích
 Hoạt ñộng liên tục

 Giá gốc
 Phù hợp
 Nhất quán
 Thận trọng
(VSA 01-Chun mc chung)
4.2 Các nguyên tắc kế toán cơ bản
56
Cơ sở dồn tích
• Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh 
nghiệp liên quan ñến tài sản, nợ phải trả, 
nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí
phải ñược ghi sổ kế toán vào thời ñiểm phát 
sinh, không căn cứ vào thời ñiểm thực tế thu 
hoặc thực tế chi tiền hoặc tương ñương tiền. 
• Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích 
phản ảnh tình hình tài chính của doanh 
nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
57
Cơ sở dồn tích và cơ sở tiền mặt
• Kế toán trên cơ sở tiền mặt ghi nhận
tác ñộng của các nghiệp vụ kinh tế trên
các báo cáo tài chính khi và chỉ khi
công ty nhận hoặc trả các khoản tiền
và tương ñương tiền. 
• Tại sao nói cơ sở dồn tích là cơ sở tốt
nhất ñể ño lường kết quả của các hoạt
ñộng kinh tế?
58
Cơ sở dồn tích và việc ghi nhận doanh thu
• Doanh thu ñược ghi nhận khi:
– DN chuyển giao hàng hoá hoặc dịch vụ cho
khách hàng và nhận ñược tiền hoặc quyền
nhận tiền trong tương lai.
59
Hoạt ñộng liên tục
• BCTC phải ñược lập trên cơ sở giả ñịnh là doanh 
nghiệp ñang hoạt ñộng liên tục và sẽ tiếp tục hoạt 
ñộng kinh doanh bình thường trong tương lai gần.
• Trường hợp thực tế khác với giả ñịnh hoạt ñộng liên 
tục thì báo cáo tài chính phải lập trên một cơ sở
khác và phải giải thích cơ sở ñã sử dụng ñể lập báo 
cáo tài chính.
• Với giả ñịnh hoạt ñộng liên tục, các nhà kế toán:
+ Sử dụng giá gốc ñể ghi nhận các tài sản dài hạn
+ Ghi nhận các khoản nợ phải trả theo giá trị phải thanh
toán khi ñáo hạn.
60
Nguyên tắc giá gốc
• Tài sản phải ñược ghi nhận theo giá gốc.
• Giá gốc của tài sản ñược tính theo số tiền 
hoặc khoản tương ñương tiền ñã trả, phải trả
hoặc tính theo giá trị hợp lý của tài sản ñó vào 
thời ñiểm tài sản ñược ghi nhận. 
• Giá gốc của tài sản không ñược thay ñổi trừ
khi có quy ñịnh khác trong chuẩn mực kế toán 
cụ thể
61
Nguyên tắc phù hợp: Khi nào
ghi nhn chi phí
Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với
nhau.
Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một
khoản chi phí tương ứng có liên quan ñến việc tạo ra
doanh thu ñó. 
Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kỳ tạo
ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí
phải trả nhưng liên quan ñến doanh thu của kỳ ñó
62
Nguyên tắc nhất quán
• Các chính sách và phương pháp kế
toán doanh nghiệp ñã chọn phải ñược
áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ
kế toán năm. Trường hợp có thay ñổi
chính sách và phương pháp kế toán ñã
chọn thì phải giải trình lý do và ảnh
hưởng của sự thay ñổi ñó trong phần
thuyết minh báo cáo tài chính.
63
Nguyên tắc thận trọng
• Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán ñoán cần
thiết ñể lập các ước tính kế toán trong các ñiều kiện
không chắc chắn. 
• Nguyên tắc thận trọng ñòi hỏi:
- Phải lập các khoản DF nhưng không lập quá lớn;
- Không ñánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các
khoản thu nhập;
- Không ñánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải
trả và chi phí;
- Doanh thu và thu nhập chỉ ñược ghi nhận khi có bằng
chứng chắc chắn về khả năng thu ñược lợi ích kinh tế, 
còn chi phí phải ñược ghi nhận khi có bằng chứng về
khả năng phát sinh chi phí.
64
Nguyên tắc trọng yếu
• Kế toán phải ñảm bảo về tính trung thực và hợp lý
của các thông tin ñược coi là trọng yếu.
• Thông tin ñược coi là trọng yếu trong trường hợp
nếu thiếu thông tin hoặc thiếu chính xác của
thông tin ñó có thể làm sai lệch ñáng kể báo cáo
tài chính, làm ảnh hưởng ñến quyết ñịnh kinh tế
của người sử dụng báo cáo tài chính.