Ưu đãi thuế và hỗ trợ lãi cho vay vốn

 phải nộp
Có TK 33342: 30% thuế TNDN được hưởng ưu đãi 
- Cuối năm tài chính, kế toán kết chuyển số thuế 
TNDN được hưởng ưu đãi sang TK 421:
Nợ TK 33342 / Có TK 421: 30% thuế TNDN 
được hưởng ưu đãi 
Ưu đãi thuế TNDN trên từng địa bàn 
Về việc xác định ưu đãi thuế TNDN, căn cứ 
Thông tư số 130/2008/TT-BTC và Thông tư số 
123/2012/TT-BTC quy định về thuế TNDN, doanh 
nghiệp thành lập mới từ dự án đầu tư tại địa bàn ưu 
đãi đầu tư (địa bàn thành lập doanh nghiệp) nhưng 
có phát sinh hoạt động kinh doanh và thu nhập tại 
các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau 
(địa bàn thành lập doanh nghiệp và ngoài địa bàn 
thành lập doanh nghiệp) phải hạch toán riêng thu 
nhập từ hoạt động kinh doanh trên từng địa bàn 
được hưởng ưu đãi TNDN (bao gồm mức thuế 
suất ưu đãi và thời gian miễn, giảm thuế) và địa 
bàn không được hưởng ưu đãi thuế.
Việc xác định ưu đãi thuế TNDN (nếu có) đối 
với thu nhập từ hoạt động kinh doanh ngoài địa 
bàn thành lập doanh nghiệp được xác định theo 
từng địa bàn, căn cứ theo thời gian và mức ưu đãi 
thuế TNDN của doanh nghiệp tại địa bàn thành 
lập doanh nghiệp mà doanh nghiệp đang được 
hưởng ưu đãi thuế TNDN.
Nếu trong kỳ tính thuế, doanh nghiệp không 
hạch toán riêng thu nhập từ hoạt động sản xuất 
kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế và thu nhập từ 
hoạt động sản xuất kinh doanh không được hưởng 
ưu đãi thuế, phần thu nhập của hoạt động sản xuất 
kinh doanh ưu đãi thuế xác định bằng tổng thu 
nhập tính thuế (không bao gồm thu nhập khác) 
nhân với tỷ lệ phần trăm doanh thu hoặc chi phí 
được trừ của hoạt động sản xuất kinh doanh ưu đãi 
thuế, so với tổng doanh thu hoặc tổng chi phí được 
trừ của doanh nghiệp trong kỳ tính thuế.
Kế toán miễn giảm tiền thuê đất
Hiện nay, theo qui định của Quyết định 42/2012 
ngày 8 tháng 10 năm 2012 của Thủ tướng Chính 
phủ: Đơn vị sử dụng lao động có sử dụng từ 30% 
đến dưới 50% lao động là người dân tộc thiểu số 
so với tổng số lao động có mặt làm việc tại đơn vị 
(theo số lao động có mặt vào thời điểm ngày 30/06 
năm trước năm lập dự toán) được giảm 50% tiền 
thuê đất trong năm đối với diện tích đất của đơn 
vị thuộc diện phải thuê đất theo quy định của pháp 
luật về đất đai. Đơn vị sử dụng lao động có sử dụng 
từ 50% lao động là người dân tộc thiểu số trở lên 
so với tổng số lao động có mặt làm việc tại đơn 
vị (theo số lao động có vào thời điểm ngày 30/06 
năm trước năm lập dự toán) được miễn 100% tiền 
thuê đất trong năm đối với diện tích đất của đơn vị 
thuộc diện phải thuê đất theo quy định của pháp 
luật về đất đai.
Ngoài ra, hiện nay một số doanh nghiệp được 
miễn giảm tiền thuê đất do sử dụng đất vào mục 
đích sản xuất kinh doanh thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu 
tư hoặc địa bàn ưu đãi đầu tư theo qui định của 
pháp luật về đầu tư. 
Trường hợp công ty khai khoáng BT có một mỏ 
quặng ở Tân Kỳ, Nghệ an, theo điều 110 Luật Đất 
đai được miễn tiền thuế đất, công ty đã hạch toán 
giảm số thuế nhà đất phải nộp và giảm nguyên giá 
tài sản cố định vô hình: 
Nợ TK 3337 / Có TK 213
Kế toán các khoản vay được ngân sách Nhà 
nước hỗ trợ lãi suất
Hiện nay, ở Việt Nam, các khoản vay được ngân 
sách nhà nước hỗ trợ lãi suất là các khoản vay đáp 
ứng đầy đủ các điều kiện sau:
a) Các khoản vay đúng đối tượng và khách hàng 
sử dụng vốn vay đúng mục đích theo quy định của 
pháp luật.
b) Các khoản vay trong hạn tại thời điểm hỗ 
trợ lãi suất. Trường hợp các khoản vay (gồm cả 
gốc và lãi) bị quá hạn trả nợ hoặc được gia hạn nợ 
thì không được hỗ trợ lãi suất đối với khoảng thời 
gian khoản vay bị quá hạn trả nợ hoặc được gia 
hạn nợ. Trường hợp khách hàng đã thanh toán nợ 
quá hạn và trả nợ đúng hạn từ kỳ trả nợ tiếp theo 
thì khách hàng tiếp tục được hưởng hỗ trợ lãi suất 
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN54 Số 111 - tháng 1/2017
Số tiền lãi được 
hỗ trợ thực tế
= Mức lãi suất hỗ trợ X
Tổng các tích số giữa số dư nợ (tương ứng với 
lãi suất cho vay cùng kỳ) với số ngày dư nợ thực 
tế trong tháng
Trong đó: Mức chênh lệch lãi suất hỗ trợ được 
tính theo đơn vị %/tháng.
- Số tiền được hỗ trợ là tổng số tiền lãi thực 
tế hỗ trợ của tất cả các khoản cho vay thuộc đối 
tượng quy định tại Nghị định số 75/2015/NĐ-CP 
và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Hiện nay, các doanh nghiệp ở Việt Nam khi có 
các khoản vay được Nhà nước hỗ trợ lãi suất sẽ 
hạch toán như sau:
Giả sử, doanh nghiệp được ngân hàng cho vay 
1 tỷ phải trả lãi suất 6,4% và được Nhà nước hỗ trợ 
4,5% lãi suất. Số tiền ưu đãi lãi suất hàng tháng ngân 
hàng tự báo có trong tài khoản của doanh nghiệp.
Trường hợp 1: Nếu Ngân hàng chỉ thu đúng 
theo số tiền lãi vay đã trừ hỗ trợ lãi suất (Ngân hàng 
Nông nghiệp và phát triển nông thôn thường xử lý 
theo trường hợp này): 
Kế toán hạch toán: 
Nợ TK 635 / Có TK 112 : (6.4% - 4,5%) x 1tỷ = 
19 triệu.
Trường hợp 2: Ngân hàng sẽ chuyển tiền vào 
TK của doanh nghiệp phần được hưởng ưu đãi 
lãi suất:
- Ghi nhận chi phí tiền lãi theo đúng lãi suất qui 
định của ngân hàng là 6,4%:
Nợ TK 635 / Có TK 112, 335
- Ghi nhận phần hỗ trợ lãi suất vay vốn 4,5% ghi 
giảm TK 635:
Nợ TK 112 / Có TK 635
Một số doanh nghiệp hạch toán phần được 
hưởng ưu đãi vào TK 711 – Thu nhập khác hoặc 
vào TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính:
Nợ TK 112 / Có TK 711, 515
Một số doanh nghiệp khác, chỉ ghi nhận phần 
thuế TNDN phải nộp (sau khi đã trừ phần ưu đãi 
thuế) vào chi phí thuế TNDN và không phản ánh 
phần ưu đãi thuế vào sổ sách kế toán, kế toán ghi:
Nợ TK 821 / Có TK 3334: 19 triệu
Một số doanh nghiệp phản ánh phần thuế được 
hưởng ưu đãi vào nguồn vốn kinh doanh (TK 
4118) như trường hợp của Công ty Điện lực KG, 
công ty đầu tư xây dựng các trạm truyền tải điện ở 
đảo Lại Sơn thuộc diện đầu tư ở vùng miền núi và 
hải đảo được miễn thuế thu nhập trong 4 năm, kể 
từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 7 
năm tiếp theo. Giả sử số thuế TNDN tính theo lợi 
nhuận chịu thuế là 100 triệu, số thuế được giảm là 
50% là 50 triệu, kế toán ghi:
Nợ TK 8211: 100 triệu
Có TK 3334: 50 triệu
Có TK 4118: 50 triệu
kết luận và định hướng
Từ những phân tích trên đây có thể thấy, các 
doanh nghiệp Việt Nam chưa có phương pháp 
hạch toán thống nhất cho các khoản trợ cấp hoạt 
động. Hiện nay, Bộ Tài chính Việt Nam cũng chưa 
có những qui định cụ thể về kế toán các khoản trợ 
cấp của Chính phủ. Đây cũng là vấn đề tương đối 
khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam thuộc 
diện được hưởng ưu đãi thuế và các hỗ trợ khác 
của Chính phủ. Cách hạch toán phù hợp nhất cho 
theo quy định tại Nghị định số 75/2015/NĐ-CP.
c) Các khoản vay đã ký hợp đồng và đã được 
vay vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển 
nông thôn Việt Nam từ ngày 02/11/2015 đến 
trước ngày 31/12/2020.
- Số tiền lãi thực tế hỗ trợ cho một khoản vay 
được tính theo phương pháp tổng các tích số giữa 
mức lãi suất hỗ trợ với dư nợ cho vay tương ứng với 
số ngày dư nợ thực tế, theo công thức sau:
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 55Số 111 - tháng 1/2017
các khoản này, theo ý kiến của tác 
giả là hạch toán vào thu nhập khác 
(TK 711 - Thu nhập khác).
Trường hợp doanh nghiệp được 
miễn các khoản thuế: để minh bạch 
thông tin và phản ánh chính xác 
các khoản thuế được miễn giảm 
ưu đãi, doanh nghiệp vẫn cần 
thiết phải hạch toán khoản thuế 
được miễn giảm như một khoản 
thu nhập. Cụ thể, doanh nghiệp 
vẫn phải tính toán các khoản 
thuế được miễn căn cứ vào sản lượng khai thác, 
sản xuất, lợi nhuận chịu thuế, giá tính thuế, thuế 
suất thuế được áp dụng trong trường hợp không 
được miễn và phản ánh khoản chênh lệch như một 
khoản thu nhập khác:
Nợ TK liên quan/ Có TK 711
Trường hợp doanh nghiệp được miễn giảm tiền 
thuê đất:
Hiện nay, ở Việt Nam, có một số doanh nghiệp 
sử dụng đất đai mặt bằng của mình cho mục đích 
chính và cả các hoạt động sản xuất kinh doanh 
riêng ngoài mục tiêu chính nhưng giá thuê đất 
không được tách biệt cho hai mảng hoạt động hoàn 
toàn riêng biệt này. Vì vậy, Nhà nước cần có chính 
sách theo dõi giám sát các diện tích sử dụng cho 
mục tiêu hoạt động do Nhà nước qui định và các 
hoạt động sản xuất kinh doanh riêng biệt của đơn 
vị để tính giá thuê đất theo các mức tính khác nhau. 
Phần diện tích đất sử dụng có mục tiêu khác ngoài 
hoạt động theo qui định của Nhà nước thì cần tính 
toán với mức tiền thuê hoặc thuế đất khác. Trường 
hợp Nhà nước chưa có biện pháp để theo dõi và có 
qui định chặt chẽ để tách biệt giá thuê hoặc thuế 
đất từ hai mảng hoạt động này thì chính các đơn vị 
phải tính toán tách biệt khoản chênh lệch giữa giá 
thuê đất theo mặt bằng chung và giá thuê ưu đãi để 
hạch toán riêng biệt như một khoản thu nhập.
Các khoản trợ cấp của Chính phủ là sự trợ giúp 
của chính quyền dưới dạng chuyển giao nguồn lực 
cho doanh nghiệp khi doanh nghiệp đáp ứng một 
số điều kiện tương ứng trong sản xuất kinh doanh 
của họ. Đây là các khoản ưu đãi mà một số doanh 
nghiệp được hưởng khi đáp ứng một số điều kiện 
nhất định. Kế toán các khoản trợ cấp của Chính 
phủ đảm bảo phản ánh một cách trung thực và 
minh bạch các khoản ưu đãi của Chính phủ dành 
cho một số doanh nghiệp nhằm tách bạch kết quả 
hoạt động của doanh nghiệp và sự trợ giúp của 
Chính phủ là công việc cần được quan tâm trong 
điều kiện hiện nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị định 89/2005/NĐ-CP hướng dẫn chi 
tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh 
chống trợ cấp hàng hoá nhập khẩu vào 
Việt Nam.
2. Nghị định 04/2006/NĐ-CP về việc thành 
lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, 
quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Hội đồng 
xử lý vụ việc chống bán phá giá, chống trợ 
cấp và tự vệ;
3. Nghị định 06/2006/NĐ-CP về việc quy định 
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu 
tổ chức của Cục quản lý cạnh tranh;
4. Thông tư 106/2005/TT-BTC của Bộ Tài 
chính hướng dẫn thu, nộp, hoàn trả thuế 
chống bán phá giá, chống trợ cấp và các 
khoản bảo đảm thanh toán thuế chống bán 
phá giá, thuế đối kháng.