Một số vấn đề lí luận về quản lí hoạt động giảng dạy môn Mĩ thuật ở trường Trung học cơ sở

 
sử dụng thiết bị, đồ dùng giảng dạy của giáo viên. Nếu sử 
dụng hợp lí, phù hợp với không gian, thời gian và nội dung 
của mỗi bài giảng thì sẽ kích thích được lòng say mê, tính 
chủ động tích cực của người học. Nếu sử dụng tùy tiện, 
thiếu sự chuẩn bị chu đáo sẽ không phát huy được tác dụng 
của đồ dùng giảng dạy, mà có khi làm mất thời gian của 
giáo viên và học sinh, làm hạn chế hiệu quả giảng dạy. 
CBQL cần có những chỉ đạo hướng dẫn giáo viên môn Mĩ 
thuật sử dụng thiết bị và đồ dùng giảng dạy, đẩy mạnh 
phong trào tự làm đồ dùng giảng dạy. Một số thiết bị và đồ 
dùng giảng dạy môn Mĩ thuật mà nhà trường cần chú ý 
trang bị cho giáo viên là: Mẫu vẽ như lọ, chai, ấm, chén, 
khối, tượng Nếu trường không có điều kiện chuẩn bị 
mẫu như nội dung sách giáo khoa, giáo viên có thể thay 
thế bằng mẫu tương tự; tranh, ảnh phiên bản các tác phẩm 
(tranh, tượng, đồ mĩ nghệ, các công trình kiến trúc, phong 
cảnh,...) dùng minh họa cho vẽ theo mẫu, vẽ trang trí, vẽ 
tranh và thường thức mĩ thuật; máy chiếu; hình gợi ý cách 
vẽ (vẽ mảng, vẽ màu dùng cho vẽ theo mẫu, vẽ trang trí, 
vẽ tranh); giấy vẽ khổ lớn, màu, bút vẽ; các hình khối cơ 
bản (hình lập phương, hình hộp, hình trụ, hình lăng trụ,...) 
có thể làm bằng các chất liệu khác nhau (thạch cao, gỗ, 
giấy carton, gỗ dán,...), có kích cỡ khác nhau, thường là 
màu trắng, để học sinh dễ nhìn; các đồ vật có dạng cấu trúc 
là các hình khối cơ bản (cái cốc, chai, lọ (bình), phích nước 
(bình thủy), bình đựng nước, ấm, chén (tách), đĩa, bát và 
các đồ mĩ nghệ (mây, tre,...), tượng, phù điêu (thạch cao, 
đất nung)... dùng cho vẽ theo mẫu; các sản phẩm mĩ nghệ 
(đĩa, khăn, vải trang trí, hàng thêu dệt có hoa văn, họa tiết 
trang trí, quat, bìa lịch, bìa sách,...) dùng minh họa cho các 
bài trang trí; bảng hình minh họa cho nội dung, đồng thời 
tạo niềm tin cho các em... 
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động giảng 
dạy môn Mĩ thuật ở trường trung học cơ sở 
2.4.1. Nhóm các yếu tố thuộc về cán bộ quản lí nhà trường 
- Nhận thức của CBQL về vị trí, tầm quan trọng của 
môn Mĩ thuật ở trường THCS 
Mĩ thuật là môn học chính thức trong chương trình 
và kế hoạch giảng dạy ở THCS. Nó độc lập và bình đẳng 
với các môn học khác. Môn Mĩ thuật chiếm vị trí khá 
quan trọng trong hoạt động giảng dạy ở trường THCS. 
Đây là môn học có nhiệm vụ giáo dục cho HS thị hiếu 
thẩm mĩ - một trong những yếu tố cần thiết giúp các em 
hình thành và phát triển một nhân cách toàn diện để trở 
thành nhửng con người của thời đại mới; thông qua đó, 
năng lực quan sát, khả năng tư duy hình tượng, tính sáng 
tạo của các em được phát triển. Các em biết cảm nhận cái 
đẹp, và hơn thế nữa là tạo ra cái đẹp không chỉ cho bản 
thân mà còn cho mọi người xung quanh [6; tr 10]. 
Nếu CBQL nhà trường nhận thức được vị trí, tầm 
quan trọng của môn Mĩ thuật như trên và không xem đây 
là “môn học phụ”, thì họ sẽ đầu tư cho công tác quản lí 
hoạt động giảng dạy môn học này có chiều sâu, không 
qua loa, hình thức. 
- Năng lực quản lí chuyên môn nói chung và năng lực 
quản lí môn Mĩ thuật nói riêng của CBQL nhà trường 
Trình độ, năng lực quản lí của người CBQL nhà trường 
có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng 
hoạt động giảng dạy của giáo viên nói chung, của môn Mĩ 
thuật nói riêng. Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật đặc 
thù; tuy nhiên, có thể nói hiện nay, nhiều CBQL chưa nắm 
bắt được đặc thù cũng như chuyên môn của bộ môn Mĩ 
thuật nên cách nhìn nhận và quản lí vẫn chưa có sự khác biệt 
đối với các môn học khác. Điều đó khiến bộ môn Mĩ thuật 
chưa thật sự phát huy được hết thế mạnh vốn có của mình 
và được đánh giá thấp hơn các môn học cơ bản. 
2.4.2. Nhóm các yếu tố thuộc về giáo viên môn Mĩ thuật 
- Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của môn 
Mĩ thuật ở trường THCS 
Hiện nay, dù đã có nhiều thay đổi về nhận thức, 
nhưng nhìn chung bộ môn Mĩ thuật tại các trường vẫn 
chỉ được xem là môn phụ, thậm chí ngay cả đối với giáo 
viên trực tiếp giảng dạy cũng có suy nghĩ tương tự. Điều 
này ảnh hưởng đến việc quản lí chất lượng và hiệu quả 
của môn học này. 
- Năng lực chuyên môn của giáo viên môn Mĩ thuật 
Hiện nay, đội ngũ giáo viên mĩ thuật ở các trường 
THCS hầu hết được đào tạo cơ bản về chuyên môn từ 
các trường chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn và 
nghiệp vụ khá vững vàng, nhiệt tình và tâm huyết với 
nghề, đáp ứng được yêu cầu giảng dạy bộ môn Mĩ thuật. 
Tuy nhiên, một số giáo viên có hiện tượng đối phó với 
thi cử, chạy theo thành tích, thường giúp học sinh thực 
hiện các bài tập trong môn Mĩ thuật, hệ thống câu hỏi của 
giáo viên chỉ yêu cầu học sinh nhắc lại những kiến thức 
có trong sách giáo khoa một các đơn điệu, máy móc 
Một số giáo viên môn Mĩ thuật không muốn thay đổi, cải 
tiến phương pháp dạy học, ngại đầu tư thời gian nghiên 
cứu, đào sâu về lĩnh vực chuyên môn và kĩ năng sư phạm. 
Điều này có thể ảnh hưởng đến việc quản lí chất lượng 
giảng dạy môn học này. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 440 (Kì 2 - 10/2018), tr 16-20 
20 
2.4.3. Nhóm các yếu tố thuộc về học sinh 
- Nhận thức của học sinh về môn Mĩ thuật 
Trong quá trình học môn Mĩ thuật, học sinh thường 
có câu hỏi: Học Mĩ thuật để làm gì, giúp ích gì cho mình? 
Học sinh chưa thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa của 
bộ môn này trong nhà trường và xã hội. Nhiều học sinh 
cho rằng đây là “môn học phụ”, không cần thiết, nên nhờ 
bạn bè, người nhà vẽ hộ hay thậm chí làm qua loa Điều 
này ảnh hưởng đến việc học tập của chính học sinh và 
việc giảng dạy của giáo viên. 
- Hứng thú và sở thích của học sinh với môn Mĩ thuật 
Một số học sinh chưa thật sự yêu thích bộ môn, chưa 
có phương pháp học đúng đắn, chưa chú ý đến bài giảng 
trên lớp dẫn đến không hiểu bài. Học sinh học và làm bài 
là để đối phó với việc thi cử, kiểm tra, thiếu sự hứng 
thú và chủ động trong học tập. Bên cạnh đó, một số HS 
có thể yêu thích vẽ và sáng tạo mĩ thuật nhưng lại gặp sự 
tác động nhận thức từ phía phụ huynh và xã hội nên đã 
khiến cho các em thực hiện các bài sáng tạo của mình 
dưới hình thức đối phó. 
2.4.4. Nhóm các yếu tố thuộc về cha mẹ học sinh 
- Nhận thức của cha mẹ học sinh về vị trí của môn 
Mĩ thuật 
Đây là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến việc giảng dạy môn 
Mĩ thuật. Nếu phụ huynh vẫn xem đây là một “môn phụ”, 
mất nhiều thời gian của học sinh, thì không muốn hoặc 
không có những đầu tư cần thiết để con em phát triển năng 
khiếu mĩ thuật của mình. Ngược lại, khi phụ huynh hiểu 
được vai trò của môn học giúp con em mình phát triển nhân 
cách toàn diện, phát triển tư duy sáng tạo, thì sẽ có sự quan 
tâm, đầu tư khuyến khích để HS yêu thích môn học này. 
- Hoàn cảnh gia đình 
Đây cũng có thể là yếu tố ảnh hưởng đến việc học 
sinh học tập môn Mĩ thuật. Nếu hoàn cảnh kinh tế gia 
đình khá giả, truyền thống gia đình, nghề nghiệp của cha 
mẹ học sinh,... liên quan đến các ngành nghệ thuật, thì có 
thể ảnh hưởng thuận lợi đến hứng thú, sở thích và khả 
năng của học sinh trong môn Mĩ thuật. 
2.4.5. Nhóm các yếu tố thuộc về chỉ đạo của cấp trên và 
điều kiện giảng dạy môn Mĩ thuật của nhà trường 
- Văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở, Phòng GD-ĐT về 
giảng dạy môn Mĩ thuật trong trường THCS: Hoạt dộng 
giảng dạy ở trường THCS nói chung và môn Mĩ thuật 
nói riêng thực hiện theo chỉ đạo của các cấp quản lí, về 
toàn diện các mặt, thể hiện rõ nhất là chỉ đạo thực hiện 
đúng Chương trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật do Bộ 
GD-ĐT quy định. 
- Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và tài chính 
của nhà trường: Hoạt động giảng dạy môn Mĩ thuật đòi 
hỏi một số yêu cầu đặc thù về phòng học, phương tiện, 
thiết bị,... Vì thế, điều kiện cơ sở vật chất và nguồn tài 
chính hiện có của nhà trường là một yếu tố quan trọng 
ảnh hưởng đến hoạt động giảng dạy môn học này. 
3. Kết luận 
Ở trường THCS, Mĩ thuật là môn học quan trọng 
nhằm bồi dưỡng và phát triển thẩm mĩ và khả năng nghệ 
thuật của học sinh. Cũng như các môn học khác, hoạt 
động giảng dạy môn Mĩ thuật cần được hiệu trưởng quản 
lí một cách chặt chẽ thông qua phó hiệu trưởng, tổ, nhóm 
chuyên môn. Việc quản lí này cần thực hiện toàn diện, từ 
khâu chuẩn bị giảng dạy của giáo viên, đến khâu giảng 
dạy trên lớp và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học 
sinh. Trong quá trình quản lí hoạt động giảng dạy này, 
cần chú ý đến các yếu tố thuộc về CBQL nhà trường, 
giáo viên môn Mĩ thuật, học sinh, cha mẹ học sinh và 
điều kiện hiện có của nhà trường, sự chỉ đạo của cấp trên 
để có những biện pháp quản lí thích hợp. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Bộ GD-ĐT (2018). Dự thảo Chương trình giáo dục 
phổ thông môn Mĩ thuật. 
[2] Phạm Viết Vượng (2014). Giáo dục học. NXB Đại 
học Sư phạm. 
[3] Trần Kiểm (2004). Khoa học Quản lí giáo dục - Một 
số vấn đề lí luận và thực tiễn. NXB Giáo dục. 
[4] Bộ GD-ĐT (2014). Công văn số 5555/BGDĐT-
GDTrH về việc Hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về 
đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm tra, đánh 
giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của 
trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên. 
[5] Nguyễn Quốc Toản - Hoàng Kim Tiến (2010). Giáo 
trình phương pháp dạy - học Mĩ thuật. NXB Đại học 
Sư phạm. 
[6] Nguyễn Thu Tuấn (2010). Giáo trình phương pháp 
giảng dạy Mĩ thuật (Tập 1). NXB Đại học Sư phạm. 
[7] Nguyễn Thị Bảo Hoa (2016). Giảng dạy Mĩ thuật ở 
phổ thông theo hướng phát triển năng lực từ kinh 
nghiệm thế giới. Tạp chí Giáo dục và Xã hội, số 67 
(128), tr 47-50, 74. 
[8] Nguyễn Thu Tuấn (2013). Giảng dạy mĩ thuật ở 
trường phổ thông theo hướng phát triển khả năng sáng 
tạo của học sinh. Tạp chí Giáo dục, số 311, tr 53-54. 
[9] Nguyễn Quốc Toản (chủ biên) - Hoàng Kim Tiến (2007). 
Giáo trình phương pháp dạy - học mĩ thuật: Sách dành 
cho Cao đẳng Sư phạm. NXB Đại học Sư phạm. 
[10] Bộ GD-ĐT (2011). Điều lệ trường trung học cơ sở, 
trường trung học phổ thông và trường phổ thồng có 
nhiều cấp học (ban hành kèm theo Thông tư số 
12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng 
Bộ GD-ĐT).