Ứng dụng Internet of Things vào các dịch vụ thư viện hiện đại: Cơ hội và thách thức
Tóm tắt- Mục đích của bài báo này là nhằm giới thiệu tiềm năng của Internet of Things (IoT) cho các thư viện về phạm vi có thể có và các dạng sử dụng của công nghệ này trong các dịch vụ thư viện công và thư viện học thuật. Trên cơ sở phân tích tài liệu chủ đề, các lĩnh vực chính của ứng dụng IoT trong các thể chế thương mại đã được xác định, sau đó quá trình phân tích các dịch vụ thư viện được tiến hành để tạo ra một phần các dịch vụ thư viện hiện đại. Một mô hình lý thuyết sử dụng IoT trong thư viện đã được phát triển. Các nghiên cứu cho thấy công nghệ IoT có thể có tiềm năng được sử dụng trong các dịch vụ thư viện và các hoạt động khác, tương tự như cách nó được thực hiện trong ngành thương mại.
Mục đích nghiên cứu là xác định phạm vi và các hình thức sử dụng công nghệ này trong các dịch vụ của thư viện công và thư viện học thuật. Những kết quả thực tiễn có thể được sử dụng rộng rãi trong thư viện như một nguồn cảm hứng cho việc sử dụng công nghệ IoT trong các dịch vụ thư viện hiện đại. Việc sử dụng các công nghệ mới trong thư viện có thể giúp cải thiện hình ảnh của các thư viện trong mắt người sử dụng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Sử dụng IoT trong thư viện là một vấn đề mới chưa được nghiên cứu nhiều. Vấn đề sử dụng tiềm năng của công nghệ này cho nhu cầu của các thư viện, trong những năm gần đây, được đưa ra tại các hội nghị quốc tế, trở thành chủ đề đáng quan tâm của các hiệp hội thư viện và được thảo luận rộng rãi trên cộng đồng mạng, do đó chứng minh rằng chủ đề này rất quan trọng đối với các thư viện. Tuy vậy, ta vẫn còn nhiều khó khăn trong việc tìm thấy những nghiên cứu khoa học toàn diện về chủ đề này.
nghệ iBeacon thường được sử dụng trong các sáng kiến tăng cường thực tế. BluuBeam gửi thông tin kích hoạt vị trí đến các thiết bị di động giúp người dùng tìm kiếm các nguồn lực và mở rộng sở thích của họ với các gợi ý theo ngữ cảnh [12].Theo trợ lý Giám đốc Hệ thống Thư viện Hạt Orange, ứng dụng này giống như "vòi ảo trên vai" [12], một lời nhắc nhở nhỏ và gợi ý cho người dùng tin. Tính năng phân biệt của sản phẩm này là sự đơn giản của khái niệm, điều này dễ giải thích cho người dùng tin và tính hữu ích cao đối với tìm kiếm theo ngữ cảnh. Công nghệ BluuBeam được sử dụng bởi Thư viện Công cộng Orlando cũng được sử dụng cho khoảng 30 thư viện khác ở Mỹ. Công ty Capira Technologies có một ý tưởng đối nghịch với việc sử dụng IoT trong thư viện. Các giải pháp được cung cấp bởi công ty này cho phép tích hợp các ứng dụng di động với các hệ thống thư viện hiện có. Người sử dụng có thể nhận được thông báo về tình trạng tài khoản của họ, có thể được thông báo về các sự kiện của thư viện, tìm kiếm thông qua catalog, hoặc nhận các thông báo cá nhân hóa và theo ngữ cảnh từ các nhân viên thư viện có liên quan cho lợi ích hiện tại của họ. Ứng dụng này được sử dụng rộng rãi trong hơn 100 thư viện [13]. Như thư viện Hạt Somerset và thư viện cộng đồng Half Hollow Hills [13]. IV. CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC Mặc dù có một số sáng kiến thành công, IoT trong thư viện vẫn còn là một khái niệm hơn là thực tế. Có vẻ như logic rằng trong bối cảnh này, các thư viện sẽ bao gồm IoT trong phạm vi dịch vụ của họ để theo đuổi các xu hướng toàn cầu và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dùng. Những trở ngại đối với việc sử dụng IoT trong các dịch vụ thư viện, là tài chính và tổ chức. Trong lĩnh vực dịch vụ thư viện, tiềm năng lớn nhất của công nghệ IoT có thể được nhìn thấy trong quá trình cung cấp truy cập vào bộ sưu tập truyền thống và trực tuyến, cung cấp thông tin danh bạ. IoT cũng có thể hữu ích để chia sẻ thông tin, tiến hành tư vấn hoặc đào tạo, cung cấp truy cập vào không gian và thiết bị. IoT cũng có thể hữu ích trong các hoạt động thư viện: phí dịch vụ thu thập, mô tả, lưu trữ, phân tích, lựa chọn các bộ sưu tập, tiếp thị, quảng bá và tổ chức sự kiện. Potter tiên đoán, "Internet of Things sẽ là hy vọng lớn trong thư viện" [14]. Trong số các lĩnh vực sử dụng IoT tiềm năng, tác giả được liệt kê: theo dõi sách; tổ chức các tour tự hướng dẫn; làm cho các cuộc triển lãm trong các bộ sưu tập đặc biệt thú vị hơn; cung cấp các lựa chọn cho các khoản thanh toán không tiếp xúc; kiểm tra tính khả dụng của thiết bị; cung cấp thêm thông tin chi tiết về các bộ sưu tập [14]. Một kết luận tương tự đã đạt được bởi Engard, khả năng sử dụng IoT trong thư viện gần như vô tận và phụ thuộc phần lớn vào sự tưởng tượng của các thủ thư [15]. Trong số các ví dụ sử dụng IoT trong thư viện, tác giả liệt kê: sử dụng công nghệ RIFD để tự thanh toán; Sử dụng tấm lót sàn và iBeacons để theo dõi các lưu lượng người dùng tin và cung cấp cho họ thông tin theo ngữ cảnh; Sử dụng dây đeo tay như thẻ thư viện và nhiều thứ khác [15]. Nói tóm lại, có vẻ như công nghệ IoT có thể được sử dụng trong thư viện để hỗ trợ cả quy trình và dịch vụ văn phòng cho người dùng. LỢI ÍCH Cải thiện dịch vụ (Ví dụ: Kiểm tra tính khả dụng của thiết bị và cung cấp thêm chi tiết, thông tin sơ lược về các bộ sưu tập) Tinh giản các quy trình (Ví dụ: kiểm soát hàng tồn kho, tổ chức quyền truy cập và quá trình xác thực, giám sát việc lưu trữ bộ sưu tập) Giáo dục (Ví dụ: Tổ chức các tour du lịch tự hướng dẫn cho người dùng) Quảng bá và PR Việc sử dụng IoT như một công cụ quảng bá và cơ hội tạo dựng hình ảnh tích cực của các thư viện như một tổ chức hiện đại RÀO CẢN Các mối quan tâm và vấn đề bảo mật dữ liệu (Ví dụ: Tính đạo đức và pháp lý trong việc thu thập và xử lí dữ liệu bộ sưu tập, tính an toàn và bảo mật đối với dữ liệu của người dùng) Tiêu chuẩn (Ví dụ: đối với dữ liệu bộ sưu tập IoT, việc lưu trữ hoặc truyền tải) Thiết bị số Phát triển thiết bị số giữa người dùng và người không sử dụng công nghệ IoT Rào cản về tài chính và tổ chức Việc thực hiện IoT đò hòi nguồn chi phí về tài chính, công nghệ và tổ chức, điều này có thể vượt quá khả năng của các thư viện Các công nghệ mới như IoT thường mang lại một số thách thức tiềm ẩn cùng với những lợi ích và cơ hội mà họ cung cấp (hình 6). IoT có tiềm năng để cải thiện các dịch vụ thư viện bằng cách cung cấp cho người dùng các công cụ cho phép dễ dàng sử dụng thư viện, các trợ giúp theo ngữ cảnh liên tục, và các quy trình cá nhân hóa. IoT cũng có thể làm cho các thủ thư dễ dàng hơn để thực hiện công việc của họ thông qua việc tự động hoá các công việc thường nhật. IoT có thể là một công cụ tốt để xây dựng hình ảnh tích cực của các thư viện dưới dạng các thể chế hiện đại và liên tục phát triển [16]. Mặt khác, về khía cạnh đạo đức và pháp lý trong thu thập và xử lý dữ liệu cũng như sự an toàn và sự riêng tư của dữ liệu người dùng. Cần cân nhắc kỹ lưỡng xem liệu thư viện có phương tiện tài chính và kỹ thuật để đảm bảo an ninh dữ liệu và sẵn sàng chịu những hậu quả pháp lý và đạo đức của bất kỳ sự thất bại nào trong vấn đề này. Việc triển khai IoT đòi hỏi rất nhiều chi phí tài chính, công nghệ và tổ chức, có thể vượt quá khả năng của thư viện. Các cán bộ thư viện nên suy nghĩ về việc tài trợ cho các sáng kiến đó và phân tích chính xác về lợi nhuận của việc giới thiệu IoT trong thư viện. Một rào cản khác là thiếu các tiêu chuẩn thu thập, lưu trữ và truyền tải dữ liệu của IoT. Đây là lãnh thổ mới lạ mà người quản lý thư viện sẽ phải điều tra và tìm ra các giải pháp mới. Hình 6. IoT trong thư viện – Lợi ích và rào cản KẾT LUẬN Giáo dục tại Việt Nam đang trong quá trình đổi mới và phát triển, đặc biệt là những cải tiến trong phương pháp dạy và học. Sự phát triển của khoa học công nghệ, sự phát triển của CNTT và sự bùng nổ của IoT trong thời gian tới sẽ có nhiều tác động lên hệ thống giáo dục tại Việt Nam. IoT sẽ tác động lớn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện cổng thư viện số, liên thông, chia sẻ học liệu với các cơ sở đào tạo đại học nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo trong giáo dục đại học; triển khai hệ thống học tập trực tuyến tại các cơ sở đào tạo đại học; lựa chọn, sử dụng các bài giảng trực tuyến của nước ngoài phù hợp với điều kiện trong nước; hình thành một số cơ sở đào tạo đại học trực tuyến trên cơ sở các trường hiện có bằng nguồn đầu tư của nước ngoài, doanh nghiệp Vì vậy, việc áp dụng công nghệ IoT trong thư viện là một triển vọng trong tương lai, đồng thời sẽ mang lại cả cơ hội và thách thức. Những thuận lợi và khó khăn của IoT cần được thảo luận ngay nhằm chuẩn bị cho tương lai và ngăn ngừa có hiệu quả các vấn đề xảy ra để thu được những lợi ích to lớn từ sự phát triển của công nghệ này. Ngoài ra các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách cần quan tâm nhiều hơn nữa về việc tăng cường các giải pháp, cơ chế chính sách để thúc đẩy, phát triển ứng dụng IoT trong giáo dục tại Việt Nam nói chung và trong lĩnh vực thông tin thư viện nói riêng. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đặng Hoa (2017), Những tác động của IoT đến hệ thống giáo dục và cơ hội phát triển tại Việt Nam, TC CNTT-TT, số 2, tr.42-45 [2] Ngô Thị Quỳnh Ánh (2016), Ứng dụng công nghệ Internet of Things trong thu thập và đánh giá nhiệt độ, độ ẩm môi trường, Đại học CNTT-TT [3] Nguyễn Diệu Linh (2017), 6 dự báo về IoT, TC CNTT-TT, số 4, tr.59-62 [4] https://www.most.gov.vn/vn/tin-tuc/11877/doi-moi-cong-nghe-va-ung-dung-iot-vao-san-xuat-thong-minh.aspx (Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN) [5] Wojciechowski, J. (2014), Biblioteki w nowym otoczeniu= Libraries in the New Environment, SBP, Warszawa. [6] Zickuhr, K., Rainie, L. and Purcell, K. (2013), “Library services in the digital age”, available at: 14, 2015). [7] Tan, L. and Wang, N. (2013), “Future internet: the internet of things”, IEEE Computer Society, Advanced Computer Theory and Engineering (ICACTE), 2010 3rd International Conference, pp. V5-376-V5-380. [8] Shumaker, D. (2009), “Who let the librarians out? Embedded librarianship and the library manager”, Reference & User Services Quarterly, Vol. 48 No. 3, pp. 239-257. [9] Canuel, R. and Crichton, C. (2011), “Canadian academic libraries and the mobile web”, New Library World, Vol. 112 Nos 3/4, pp. 107-120, available at: https://tspace.library.utoronto.ca/bitstream/1807/33920/1/Mobile_Web.pdf (accessed July 11, 2015). [10] Tsang, D.C. and Renaud, J.P. (2014), “Challenges in developing a new library infrastructure for research data services”, available at: https://escholarship.org/uc/item/8x36m8sv (accessed March 13, 2015). [11] Katz, A. (2015), “Libraries, literacy and technology: a new training module for public librarians indeveloping countries targeted at integrating libraries into literacy programs”, available at: (accessed September 12, 2015). [12] Sarmah, S. (2015), “The Internet of Things plan to make libraries and museums awesomer: arecultural institutions the environment iBeacon has been waiting for?”, available at: www.fastcompany.com/3040451/elasticity/the-internet-of-things-plan-to-make-libraries-andmuseums-awesomer (accessed March 14, 2015). [13] Gubbi, J., Buyya, R., Marusic, S. and Palaniswami, M. (2013), “Internet of Things (IoT): a vision,architectural elements, and future directions”, Future Generation Computer Systems, Vol. 29 No. 7, pp. 1645-1660, available at: (accessed May 13, 2015). [14] Potter, N. (2014), “Libraries, Beacons, and the Internet of Things”, available at: www.ned- potter.com/blog/2526 (accessed July 14, 2015). [15] Engard, N. (2015), “What is the Internet of Things and how can we use it?”, available at: www.slideshare.net/nengard1/internet-of- things-for-libraries (accessed June 12, 2015). [16] Magdalena Wójcik (2016), Internet of Things – potential for libraries
File đính kèm:
- ung_dung_internet_of_things_vao_cac_dich_vu_thu_vien_hien_da.pdf