Bước ra từ khủng hoảng (Phần 1)

thể, trong một bữa tiệc chẳng hạn.
Tóm lại, tự tin là cảm giác khi ta thấy mình đủ khả năng đương đầu với
những thử thách trong cuộc sống.
Lynn và Steve đang ngày càng tiến gần về phía đông, hai người càng cảm
thấy tự tin hơn vào năng lực của mình.
Khi kết hợp năng lực và ý thức đúng mực về giá trị bản thân, ta sẽ có cảm
giác “đủ tự tin” trong cuộc sống.
Đây chính là một trong những bí quyết của hạnh phúc.
Steve bị dồn ép
Steve nghiệm ra anh đã bị dồn ép quá mức trầm trọng nhiều năm qua mà anh
không hề hay biết.
Lynn nhận thấy ngay điều đó và cô đã nói cho chồng những nhận xét vô giá
về sự “thay đổi tính nết” của Steve, và rằng nó có tác động rất nhiều tới
những người quanh anh, đặc biệt là cô và Nicky.
Theo như chiếc la bàn này, đặc trưng của những người nằm ở cung phần tư
phía đông-nam là quá chú trọng vào các thành tựu. Những người phía đông-
nam thường rất có tài và tham công tiếc việc. Nhưng năng lực và ý thức về
giá trị bản thân của họ lại không hài hòa chút nào.
Steve tự xếp mình vào tuýp người phía đông-nam này. Anh biết rõ năng lực
của mình nhưng lại tự đánh giá thấp bản thân.
Steve hiểu anh đang tự ép mình phải đạt được những thành quả lớn hơn, để
thấy mình tự tin hơn, hài lòng hơn về bản thân và sự thành đạt của mình.
Cho đến bây giờ, Steve vẫn chưa hiểu rõ tại sao mình lại quá tham vọng như
thế và anh cũng phải thừa nhận mình đã quá nghiêm khắc với bản thân. Bao
giờ cũng vậy, cứ hễ vừa hoàn thành xong một dự án, anh lại chuyển ngay
sang làm cái khác, hi vọng một cách vô thức rằng sau khi hoàn thành, nó sẽ
mang đến cho anh sự tự tin lâu bền hơn nữa. Nhưng không hiểu sao điều đó
không bao giờ đến.
“Thế em ở đâu trong La bàn này?” Steve hỏi.
“Em ư? Em vẫn chưa bao giờ nghĩ đến...”
“Có, em có nghĩ đấy.” Steve phản bác lại: “Nói xem, em đang ở đâu nào?”
Lynn cười rúc rích. Cô đã từng nghĩ đến vấn đề này một đôi lần, nhưng rồi lại
thấy rằng việc đánh giá về chính cuộc sống của cô đâu có dễ như đánh giá về
cuộc sống của người khác.
“Xem nào, để anh ngó vào từng khu một đã, sẽ thấy ngay em đang trốn ở đâu
thôi. Đây rồi, khu tây-bắc.” Anh bắt đầu: “Qua cách nói của em, thì đó là một
người ngạo mạn, tự tin quá so với năng lực của họ.”
Lynn nhìn chồng, lấy làm lạ sao anh lại có thể gán cho cô danh hiệu đó.
“Không đúng!” Anh kết luận: “Không, lẽ ra phải gán cho gã Bulldog thì đúng
hơn. Một kẻ ngạo mạn chuyên bắt nạt người khác.”
“Và nó cũng đúng với Helena.” Lynn lên tiếng: “Cô ta rất giỏi bày trò ngồi lê
đôi mách và đay nghiến hơn em nhiều. Cách ứng xử của cô ta cũng độc đoán
hống hách. Rõ là một người-thuộc-khu-tây-bắc.”
“Đúng lắm,” Steve bắt đầu nói “nhưng nếu em không ở khu tây-bắc, thì là ở
khu đông-nam cùng với anh sao? Em làm tốt mọi việc nhưng không dám tự
tin vào điều đó, em quá cầu toàn?”
“Hoàn toàn sai.” Lynn quả quyết: “Có thể anh nghĩ mình giành được tất cả
mọi thứ, nhưng em thì thực tế hơn anh nhiều.”
“Chỉ vì em ghét cạnh tranh thôi, Lynn ạ.” Steve đáp.
“Không, em thích tranh đua thì đúng hơn.” Lynn giải thích: “Thế nên khi em
chơi tennis, em quyết giành phần thắng. Nhưng em không cảm thấy mình vô
tích sự nếu bị thua đâu.”
“Em đã thua anh rồi đấy thôi!” Steve nói với vẻ chế giễu.
“Việc muốn giành thắng lợi và việc cảm thấy buộc phải đánh bại đối thủ mới
dám tự tin khác nhau nhiều đấy.” Lynn quả quyết: “Đó chính là sự khác nhau
giữa anh và em.”
“Hoặc chẳng qua là em không làm tốt những việc của mình, tức là em thiếu
năng lực.” Steve châm chọc: “Đó là lý do tại sao em không ở khu đông-nam
cùng với anh.”
“Em thấy mình còn cần phải học hỏi thêm nhiều trong công việc. Nhưng vấn
đề không chỉ là công việc, mà còn là khả năng xúc tiến những mối quan hệ
cho điểm khởi đầu. Về mặt này thì em nghĩ là em làm tốt hơn anh đấy!”
“Thế ra em rất có tinh thần tranh đua đấy nhỉ!” Steve trêu chọc vợ: “Nhưng
vẫn chưa ở khu đông-nam được đâu! Như vậy, là khu đông-bắc nhỉ? Em có
phải là người toàn diện, tự tin theo như cung phần tư của chiếc la bàn chỉ
không? Trên thực tế, kiểu người như thế liệu có tồn tại?”
“Có, có chứ, sếp cũ của anh đấy thôi?” Lynn gợi ý: “Ông ấy có vẻ rất hài
lòng với bản thân mình, lại còn luôn động viên người khác nữa.”
“Đúng vậy,” Steve tiếp lời: “và em có biết không, anh từng bảo Craig rằng
anh chưa từng thấy ông phê bình bất kỳ ai. Rồi Craig kể, ông chỉ nói riêng
với từng người về những gì ông nghĩ để giúp họ tiến bộ thôi.”
“Nhưng ông ấy cũng có tính tranh đua đấy chứ. Ông ấy được thăng chức vào
năm ngoái, phải không anh?”
“Đúng thế, bây giờ ông ấy đã là Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn.” Steve
nói thêm: “Nhưng tuyệt vời là ở chỗ ông ấy không phải đạp bất cứ ai xuống
để leo được lên vị trí đó cả.”
“Anh luôn cho rằng mình có thể tự tin quá mức, phải vậy không, Steve?”
Lynn hỏi: “Nhưng Craig mới chính là một tấm gương của những người có
lòng tự tin thực thụ đấy, lại còn rất toàn diện nữa chứ.”
Steve lên tiếng phá tan sự im lặng trong chốc lát: “Cứ cho là, Craig là một
người-khu-đông-bắc nhưng em thì không!”
“Không hẳn.” Lynn bắt đầu nói: “Đó là cái đích em phấn đấu. Em tự biết
mình mới đang ở khu tây-nam thôi, bởi em còn đang phải học hỏi nhiều kỹ
năng mới và chưa thực sự đủ tự tin ở mình.”
“Em dành quá nhiều thời gian thỏa mãn ý muốn của người khác mà không có
đủ thời gian cho chính em.” Steve nói.
“Nhưng điều đó đang thay đổi.” Lynn nói với vẻ bớt kiên nhẫn hơn: “Em
muốn nói, anh có thấy gần đây em đã hạn chế đến mức có thể chỉ đến thăm
mẹ vào cuối tuần hoặc trừ khi phải ghé qua gửi Nicky để đến chỗ tập Yoga?
Còn nữa, em đã ngăn không để Helena và Clare ghé qua nhà mình nữa và
thay vào đó là bọn em cùng nhau ra ngoài dùng bữa. Và thực tế chúng em...
chờ chút... hãy nói về em một chút.”
“Tốt lắm!” Steve khen vợ: “Em đã dứt khoát được với mẹ và những người
bạn của em. Anh đoán nhé, điều đó xuất phát từ việc em nghĩ chính em mới
có quyền thu xếp cuộc sống của mình chứ không phải người khác...”
 “Giờ em đã thôi nghe điện thoại trong bữa tối rồi.” Lynn tươi cười.
“Đó là một yêu cầu bắt buộc đấy.” Steve nói, và Lynn tiếp lời: “...chứ không
phải chỉ là nhu cầu của em đâu.”
***
Lynn - người luôn làm hài lòng người khác
Lynn thấy không thoải mái khi chỉ nghĩ đến bản thân mình, và thậm chí áy
náy hơn nếu đề cập đến cá nhân mình nhiều, bởi cô quá quen với việc quan
tâm đến người khác trước tiên. Điều đó làm cô thấy ngượng, thậm chí là cảm
thấy tội lỗi.
Steve cố khiêu khích vợ bằng những lời châm chọc về vị trí của cô trên chiếc
la bàn để giúp cô vượt qua sự khó chịu khi nói về bản thân mình.
Và điều đó đã có tác dụng.
Lynn nhận ra rằng, cô đang ở cung phần tư phía tây-nam. Cô thấy năng lực
và giá trị bản thân của mình đều ở mức hơi thấp. Nhưng Lynn cũng hiểu
rằng, có được những kỹ năng sống tốt còn cần thiết hơn cả năng lực làm việc.
Điều đó bao gồm cả những mối quan hệ tốt đẹp, kỹ năng nuôi dạy con cái và
ứng xử với bạn bè.
Lynn cảm nhận rằng “đối mặt” không chỉ có nghĩa là làm việc tốt.
Khả năng đương đầu với cuộc sống là sở hữu một loạt những kỹ năng cần
thiết cả về chiều rộng và chiều sâu.
Lynn thực sự muốn thay đổi, cải thiện khả năng đối mặt với thử thách trong
cuộc sống, cũng như xây dựng cho mình niềm tự hào về giá trị bản thân.
 Lynn đang dự định sẽ tiến tới vùng đông-bắc vì cô muốn ở vị trí đó.
Dave - biệt danh Bulldog
Một vài người có năng lực hạn chế nhưng lại nghĩ rằng mình rất giỏi. Năng
lực bản thân của họ thì kém cỏi nhưng niềm kiêu hãnh về giá trị bản thân của
họ lại cao một cách thái quá. Họ kiêu căng, tự phụ, quá đề cao mình và tự tin
quá đáng. Nói cách khác, họ là những kẻ “to đầu.”
Tất cả mọi người xung quanh đều nhận ra điều đó trừ họ.
Gã Dave - biệt danh Bulldog là một trong số đó - một kẻ to đầu và thích bắt
nạt người khác. Ông ta ngạo mạn về bản thân mình, nhưng chỉ những người
khác mới nhìn rõ được những hạn chế đó. Ông ta không biết sự thật về mình
trong khi những người khác lại nhìn thấy quá rõ. Tất cả những lừa gạt và hăm
dọa ấy khiến gã hầu như trở thành kẻ “nói được mà không làm được.”
Lời Dave nói nghe có vẻ thuyết phục nhưng những hứa hẹn của ông ta thì lại
hời hợt và rất hiếm khi trở thành những hành động đáng được hoan nghênh...
Gã là một “hoàng đế cởi truồng” tự phong cho mình chức hiệu hoa mỹ. Ở
Dave toát lên vẻ hợm hĩnh lố bịch. Kiểu tự tin này vốn hay bị nhầm lẫn với
niềm kiêu hãnh thực thụ đang hiện hữu trong cuộc sống.
Chúng ta vẫn thường nhầm lẫn giữa màn lăng xê nực cười với với lòng tự tin
đích thực. Lòng tự tin thực sự tạo nên một nhà lãnh đạo có phẩm chất, có
năng lực và liêm chính.
Craig tự tin
Sếp cũ của Steve, ông Craig đáng kính, được xếp ở phía bên phải của chiếc la
bàn.
Cả Lynn và Steve đều hiểu Craig có một ý thức đúng đắn về giá trị bản thân,
dựa trên niềm tin vào năng lực thực sự của mình.
Ông ấy tự tin mà không ngạo mạn, thành công mà không tham vọng tàn
nhẫn. Craig giúp đỡ người khác cùng tiến bộ với mình bởi ông không bao giờ
có ý định giẫm đạp lên họ mà leo cao cả.
Ngay từ ban đầu, Steve và Lynn đã thấy những đức tính đó chính là thứ khiến
Craig trở thành một con người hấp dẫn, một đồng nghiệp tốt và một người
bạn vĩ đại.
Craig có lòng tự trọng cao cả và tự tin thực sự.
“Thế còn anh thì sao, Steve?” Lynn hỏi: “Anh sẽ làm thế nào để đến được
phía đông-bắc?”
“Xem nào,” Steve ngập ngừng, “có lẽ anh sẽ bắt đầu bằng việc tự tin hơn
nữa. Nhưng cũng không dễ dàng gì đâu, bởi trong đầu anh luôn nghe tiếng
cha nhạo báng mọi lúc mọi nơi.”
“Cha đã mất nhiều năm rồi, Steve. Và anh biết sự phê bình của ông là không
công bằng mà. Thay vào đó, hãy lắng nghe điều mà cả Craig và em đã từng
nói với anh. Chắc chắn em và ông ấy biết rõ hơn cha anh là anh đã trưởng
thành như thế nào mà!”
“Em nói rất đúng, Lynn thân yêu của anh. Có điều việc đó hơi khó.”
“Không sao, em sẽ giúp anh nếu anh chịu giúp em.” Lynn đề nghị.
“Nhất định rồi.” Steve quả quyết: “Bây giờ hãy đi ngủ thôi và sáng mai
chúng ta sẽ nói chuyện tiếp em nhé.”
“Đó là bắt buộc hay chỉ là nhu cầu thế nhỉ?” Lynn hỏi.
“Cả hai” Steve bật cười.