Thực trạng di cư tự phát của người Mông ở Đắk Lắk và những vấn đề đặt ra

 chưa được thẩm định, phê duyệt. Hiện nay, 
do thiếu vốn, nên tỉnh Đắk Lắk chỉ mới triển khai 
11/15 dự án theo kế hoạch. Tuy chưa hoàn thành, 
nhưng theo đánh giá của UBND tỉnh Đắk Lắk năm 
2014, đời sống đồng bào di cư tự phát vào sinh sống 
trong các vùng dự án đã có nhiều chuyển biến tích 
cực, bình quân mỗi hộ gia đình được cấp 400 m2 
đất sản xuất, 40% số hộ được sử dụng nước hợp vệ 
sinh, 100% hộ nghèo được chăm lo khám chữa bệnh 
miễn phí; trẻ em trong độ tuổi đều được đến trường, 
chất lượng dạy và học được nâng lên. Tại các vùng 
nông thôn thực hiện 11 dự án ổn định đồng bào di 
cư tự phát, tỉnh cũng đầu tư xây dựng được gần 225 
km đường giao thông nông thôn, hàng chục cầu, 
cống các loại, hàng trăm phòng học các cấp, 6 công 
trình thuỷ lợi, trạm xá, điện chiếu sáng từng bước 
phục vụ tốt yêu cầu sản xuất, sinh hoạt cho đồng 
bào. Vì vậy, song song với việc ổn định đời sống 
cho đồng bào di cư tự phát, tỉnh Đắk Lắk cũng đã 
chỉ đạo các địa phương kịp thời phát hiện số dân di 
cư mới đến địa phương, lâm phần thuộc đơn vị quản 
lý và có biện pháp ngăn chặn. Đồng thời, chỉ đạo 
các Sở, Ngành chức năng, các huyện, thị xã, thành 
phố triển khai thực hiện dự án rà soát, bổ sung quy 
hoạch bố trí, ổn định dân cư trên địa bàn tỉnh giai 
đoạn 2013 - 2015 và định hướng đến năm 2020, 
trong đó có các dự án quy hoạch bố trí, ổn định 
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC
26 Số 23 - Tháng 9 năm 2018
dân di cư tự phát; chỉ đạo các địa phương nắm chắc 
tình hình phát triển sản xuất, đời sống của đồng bào 
ở các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, tổ chức 
tuyên truyền, giáo dục, vận động cộng đồng dân 
cư chấp hành nghiêm các chủ trương, chính sách, 
pháp luật của Nhà nước và những quy định của địa 
phương. Điều đáng nói là hàng năm xây dựng kế 
hoạch sắp xếp dân cư, căn cứ kinh phí đầu tư của 
Trung ương, tỉnh Đắk Lắk cần chỉ đạo thực hiện tốt 
việc lồng ghép các nguồn vốn của các chương trình, 
dự án trên cùng địa bàn, bố trí vốn phù hợp với tiến 
độ của dự án đã được phê duyệt để giải quyết cơ bản 
kịp thời nhu cầu về hạ tầng thiết yếu cho sản xuất và 
đời sống nhân dân như: Giao thông, khai hoang xây 
dựng cánh đồng ruộng nước, điện, nước sinh hoạt, 
các công trình y tế, giáo dụctheo định hướng xây 
dựng nông thôn mới, tạo điều kiện cho đồng bào 
các dân tộc yên tâm định cư, sớm ổn định đời sống, 
phát triển sản xuất tại các vùng quy hoạch.Tỉnh 
Đắk Lắk cũng kiến nghị Chính phủ cùng các bộ, 
ngành Trung ương cần tăng ngân sách đầu tư cho 
chương trình bố trí, sắp xếp dân di cư tự phát ở Tây 
Nguyên nói chung, Đắk Lắk nói riêng, xem xét cho 
tỉnh Đắk Lắk được chuyển đổi mục đích sử dụng 
đất lâm nghiệp sang đất nông nghiệp và đất thổ cư ở 
những nơi dân di cư đến ngoài kế hoạch đã ổn định 
nơi ở và sản xuất. Hạn chế không cấp đất ở, đất sản 
xuất (tiến đến cấp đất có thu tiền), hỗ trợ các chính 
sách an sinh xã hội đối với dân di cư tự phát sau thời 
điểm 31/12/2013, nhằm tránh những so bì giữa các 
nhóm dân tộc, cũng như không tạo “động cơ” cho 
dân di cư tự phát di cư nội vùng và lợi dụng chinh 
sách để trục lợi. Các tỉnh có dân di cư tự phát phải 
có biện pháp tuyên truyền để ngăn chặn tình trạng 
dân di cư tự phát. Những vùng đồng bào có nguyện 
vọng ra đi, thì tỉnh đó phải xây dựng kế hoạch báo 
cáo Chính phủ và các bộ, ngành để bố trí theo kế 
hoạch của Nhà nước. 
Đứng trước thực trạng dân di cư tự phát vẫn còn 
diễn ra ở nhiều nơi, Chính phủ đã chủ trương phải 
giải quyết tình trạng dân di cư tự phát. Điều đó thể 
hiện trong các Chỉ thị số 660/TTg vào ngày 17-
10-1995, Chỉ thị số 39/2004/CT TTg ngày 17 -11 
-2004 và Quyết định số 193/2006/QĐ- TTg của Thủ 
tướng Chính phủ ngày 24 - 8 - 2006 về phê duyệt 
chương trình bố trí dân cư các vùng thiên tai, đặc 
biệt khó khăn biên giới, hải đảo, di cư tự phát, xung 
yếu và rất xung yếu của rừng phòng hộ, khu bảo vệ 
nghiêm ngặt của rừng đặc dụng giai đoạn 2006 - 
2010 và định hướng đến năm 2015.
Theo tinh thần các chỉ thị và nghị quyết trên, các 
địa phương ở Tây Nguyên trong đó có tỉnh Đắk Lắk 
đã bố trí, sắp xếp lại dân di cư tự phát theo các dự 
án quy hoạch. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay tình 
trạng dân di cư tự phát vẫn tiếp diễn, việc ổn định, 
bố trí sắp xếp lại dân di cư tự phát vào các vùng dự 
án chưa làm được nhiều. Vì vậy, trong thời gian tới, 
cần quan tâm áp dụng các biện pháp chủ yếu sau:
Một là, Nhà nước đầu tư, hỗ trợ lớn vào các tỉnh 
miền núi phía Bắc là địa bàn xuất cư để phát triển 
kinh tế - xã hội, tạo điều kiện cho đồng bào dân 
tộc thiểu số có điều kiện sản xuất và cải thiện đời 
sống tại quê nhà. Đây là biện pháp cơ bản nhất xóa 
bỏ tận gốc di cư tự phát.
Hai là, trước mắt, xác định những vùng quá 
khó khăn và dân có nguyện vọng di cư thì chủ 
động bố trí, thực hiện di dân tái định cư theo quyết 
định193/2006/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Ba là, đối với dân di cư tự phát đã vào Tây 
Nguyên thì các địa phương nhập cư cố gắng tiến 
hành quy hoạch, xây dựng dự án ổn định, bố trí sắp 
xếp lại dân di cư tự phát vào nơi ở mới theo tinh 
thần Quyết định 193 nêu trên. Nhà nước tiếp tục 
đầu tư và hỗ trợ từ ngân sách để thực hiện các dự 
án này. Đầu tư này rất lớn cần Nhà nước cung cấp 
đủ và kịp thời, đồng thời lồng ghép với các chương 
trình 134, 135, 30A.... để hỗ trợ dân di cư tự phát.
Bốn là, đối với những nơi không có khả năng 
thu nạp dân di cư tự phát thì kiên quyết đưa họ về 
quê cũ có sự hỗ trợ nhất định của Nhà nước để họ 
tái lập nghiệp ở quê nhà.
Năm là, nâng cao trách nhiệm của chính quyền 
các tỉnh xuất cư trong việc quản lý dân cư không để 
dân di cư tự phát, đồng thời nâng cao trách nhiệm 
của chính quyền các tỉnh nhập cư về quản lý lãnh 
thổ của mình không để người di cư tự phát đến mà 
không hay biết.
Sáu là, chính quyền nơi xuất cư và chính quyền 
nơi nhập cư phải hợp tác chặt chẽ trong việc giải 
quyết tình trạng di cư tự phát, đặc biệt trong trường 
hợp đưa người di cư tự phát trở về quê cũ.
Bảy là, Nhà nước cần ban hành Quy chế di 
dân cư tự phát hợp hiến và hợp pháp, bao gồm các 
nguyên tắc, điều kiện trách nhiệm và nghĩa vụ... để 
các công dân tuân thủ khi tiến hành di cư tự phát.
Tám là, tuyên truyền giáo dục cho đồng bào dân 
tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi phía Bắc nhận thức 
để tự giác chấm dứt cuộc di cư tự phát trái phép, có 
hại cho đất nước và cho bản thân, chấp hành đúng 
chính sách của Nhà nước, làm tròn nghĩa vụ người 
công dân.
Chín là, nghiêm trị những hành vi phạm pháp 
luật của người di cư tự phát như chặt phá rừng, buôn 
gỗ lậu, chống đối hành hung cán bộ thi hành công 
vụ... do những phần tử xấu xúi giục và tiếp tay cho 
các hoạt động phi pháp của người di cư tự phát. /.
* Bài viết là kết quả nghiên cứu của đề tài khoa 
học cấp quốc gia: “Một số vấn đề cơ bản trong 
phát triển dân tộc Mông ở Việt Nam”. Mã số: 
CTDT.14.17/16-20.
Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC
27Số 23 - Tháng 9 năm 2018
Tài liệu tham khảo
[1] Yang Dao, (1992), Người Hmông: Những 
truyền thống bền vững, trong Văn hoá các dân tộc 
Lào, Trung tâm nghiên cứu cộng đồng Đông Nam 
Á xuất bản, Caliornia, USA. Dẫn theo Vương Duy 
Quang, (2005), Văn hoá tâm linh của người Hmông 
ở Việt Nam: Truyền thống và hiện tại, NXB. Văn 
hoá Thông tin & Viện Văn hoá, Hà Nội; 
[2] Đậu Tuấn Nam, (2013), Di cư của người 
Hmông từ Đổi mới đến nay, NXB. Chính trị Quốc gia;
[3] Vương Duy Quang, (2005), Văn hoá tâm 
linh của người Hmông ở Việt Nam: Truyền thống và 
hiện tại, NXB. Văn hoá Thông tin & Viện Văn hoá;
[4] Nguyễn Văn Thắng (Chủ biên, 2009), Giữ 
“Lý cũ” hay theo “Lý mới”: Bản chất của những 
cách phản ứng khác nhau của người Hmông ở Việt 
Nam với ảnh hưởng của đạo Tin Lành, NXB. Khoa 
học Xã hội;
[5] Nguyễn Thanh Xuân, (2004), Việc truyền 
đạo và theo đạo Tin Lành trong vùng đồng bào dân 
tộc thiểu số Tây Nguyên và Tây Bắc, Báo cáo tại 
Hội nghị Thông báo Dân tộc học, Viện Dân tộc học
SPONTANEOUS MIGRATION SITUATION OF MONG ETHNIC GROUP IN DAK LAK 
PROVINCE AND ISSUED MATTERS
Vo Thi Mai Phuong - Hoang Huu Binh
Nguyen Hong Vi - Hoang Le Nhat
Abstract: The situation of spontaneous migration of Mong ethnic group in Dak Lak province from 
1975 to present has been influencing socio-economic development, ecological environment, culture, social 
security order in Dak Lak province in particular and the Central Highlands provinces in general. The main 
cause for migration of Mong ethnic group is that their economic life meeting many diffculty, per capita 
income is low due to lack of production conditions, lack of cultivated land and lack of water for production 
and daily life. Meanwhile, the Central Highlands in general and Dak Lak province in particular have more 
favorable living conditions, especially the fertile red basaltic soil area, extensive land, sparse people, rich 
forest resources. The spontaneous migration of Mong ethnic group led to many problems arising and very 
complicated. Specifically, the spontaneous migration makes the socio-economic development plans in the 
localities turned upside down; increasing deforestation and degradation of natural environment resources, 
making the situation of security and order in the locality, including the place of emigration and immigration 
more complicated, easy to create loophole for the crooks and the hostile forces to take advantage,... In 
order to deal with these issues, the Government has advocated the settlement of spontaneous migration as 
reflected in the Instruction No. 660 / TTg on 17th October, 1995; Instruction No. 39/2004 / CT-TTg on 
November 17th , 2004 and Decision No. 193/2006 / QD-TTg of the Prime Minister dated 24th August 2006.
Keywords: Spontaneous migration; Spontaneous migration of Mong ethnic group in Dak Lak province; 
Main cause for spontaneous migration of Mong ethnic group in Dak Lak; Issued matters.