Bài giảng Kiểm toán 1 - Chương 2: Tổng quan về kiểm toán và môi trường kiểm toán - Ngô Ngọc Linh

OU 
Tổng quan về kiểm toán 
 và môi trường kiểm toán 
2 
Mục đích 
 Giới thiệu khái niệm kiểm 
toán và phân biệt các loại 
hình kiểm toán 
 Cung cấp kiến thức cơ bản về 
môi trường kiểm toán 
3 
Các nội dung chính 
 Khái niệm kiểm toán 
 Phân loại kiểm toán 
 Môi trường của hoạt động kiểm 
toán 
4 
KIEÅM TOAÙN LAØ GÌ? 
CAÙC THÍ DUÏ 
° Kiểm toán báo cáo tài chính năm 20x0 của 
Công ty Cổ phần Hùng Vương để công bố cho 
các cổ đông. 
° Cơ quan thuế duyệt quyết toán thuế năm 
20x0 của Công ty TNHH Nam Long. 
° Kiểm toán Ngân sách tỉnh Khách Hòa năm 
20x0. 
° Kiểm tra và đánh giá hoạt động của Chi nhánh 
TP.HCM, Công ty Hiệp Long, để tìm giải pháp 
nâng cao hiệu quả hoạt động. 
6 
KIỂM TOÁN LÀ GÌ ? 
Ñònh nghóa 
Kiểm toán là việc thu thập và đánh giá 
các bằng chứng về một thông tin 
nhằm xác định và báo cáo về sự phù 
hợp của thông tin này với các tiêu 
chuẩn được thiết lập. Việc kiểm toán 
cần được thực hiện bởi các kiểm toán 
viên đủ năng lực và độc lập. 
PHÂN LOẠI THEO 
NGƯỜI THỰC HIỆN 
KIỂM TOÁN NỘI BỘ 
Kiểm toán viên nội bộ 
K/TOÁN CỦA NHÀ NƯỚC 
Kiểm toán viên thuế 
Kiểm toán viên nhà nước 
Thanh tra 
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP 
Kiểm toán viên độc lập 
NGƯỜI SỬ DỤNG 
THÔNG TIN 
NHÀ QUẢN LÝ 
Điều hành hoạt 
động kinh doanh 
NHÀ NƯỚC 
Thu thuế 
Kiểm tra việc chấp 
hành pháp luật 
NGƯỜI THỨ BA 
Cho vay 
Đầu tư 
Liên doanh 
PHÂN LOẠI THEO 
MỤC ĐÍCH 
K/TOÁN HOẠT ĐỘNG 
Đánh giá hoạt động 
Đề xuất biện pháp 
KIỂM TOÁN TUÂN THỦ 
Xem xét việc chấp hành 
quy định 
KIỂM TOÁN BCTC 
Sự trung thực và hợp lý 
của BCTC 
PHÂN LOẠI KIỂM TOÁN 
8 
SỰ KHÁC BIỆT GIỮA CÁC LOẠI KIỂM TOÁN 
Xe du lịch dùng để chở nước mắm đường Sài 
Gòn – Vũng Tàu, 3 chuyến một ngày. Tỷ lệ 
khấu hao 10% một năm. 
Kiểm toán viên thuế? 
Kiểm toán viên độc lập? 
Kiểm toán viên nội bộ? 
9 
Sau Cách 
Mạng 
Công 
nghiệp 
1900 đến 
nay 
Kiểm toán phục vụ cho chủ nhân, 
nhằm phát hiện gian lận của nhân 
viên 
Kiểm toán phụ vụ cho cổ đông công 
ty nhằm xác định tính trung thực của 
báo cáo tài chính 
Lấy mẫu kiểm toán 
Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ 
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 
Kiểm toán trong môi trường CIS 
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP 
SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN 
10 
SỰ QUỐC TẾ HÓA HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN 
1. Các công ty 
kiểm toán 
quốc tế (Big 
Four ) 
2. Các chuẩn 
mực quốc tế 
Deloitte Touche Tohmatsu 
Ernst & Young 
KPMG 
PriceWaterhouse & Coopers 
Chuẩn mực kế toán quốc tế 
Chuẩn mực kiểm toán quốc tế 
11 
KIEÅM TOAÙN ÑOÄC LAÄP TAÏI VIEÄT NAM 
5. 1991 
1. 1994 
9. 1999 
Thành lập Công ty kiểm toán đầu tiên ở VN 
(Công ty kiểm toán Việt Nam – VACO ) 
Ban hành Quy chế về hoạt động kiểm toán 
độc lập (Nghị định 07/CP) 
Ban hành 4 chuẩn mực kiểm toán đầu tiên 
12. 2005 Có tất cả 37 chuẩn mực được ban hành 
3. 2004 Ban hành Quy chế mới về hoạt động 
 kiểm toán độc lập (Nghị định 
105/2004/NĐ-CP) 
4. 2005 Thành lập VACPA 
 4. 2011 Ban hành luật kiểm toán độc lập 
12. 2012 Ban hành mới 37 chuẩn mực (sửa đổi) 
12 
Các loại 
hình 
Các cấp bậc 
nghề 
nghiệp 
Doanh nghiệp tư nhân 
Công ty hợp danh 
Công ty TNHH 
Chủ phần hùn ( partner) 
Chủ nhiệm ( manager ) 
Kiểm toán viên chính (Senior 
auditor ) 
Kiểm toán viên phụ (Staff assistant) 
TỔ CHỨC CÔNG TY KIỂM TOÁN 
13 
CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY KIỂM TOÁN 
Dịch vụ xác nhận 
Dịch vụ kế toán 
Dịch vụ thuế 
Tư vấn quản lý 
 Các dịch vụ khác 
Kiểm toán 
Soát xét 
Kiểm tra theo thủ tục thỏa thuận 
Giữ sổ sách kế toán 
Lập báo cáo tài chính 
Tư vấn kế toán 
Tư vấn thuế/Hoạch định thuế 
Tư vấn tài chính/Xây dựng chiến lược 
Đào tào 
Head hunter 
14 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
CHUẨN BỊ KIỂM TOÁN 
Tiền kế hoạch 
Lập kế hoạch 
THỰC HIỆN KIỂM TOÁN 
Tìm hiểu kiểm soát nội bộ 
Thực hiện các thử nghiệm cơ bản 
HOÀN THÀNH KIỂM TOÁN 
Đánh giá tổng quát 
Phát hành báo cáo kiểm toán 
16 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Chuẩn bị kiểm toán – Tiền kế hoạch 
Có nên ký 
hợp đồng 
kiểm toán 
hay không? 
17 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Chuẩn bị kiểm toán – Lập kế hoạch kiểm toán 
Để có kế hoạch & chương 
trình kiểm toán phù hợp cần 
phải: 
 Hiểu về tình hình kinh 
doanh & KSNB. 
 Xác định mức trọng yếu & 
đánh giá rủi ro kiểm toán. 
SOFTBYTE 
Annual Report 
18 
Thực hiện thử nghiệm kiểm 
soát: thu thập bằng chứng về sự 
hữi hiệu của hệ thống KSNB. 
 - Kiểm tra việc xét duyệt chi. 
 - Quan sát việc chấp hành quy định về 
nhập xuất kho. 
 - Phỏng vấn nhân viên về nhiệm vụ của 
họ v.v... 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Thực hiện kiểm toán : Kiểm tra hệ thống KSNB 
19 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Thực hiện kiểm toán : Thực hiện thử nghiệm cơ bản 
Thử nghiệm cơ bản: gồm thủ tục phân tích & 
thử nghiệm chi tiết  thu thập bằng chứng về 
các sai lệch trọng yếu của BCTC. 
• - So sánh TTTC với nhau 
 - Gửi thư xác nhận công nợ 
 - kiểm tra việc tính toán 
 - v.v 
20 
- Bằng chứng kiểm toán đã thu thập đủ để 
đưa ra ý kiến chưa? 
- Sai lệch chưa điều chỉnh có nằm dưới mức 
có thể chấp nhận không? 
- Hồ sơ kiểm toán có đầy đủ hay chưa? 
- Nhìn chung tình hình tài chính, kết quả kinh 
doanh ... có hợp lý không? 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Hoàn thành kiểm toán – Đánh giá kết quả 
21 
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN 
Hoàn thành kiểm toán – Phát hành báo cáo 
Lập và phát hành 
báo cáo kiểm toán. 
Giải quyết các sự 
kiện sau khi phát 
hành báo cáo. 
22 
CÁC LOẠI Ý KIẾN TRÊN BÁO CÁO KIỂM TOÁN 
Ý kiến chấp nhận 
toàn phần 
Ý kiến ngoại trừ 
Ý kiến trái ngược 
Từ chối đưa ra ý 
kiến 
Trung thực và hợp lý 
Trung thực và hợp lý ngoại trừ... 
Không trung thực và hợp lý 
Chúng tôi không thể đưa ra ý kiến 
24 
KHÁI QUÁT VỀ MÔI TRƯỜNG KIỂM TOÁN 
Những đặc điểm của nghề kiểm toán 
profession • Trách nhiệm đối với xã hội 
• Tính chuyên môn cao 
•Tiêu chuẩn hành nghề 
• Niềm tin của công chúng 
25 
KHÁI QUÁT VỀ MÔI TRƯỜNG KIỂM TOÁN 
Các nhân tố và các định chế 
•Yêu cầu của xã hội 
•Yêu cầu của nhà nước 
•Yêu cầu của tổ chức 
nghề nghiệp 
CHUẨN MỰC KIỂM 
TOÁN 
ĐẠO ĐỨC NGHỀ 
NGHIỆP 
TRÁCH NHIỆM KTV 
26 
CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN 
Là thước đo chất lượng kiểm toán 
Tổ chức lập quy 
 Tổ chức nghề nghiệp 
 Nhà nước 
Sự cần thiết 
 Đối với người sử dụng kết quả 
 Đối với kiểm toán viên 
 Đối với xã hội 
27 
GIỚI THIỆU CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN VN 
 Bắt đầu soạn thảo từ năm 1997, đến nay 
đã ban hành được 37 VSA (sử đổi năm 
2012). 
 Soạn thảo dựa trên các chuẩn mực quốc tế 
có điều chỉnh cho phù hợp với Việt Nam. 
 Ban hành theo quyết định của Bộ trưởng 
Bộ Tài chính. 
28 
ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP 
Các nguyên tắc đạo đức mà một thành viên 
nghề nghiệp phải tuân thủ để ứng xử có 
trách nhiệm đối với xã hội. Do Hội nghề 
nghiệp ban hành để bảo vệ uy tín nghề 
nghiệp trước xã hội. 
Độc lập 
Chính trực 
Khách quan 
Năng lực chuyên môn & tính thận trọng 
Tính bảo mật 
Tư cách nghề nghiệp 
Tuân thủ chuẩn mực chuyên môn 
29 
Chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp 
 Ban hành theo Quyết định 87/2005/QĐ-
BTC ngày 1.12.2005 của Bộ Tài chính, áp 
dụng cho tất cả những người hành nghề 
kế toán, kiểm toán. 
 Bao gồm ba phần chính: 
 Phần A: Áp dụng cho tất cả người làm kế toán và người làm 
kiểm toán; 
 Phần B: Áp dụng cho kiểm toán viên hành nghề, nhóm kiểm 
toán và công ty kiểm toán; 
 Phần C: Áp dụng cho người có Chứng chỉ kiểm toán viên 
hoặc Chứng chỉ hành nghề kế toán nhưng làm việc trong các 
doanh nghiệp, tổ chức. 
TRÁCH NHIỆM CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ 
Việc lập và trình bày BCTC là trách nhiệm của người 
quản lý. Người quản lý cũng có trách nhiệm tổ chức và 
quy trì một hệ thống kiểm soát nội bộ hữu hiệu nhằm 
bảo đảm một cách hợp lý về việc ngăn chặn và phát 
hiện sai sót và gian lận cũng như sự tuân thủ luật pháp 
và các quy định. 
TRÁCH NHIỆM CỦA KIỂM TOÁN VIÊN 
Trách nhiệm của kiểm toán viên là thiết kế và thực hiện 
một cuộc kiểm toán để đảm bảo một cách hợp lý là báo 
cáo tài chính không còn có sai lệch trọng yếu 
TRÁCH NHIỆM KIỂM TOÁN VIÊN 
31 
Hạn chế tiềm tàng của kiểm toán 
 Sử dụng phương pháp kiểm tra chọn mẫu 
và áp dụng các thử nghiệm; 
Những hạn chế tiềm tàng của hệ thống 
kiểm soát nội bộ; 
 Phần lớn các bằng chứng kiểm toán có 
tính xét đoán và thuyết phục nhiều hơn sự 
đảm bảo chính xác và khẳng định; 
 Sự xét đoán nghề nghiệp của kiểm toán 
viên. 
32 
TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ CỦA KTV 
 Sai phạm của KTV ? 
 - Sai phạm thông 
thường hay nghiêm 
trọng. 
 - Gian lận. 
 Trách nhiệm pháp lý? 
 Dân sự - Hình sự 
Những đối tượng kiểm toán viên có 
thể phải chịu trách nhiệm pháp lý 
Kiểm toán 
viên 
Khách hàng 
Người thứ 3 
thụ hưởng 
Người sở hữu 
chứng khoán 
OU