Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 1: Tổng quan về kế toán - Nguyễn Thị Hồng Hạnh

4/8/2016
1ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHAN THIẾT
Khoa kế toán - kiểm toán
Tổng quan về kế toán 
CHƯƠNG 1
ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Mục tiêu
• Sau khi nghiên cứu xong chương này, bạn có
ểth :
– Mô tả bản chất của kế toán như một hệ thống
thông tin phục vụ cho việc ra quyết định.
– Nêu các lĩnh vực kế toán khác nhau và giải thích
sự khác biệt.
– Mô tả môi trường của kế toán bao gồm các định
2ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
,
chế pháp lý và tổ chức nghề nghiệp chi phối hoạt
động kế toán.
Nội dung
• Bản chất của kế toán 
• Các lĩnh vực kế toán 
• Môi trường kế toán 
3ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Định nghĩa
Hoạt động của tổ 
chức
Dữ liệu Hệ thống kế Thông tin
Đối tượng 
sử dụng
Ra quyết định
4ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
toán 
4/8/2016
2ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Định nghĩa
• Kế toán là một hệ thống thông tin được
thiết lập trong tổ chức nhằm thu thập dữ
liệu, xử lý và cung cấp thông tin cho các
đối tượng sử dụng để làm cơ sở cho
các quyết định kinh tế.
5ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Quy trình kế toán 
Dữ liệu 
kinh tế
Ghi chép 
ban đầu
(Chứng 
từ)
Phân loại, 
ghi chép, 
tổng hợp 
(Sổ sách)
Cung cấp 
thông tin
(Báo cáo)
Thông 
tin
6ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Bài tập thảo luận 1
Nam là trưởng phòng tín dụng của ABC, một
â hà th i ổ hầ t i Thà hng n ng ương mạ c p n ạ n
phố Hồ Chí Minh.
Gần đây, anh Hào - Giám đốc tài chính của
Alpha - một doanh nghiệp chuyên kinh doanh
hàng nông sản sấy khô muốn gặp Nam để
vay một món tiền trị giá 50 tỷ đồng với mục
ầ ấ
7ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
đích đ u tư cho dự án xây dựng nhà máy s y
mít tại vùng nguyên liệu Daklak.
Nam cần những thông tin gì để quyết định có
cho công ty anh Hào vay hay không?
Bài tập thảo luận 2
Hai hãng máy tính lớn là Dell và Compaq cạnh tranh với
nhau trong thị trường máy tính cá nhân.
Ban đầu, Compaq chiếm lĩnh 13,2% thị phần máy vi tính
ở Mỹ trong khi Dell chỉ giữ 8,8% thị phần.
Tuy nhiên, thị phần của Dell đã tăng lên gấp đôi 4 năm
sau trong khi đó thị phần của Compaq chỉ tăng chưa
đến 1%.
Theo bạn, ban giám đốc Compaq cần thông tin kế toán
8ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
nào để có thể cạnh tranh lại với Dell và với những công
ty sản xuất máy vi tính cá nhân khác?
4/8/2016
3ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Các lĩnh vực của kế toán
• Kế toán tài chính
• Kế toán quản trị 
• Kế toán thuế
• Kiểm toán
9ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Kế toán tài chính
• Cung cấp thông tin phục vụ chủ yếu cho
á đối t ở bê ài DN ( hà đầc c ượng n ngo n u
tư, chủ nợ, nhà nước ).
• Sản phẩm: Báo cáo tài chính cho mục
đích chung
– Bảng cân đối kế toán
10ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
– Bản thuyết minh báo cáo tài chính
Kế toán quản trị
• Kế toán quản trị là hệ thống xử lý và cung
ấ á thô ti là ở h iệ đc p c c ng n m cơ s c o v c ưa ra
quyết định của các nhà quản lý tổ chức.
• Ví dụ:
– Tính toán và phân tích các chi phí sản xuất hay
cung cấp dịch vụ.
– Lập dự toán ngân sách, phân tích chênh lệch giữa
ế ằ ể
11ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
thực t và dự toán nh m ki m soát các hoạt động
trong tổ chức.
– Đo lường kết quả hoạt động của các bộ phận
trong tổ chức.
Kế toán tài chính Kế toán quản trị
Mục đích Cung cấp thông tin cho
người bên ngoài (nhà đầu
tư, chủ nợ) để ra quyết định
Cung cấp thông tin cho nhà
quản lý tổ chức để điều hành
quản lý tổ chức hiệu quả
đầu tư, cho vay
Thông tin 
cung cấp
Các báo cáo tài chính Các báo cáo nội bộ về chi
phí, dự toán và tình hình thực
hiện dự toán, các báo cáo bộ
phận
Tính pháp lý Bắt buộc thực hiện và thông
tin có tính pháp lý
Không bắt buộc và thông tin
không có tính pháp lý
12ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Tính linh hoạt Tuân thủ các chuẩn mực kế
toán
Vận dụng phù hợp với đặc
điểm của tổ chức
Thời gian Được lập định kỳ, chủ yếu
là báo cáo tài chính năm
Tuỳ theo nhu cầu và khả năng
của tổ chức
Loại thông tin Tài chính Tài chính và phi tài chính
4/8/2016
4ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Kế toán thuế
• Kế toán thuế theo dõi và bóc tách số
liệu kế toán để lập các báo cáo thuế.
• Sản phẩm: các báo cáo thuế theo quy
định của pháp luật
13ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Kiểm toán
• Các kiểm toán viên độc lập kiểm tra và
đưa ra ý kiến về sự trung thực và hợp lý
của các báo cáo tài chính
14ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Bài tập thảo luận 3
• Hoạt động dưới đây thuộc lĩnh vực nào của kế toán 
Theo dõi chi phí từng sản phẩm và so sánh với định–
mức để tìm hiểu nguyên nhân.
– Kiểm kê hàng tồn kho vào thời điểm khóa sổ để lập
báo cáo tài chính
– Tham gia việc xây dựng giá bán sản phẩm mới.
– Xác định các khoản chi phí không được khấu trừ
thuế
Lậ á d t á ề kết ả h t độ ki h d h
15ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
– p c c ự o n v qu oạ ng n oan ,
cân đối kế toán và lưu chuyển tiền tệ.
Bài tập thảo luận 3 (tt)
• Hoạt động dưới đây thuộc lĩnh vực nào của kế toán 
Theo dõi tình hình chi phí của từng phân xưởng– , 
phòng ban để đánh giá hiệu quả hoạt động.
– Lập báo cáo tài chính cuối năm cung cấp cho các cổ 
đông của công ty.
– Gửi thư xác nhận công nợ và số dư tiền gửi ngân 
hàng để xác định các số liệu của đơn vị có chính 
xác không.
Lập tờ khai thuế giá trị gia tăng trong kỳ
16ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
– . 
4/8/2016
5ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Môi trường kế toán 
• Vai trò kế toán trong nền 
ếkinh t
– Dưới góc độ tổ chức
– Dưới góc độ toàn bộ nền 
kinh tế
• Các định chế
Tổ hứ hề hiệ
17ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
– c c ng ng p
– Quy định pháp lý
Dưới góc độ tổ chức
Nguồn lực Kết quả
Hoạt động
Hiệ ả
18ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
u qu
Giá trị tăng thêm
Dưới góc độ nền kinh tế
• Thúc đẩy quá trình tái đầu tư và mở rộng
hoạt động sản xuất kinh doanh;
• Sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội thông
qua 2 kênh phân phối là thị trường vốn
và ngân hàng;
Giú ô tá iá át ủ Q ố hội
19ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
• p c ng c g m s c a u c
được hữu hiệu.
Các tổ chức nghề nghiệp
• Các tổ chức nghề nghiệp ra đời nhằm
thúc đẩy những người hành nghề kế
toán đảm bảo chuyên môn và đạo đức
nghề nghiệp
20ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
4/8/2016
6ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Chức năng của tổ chức nghề nghiệp
• Xây dựng các tiêu chuẩn về chuyên môn và
đạo đức để có thể hành nghề
• Thông qua các khóa học hay kỳ thi để trở
thành thành viên của tổ chức.
• Cập nhật kiến thức cho các thành viên để
luôn bảo đảm năng lực chuyên môn.
• Giám sát về đạo đức để loại khỏi tổ chức
những thành viên thiếu đạo đức gây thiệt hại
21ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
,
cho xã hội và uy tín nghề nghiệp.
• Nghiên cứu phát triển các kiến thức và kỹ
năng nghề nghiệp.
22ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Các định chế pháp lý
• Nhà nước phải can thiệp vào công việc kế
ố ế ế ềtoán vì s liệu k toán liên quan đ n quy n
lợi nhiều bên và lợi ích chung của xã hội:
– Luật Kế toán
– Luật Kiểm toán độc lập
– Luật thuế
Cá h ẩ kế t á à kiể t á *
23ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
– c c u n mực o n v m o n 
Câu chuyện Enron
• Enron là một tập đoàn năng lượng hùng mạnh nhất
thế giới với tổng trị giá tài sản năm 2000 trên sổ sách
kế toán lên đến 111 tỷ đô la Mỹ.
• Ngày 02.12.2001, Enron buộc phải nộp đơn xin phá
sản vì mất khả năng thanh toán. Enron đã thừa nhận
khai khống lợi nhuận sau thuế liên tục trong suốt các
năm từ1997-2000 lên đến con số 508 triệu USD.
Hành vi sai phạm của Enron đã được sự tiếp tay của
ô t kiể t á A th A d ột t ă
24ThS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
c ng y m o n r ur n ersen, m rong n m
công ty kiểm toán lớn nhất thế giới vào thời điểm đó.