Điện tâm đồ trong bệnh lý màng ngoài tim và rối loạn điện giải - Tạ Mạnh Cường
Điện tâm đồ trong viêm màng ngoài tim,
tràn dịch màng ngoài tim
• Cả viêm màng ngoài tim (VMNT) và tràn dịch
màng ngoài tim (TDMNT) đều có thể gây ra
những thay đổi đặc trưng trên điện tâm đồ
(ĐTĐ).
• Những thay đổi này có thể cần phải phân biệt
với một số bệnh lý khác như nhồi máu cơ tim
(NMCT) hoặc những hình ảnh tái khử cực sớm
(KCS) trên ĐTĐ.
Điện tâm đồ trong bệnh lý màng ngoài tim và rối loạn điện giải PGS. TS. Tạ Mạnh Cường Phó Viện trưởng Trưởng khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực tim mạch Viện Tim Mạch Việt Nam Hà Nội 11 - 2016 Điện tâm đồ trong viêm màng ngoài tim, tràn dịch màng ngoài tim • Cả viêm màng ngoài tim (VMNT) và tràn dịch màng ngoài tim (TDMNT) đều có thể gây ra những thay đổi đặc trưng trên điện tâm đồ (ĐTĐ). • Những thay đổi này có thể cần phải phân biệt với một số bệnh lý khác như nhồi máu cơ tim (NMCT) hoặc những hình ảnh tái khử cực sớm (KCS) trên ĐTĐ. Điện tâm đồ trong viêm màng ngoài tim Các nguyên nhân chính gây viêm màng ngoài tim cấp ĐTĐ VMNT và NMCT cấp • Đoạn ST chênh lên - Trong giai đoạn sớm của viêm màng ngoài tim cấp, thường có hình ảnh chênh lên của đoạn ST do sự khử cực của tâm thất bị ảnh hưởng ST chênh trong VMNT cấp ST chênh trong NMCT cấp ST chênh ở người bình thường do tái cực sớm Sóng Q • Một điểm khác biệt lớn trong VMNT cấp là không có sóng Q hoại tử như ở các bệnh nhân NMCT cấp. • Sóng Q trong NMCT phản ánh sự mất điện thế khử cực dương do cơ tim bị hoại tử. • VMNT cấp, thường là biểu hiện của bề mặt cơ tim bị viêm nhiễm, không bị hoại tử hoàn toàn. • Vì vậy sóng Q bất thường không thấy ở những bệnh nhân VMNT trừ khi có phối hợp với NMCT. Điện tim của VMNT (A) và NMCT (B) VMNT cấp vs tái cực sớm • Trong VMNT cấp: ST chênh lên đồng hướng ở tất cả các chuyển đạo • Tái cực sớm: ST không chênh ở các chuyển đạo đơn cực chi. PR bình thường ở avR. Sóng T không biến đổi hình dạng Điện tâm đồ trong VMNT NHỒI MÁU CƠ TIM GIAI ĐOẠN BÁN CẤP ĐIỆN TÂM ĐỒ CỦA TRÀN DỊCH MÀNG NGOÀI TIM Điện thế thấp Cách hồi điện học Nguyên nhân gây điện thế thấp (biên độ của tổng các QRS < 5mm ở các CĐ chi, < 10mm ở các CĐ trước tim) Tràn dịch màng ngoài tim lượng dịch nhiều và có hiện tượng cách hồi điện học Điện tâm đồ của một bệnh nhân TDMNT số lượng nhiều Viêm màng ngoài tim hay viêm cơ tim PGS. TS. Tạ Mạnh Cường Thay ®æi ®iÖn tim trong rèi lo¹n ®iÖn gi¶i PGS. TS. Tạ Mạnh Cường BiÕn ®æi ®iÖn t©m ®å trong t¨ng kali m¸u • T¨ng kali m¸u g©y ra nh÷ng biÕn ®æi trªn ®iÖn t©m ®å cµng nÆng nÒ khi nång ®é kali m¸u cµng cao. • Mèi tư¬ng quan nµy kh«ng h»ng ®Þnh • Kh«ng cã tiªu chuÈn ĐTĐ chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh t¨ng kali m¸u. TÊt c¶ c¸c sãng ®iÖn tim ®Òu cã thÓ bÞ ¶nh hưëng do kali m¸u cao. • Nh÷ng thay ®æi ®iÓn h×nh cña t¨ng kali m¸u xuÊt hiÖn theo tr×nh tù: PGS.TS. Tạ Mạnh Cường XuÊt hiÖn sãng T hÑp, cao vµ nhän Giảm biªn ®é cña sãng P, giảm chiÒu cao sãng R, phøc bé QRS gi·n réng, ®o¹n ST biÕn ®æi (mét sè chªnh lªn, mét sè chªnh xuèng), xuÊt hiÖn nöa blèc (nhÊt lµ nh¸nh tríc tr¸i), blèc nhÜ thÊt cÊp I. Blèc trong thÊt gia tăng (phøc bé QRS gi·n nhiÒu víi blèc nh¸nh phải, blèc nh¸nh tr¸i, blèc hai ph©n nh¸nh, ngo¹i t©m thu thÊt). Kh«ng cã sãng P. Phøc bé QRS gi·n rÊt réng víi hình th¸i kú quÆc. Blèc nhÜ thÊt, nhÞp nhanh thÊt, rung thÊt hoÆc v« t©m thu. TS. Tạ Mạnh Cường H×nh ¶nh §T§ cña mét bÖnh nh©n nam 72 tuæi, suy thËn m·n, kali m¸u = 7.7 mmol/l. NhÞp ®Òu (98 lÇn/phót), QRS gi·n réng, kh«ng thÊy sãng nhÜ. QRS cã d¹ng blèc nh¸nh ph¶i, gi·n réng Ýt nhÊt 0.28s. RÊt khã x¸c ®Þnh pha t¸i cùc. §©y lµ h×nh ¶nh cña nhÞp tù thÊt gia tèc do t¨ng kali m¸u. PGS.TS. Tạ Mạnh Cường Cïng mét bÖnh nh©n sau khi ch¹y thËn nh©n t¹o, kali m¸u trë vÒ b×nh thêng. NhÞp tim lµ nhÞp xoang. 87 lÇn/phót, phøc bé QRS thanh m¶nh, trôc tr¸i TS. Tạ Mạnh Cường Tăng kali máu PGS.TS. Tạ Mạnh Cường BiÕn ®æi ®iÖn t©m ®å trong h¹ kali m¸u • Tư¬ng quan gi÷a møc ®é h¹ kali m¸u vµ c¸c dÊu hiÖu ®iÖn t©m ®å rÊt láng lÎo. • H¹ kali m¸u gÆp thêng xuyªn h¬n so víi t¨ng kali m¸u. • Nh÷ng biÕn ®æi ®iÖn t©m ®å thêng gÆp trong h¹ kali m¸u (xÕp theo thø tù gi¶m dÇn) lµ: • §o¹n ST chªnh xuèng, gi¶m biªn ®é sãng T, t¨ng chiÒu cao cña sãng U. • Rèi lo¹n nhÞp tim. • KÐo dµi thêi kho¶ng QRS, t¨ng ®é cao vµ ®é réng cña sãng P. • Ngo¹i t©m thu nhÜ, tim nhanh nhÜ, ngo¹i t©m thu thÊt, nhÞp nhanh thÊt, blèc nhÜ thÊt cÊp I, II, III vµ rung thÊt. PGS. TS. Tạ Mạnh Cường §iÖn t©m ®å cña mét bÖnh nh©n h¹ kali m¸u: NhÞp xoang. §iÖn thÕ sãng T thÊp ë tÊt c¶ c¸c chuyÓn ®¹o. §o¹n ST chªnh xuèng ë II, III, aVF, V5 vµ V6. Ta thÊy sãng U cao mét c¸ch bÊt thêng ë c¸c chuyÓn ®¹o II, aVF vµ tõ V4- V6 (ë tÊt c¶ c¸c chuyÓn ®¹o, sãng U ®Òu cao h¬n sãng T ë ngay tríc nã). Sãng U ch¸t ®Ëm tõ V1 - V3. PGS. TS. Tạ Mạnh Cường §iÖn t©m ®å cña mét bÖnh nh©n h¹ kali m¸u NhÞp xoang 50 lÇn/phót. Sãng T dÑt ë tÊt c¶ c¸c chuyÓn ®¹o tríc tim tr¸i. Sãng U cao mét c¸ch bÊt thêng ë c¸c chuyÓn ®¹o tõ V2- V4 . Kho¶ng QT dµi 0.48s (QTc b×nh thêng 0.42s). K+ huyÕt t¬ng = 2.5 mmol/l. TS. Tạ Mạnh Cường Hạ kali máu TS. Tạ Mạnh Cường H¹ can xi m¸u • BiÕn ®æi chÝnh lµ kho¶ng QT kÐo dµi. • BÒ réng cña sãng T kh«ng thay ®æi. • §o¹n ST dµi. • Møc ®é kÐo dµi cña thêi kho¶ng QT tû lÖ víi møc ®é gi¶m cña lîng can xi trong m¸u. • H¹ can xi m¸i thưêng kh«ng g©y ra c¸c rèi lo¹n nhÞp tim. PGS. TS. Tạ Mạnh Cường H×nh ¶nh ®iÖn tim cña mét bÖnh nh©n c¾t hoµn toµn tuyÕn gi¸p, cã dÊu hiÖu l©m sµng cña h¹ can xi m¸u. XÐt nghiÖm can xi m¸u = 1.4 mmol/l. Thêi kho¶ng QT = 0.40s trng khi ®ã QTc b×nh thêng trong trêng hîp nµy lµ 0.34. PGS. TS. Tạ Mạnh Cường Hạ can xi máu PGS. TS. Tạ Mạnh Cường T¨ng can xi m¸u • BiÕn ®æi ®iÖn t©m ®å chñ yÕu cña t¨ng can xi m¸u lµ thêi kho¶ng QT ng¾n l¹i. • Kho¶ng QT ng¾n tû lÖ víi nång ®é ion can xi trong m¸u. • T¨ng can xi m¸u kh«ng lµm thay ®æi ®¸ng kÓ sãng P, phøc bé QRS. Nã thêng kh«ng g©y nh÷ng rèi lo¹n nhÞp nÆng. • BÖnh nh©n t¨ng can xi m¸u thưêng t¨ng nh¹y c¶m víi digitaline. PGS. TS. Tạ Mạnh Cường Tăng can xi máu PGS. TS. Tạ Mạnh Cường Xin cảm ơn
File đính kèm:
- dien_tam_do_trong_benh_ly_mang_ngoai_tim_va_roi_loan_dien_gi.pdf