Phóng sự Vũ Trọng Phụng như một hiện tượng văn học

 hội VN và yêu cầu hiện đại hóa văn học 1930-1945 
1.2.2. Yêu cầu hiện đại hóa và tính chất cách mạng về thể loại văn học giai đoạn 1930-1945 
1.2.3. Vị trí của phóng sự trong bức tranh văn xuôi nghệ thuật Việt N am 1930-1945 
1.2. Bối cảnh văn hóa xã hội và sự phát triển của các thể loại văn học – báo chí Việt Nam 1930-1945 
1.2.1. Bối cảnh văn hóa xã hội VN và yêu cầu hiện đại hóa văn học 1930-1945 
Giao lưu với phương Tây : vận hội, thử thách mới 
Đòi hỏi của công chúng văn học mới và sự đổi mới ý thức văn học 
Sự phát triển của báo chí quốc ngữ và xu hướng đại chúng hóa văn học 
1.2.2. Yêu cầu hiện đại hóa và tính chất cách mạng về thể loại văn học giai đoạn 1930-1945 
Hiện đại hóa: yêu cầu cấp bách 
Hiện đại hóa: một cuộc cách mạng thể loại văn học 
1.2.3. Vị trí của phóng sự trong bức tranh văn xuôi nghệ thuật Việt N am 1930-1945 
- Văn xuôi NT Việt Nam 1930-1945, nhìn toàn cảnh 
- Vị trí đặc biệt của phóng sự ( t ính cấp thời, khả năng nhận thức, phơi bày thực trạng, cảnh báo xã hội) 
- Khả năng làm mới và tự làm mới về nhiều phương diện 
Những vấn đề chung 
1.3. Sự nở rộ và kết tinh của phóng sự văn học – báo chí 
1.3.1. Khởi đầu: ông tổ Tam Lang Vũ Đình Chí 
1.3.2. Phát triển đỉnh cao: ông vua Vũ Trọng Phụng 
1.3.3. Phát triển bề rộng, được mùa trên báo chí: (Phong hóa, Ngày nay, Tương lai, Việt báo, Ngọ báo và các báo khác) tác giả tiêu biểu Thạch Lam, Hoàng Đạo, Thế Lữ; Ngô Tất Tố, Phi Vân; Lê Văn Hiến; 
1.4. Phóng sự trong đời văn – đời báo Vũ Trọng Phụng 
1.4.1. Vũ Trọng Phụng: một thập niên chói sáng (1930 -1939) 
Bút danh: Vũ Trọng Phụng, Thiên Hư; cộng tác thường xuyên với mười mấy tờ báo đương thời: 
Hà Thành Ngọ báo, Nhật Tân, Hải Phòng tuần báo, Tân thiếu niên, Công dân, Tiểu thuyết thứ bảy, Tiểu thuyết thứ năm, Hà Nội báo, Tương lai, Sông Hương, Đông Dương tạp chí, Thời vụ, Tao đàn tạp chí, 
1.4. Phóng sự trong đời văn – đời báo Vũ Trọng Phụng 
1.4.1. Vũ Trọng Phụng: một thập niên chói sáng (1930 -1939) 
Tác phẩm: 
- Hơn 35 truyện ngắn, 8 vở kịch (1 vở dịch); bút chiến, phê bình văn học, bình luận văn hóa xã hội 
- 9 tiểu thuyết 
- 9 phóng sự 
Tác phẩm: 9 tiểu thuyết 
- Dứt tình (1934) 
- Giông tố (1936) 
- Số đỏ (1936) 
- Vỡ đê (1936) 
- Làm đĩ (1936) 
- Lấy nhau vì tình (1937) 
- Trúng số độc đắc (1938) 
- Quý phái (1937, đăng chưa hết trên ĐDTC) 
- Người tù được tha (Di cảo) 
1.4. Phóng sự trong đời văn – đời báo Vũ Trọng Phụng 
1.4.2. Phóng sự và ngôi “vua”: 
1.4.2.1. Sự suy tôn của văn giới 
(Lời Tam Lang Vũ Đình Chí và những người khác) 
1.4.2.2. N hịp độ kết tinh về lượng và chất 
Cho thấy: 
Cảm quan xã hội nhạy bén và s ức sáng tạo dồi dào 
Những thể nghiệm táo bạo, thành công vang dội 
	 Các phóng sự: 
- Đời cạo giấy (1932) 
- Cạm bẫy người (1933) 
- Kĩ nghệ lấy Tây (1934) 
- Hải Phòng 1934 (1934) 
- Dân biểu và dân biểu (1935/1936) 
- Cơm thầy cơm cô (1936) 
	 Các phóng sự: 
- Vẽ nhọ bôi hề (1936) 
- Lục sì (1937) 
- Một huyện ăn Tết (1938) 
2. Đặc điểm phóng sự VTP nhìn từ nội dung, cảm hứng 
2.1. Nhận chân hiện trạng đời sống: t ái diễn thực trạng, phơi bày sự thật 
2.2. Phát hiện nghịch lý, cảnh báo hiểm họa, nguy cơ : sự suy thoái đời sống, suy nhược tinh thần, suy đồi văn hóa 
2.3. Đấu tranh, bày tỏ thái độ : làm thay đổi nhận thức của các bên liên quan hoặc cải biến não trạng của xã hội 
3 . Đặc điểm phóng sự VTP nhìn từ hình thức, kĩ thuật 
3.1. Tiếp cận đời sống một cách trực diện 
3.2. Kết hợp thích đáng phi hư cấu và hư cấu, tự sự và trữ tình, phóng sự và tiểu thuyết 
3.3. Ngôn từ sinh động, xác thực, truyền cảm và hài hước 
3. Đặc điểm phóng sự VTP nhìn từ hình thức, kĩ thuật 
3.1. T iếp cận đời sống một cách trực diện 
3.2. Kết hợp thích đáng phi hư cấu và hư cấu, tự sự và trữ tình, phóng sự và tiểu thuyết 
3.2.1. Phi hư cấu – hư cấu 
3.2.2. Tự sự – trữ tình 
3.2.3. Phóng sự – tiểu thuyết 
3.1. T iếp cận đời sống một cách trực diện 
3.2. Kết hợp thích đáng phi hư cấu và hư cấu, tự sự và trữ tình, phóng sự và tiểu thuyết 
3.3. Ngôn từ xác thực, sinh động, truyền cảm và hài hước 
3.3.1. Sinh động, xác thực 
3.3.2. Truyền cảm và hài hước 
3.3.3. Sự tương tác giữa các lớp diễn ngôn phóng sự 
- Cấu trúc diễn ngôn phóng sự 
- Sự tương tác về chức năng 
4. Một số phóng sự tiêu biểu 
4.1. Cạm bẫy người (1933) 
4.2. Kĩ nghệ lấy Tây (1934) 
4.3. Cơm thầy cơm cô (1936) 
4.4. Vẽ nhọ bôi hề (1936) 
4.5. Lục sì (1937) 
4.6. Một huyện ăn Tết 
LỤC XÌ 
Cái xấu của thành phố 
Nàng thơ của gái lục xì 
Vài con số và một ít lịch sử 
Sự hại cần phải có 
Cuộc đi bách bộ trong nhà lục xì 
Ban “đội con gái” 
Bọn gái của “sổ đoạn trường” 
8. Một ngày khám bệnh 
9. Học trò và cô giáo 
10. Cái quan điểm của nhà chuyên trách (gái đĩ lậu, cô đầu, gái nhảy, me tây, đầm lai, đầm thật) 
11. Cầm giấy 
12. Xé giấy 
Từ góc nhìn thành phần, cấu trúc diễn ngôn 
Diễn ngôn của các đương sự , (nhân chứng, nạn nhân về người thật việc thật và về công việc cảnh ngộ, số phận của mình) 
Diễn ngôn của kí giả : lời dẫn dắt, thuyết minh tạo bối cảnh; lời bình luận, nhận định như là định hướng, khơi gợi suy tư, nhận thức; thuật, tả: tái hiện hành trình khung cảnh, nhân vật 
Nhà phóng sự phải khai thác, sử dụng phối hợp các lớp, các loại diễn ngôn sao cho tập trung, quy chiếu làm rõ sự thật, vấn đề và mục tiêu cảnh báo. 
Diễn ngôn phóng sự 
Từ góc nhìn chức năng diễn ngôn 
Mẩu chuyện mang tính vụ việc, tư liệu (do đương sự, nhân chứng kể: các trường đoạn PS mang tính chứng liệu về sự thật); 
Tham thoại, lượt lời trong phóng sự như là chứng liệu về sự thật; 
M iêu tả, tự sự (của kí giả) như là những thước phim nóng hổi quay tại hiện trường: vừa là chứng liệu khách quan vừa cho thấy cách nhìn, thái độ mang tính chủ thể 
4.3. CƠM THẦY CƠM CÔ 
PS gồm 9 chương. Đáng chú ý là các chương IV. Cái giá trị làm người, V. Cuốn tiểu thuyết của con Sen Đũi, VI. Sự cám dỗ với mảnh đời ngây thơ, VIII. Bi hài kịch, IX. Tôi là tôi 
Kết cấu 3 phần I. Mở đầu , 7 chương nhập vai hạng cơm thầy cơm cô để quan sát, trải nghiệm nhập vai và, ghi chép. Kết thúc IX. Tôi là tôi như một vĩ thanh với nhiều nghịch lý. 
Xem: 
Vũ Trọng Phụng – Nhưng tác phẩm tiêu biểu (THT) 
Cuốn tiểu thuyết : Một thiếu nữ làm con sen mơ làm đào hát ; 
Bi hài kịch : Một cuộc nhập vai “kép” làm bộc lộ những tình huống cảnh ngộ bi hài, một vai hề cao hứng, một cơn động kinh bất chợt, một cuộc truy bắt thương tâm. 
Tôi là tôi : Cảm hứng, tư tưởng CTCC – tình trạng, nguy cơ tha hóa của con người khi lâm vào cảnh “cơm thầy cơm cô”: thương cảm + giễu cợt = bi hài 
4. CHẤT TIỂU THUYẾT TRONG PHÓNG SỰ 
VÀ PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT VTP 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT 
1.1. Các b iểu hiện 
Nội dung: 
Tính chính luận và khuynh hướng phơi bày hiện trạng xã hội của tác phẩm 
Tính cấp thời, tươi mới của vấn đề, sự kiện được tập trung đề cập 
Tính xác thực, sống sít của tư liệu tình tiết 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT 
Tính xác thực, sống sít của tư liệu tình tiết 
	THỜI SỰ CÁC TỈNH 	 ‘Phải chăng là một vụ cưỡng dâm? 	Cúc Lâm (tin điện thoại) – Quan huyện 	Cúc Lâm mới đây có chấp một lá đơn 	của một ông đồ ở làng Quỳnh Thông, 	kiện một nhà tai to mặt lớn kia, về tội  	cưỡng dâm con gái ông ta.. .” (8) 	Hoặc một mẩu tin chi ly với những số liệu chính 	xác “như thật”: 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT 
Tính xác thực, sống sít của tư liệu tình tiết 
	MỘT NGHĨA CỬ HIẾM CÓ 	Nhà triệu phú Tạ Đình Hách 	Ở Bắc Kỳ phát chẩn cho bần dân 	Mấy đồng nghiệp ở Bắc đều đăng tin 	rằng hôm 13 vừa rồi, nhà triệu phú Tạ 	Đình Hách đã bỏ ra 250 tạ gạo và một 	Nghìn đồng bạc, phát chẩn cho dân tỉnh ông...” (9) 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT 
Tính xác thực, sống sít của tư liệu tình tiết 
 Nhân vật này lật tẩy hành tung của nhân vật kia bằng một “trích đoạn lý lịch” như lấy ở hồ sơ của toà án:“Năm Tân Hợi tức là năm 1911, quan bác phạm tội thông dâm vợ người. Năm Quý Sửu (...) Đến năm Kỷ Mùi, tức là năm 1919, năm quan bác đúng ba mươi tuổi (...) Lại đến năm Nhâm Tuất thì quan bác giết người...” (10) Lối văn báo chí, tư liệu và những con số chính xác như vậy xuất hiện khá nhiều trong cả ba tác phẩm. 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT 
1.1. Các b iểu hiện 
Hình thức - kĩ thuật: 
- Sử dụng các điểm nhìn và trần thuật theo lối phóng sự; điều tra, trinh thám 
- Miêu tả hiện trạng, sử dụng tư liệu, sự kiện chi tiết theo lối phóng sự (tạo sắc thái phi hư cấu) 
- Hòa phối diễn ngôn theo lối phóng sự 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT VTP 
1.1. Các b iểu hiện 
1.2. Tính đắc dụng và hiệu quả nghệ thuật 
Tăng cường tả chân hiện trạng, áp sát những vấn đề nhân sinh 
Gia tăng giá trị nhận thức, tính chiến đấu và hiệu lực của tiếng nói cảnh báo xã hội 
Làm giàu kĩ thuật tự sự của tiểu thuyết. 
2. CHẤT TIỂU THUYẾT TRONG PHÓNG SỰ VTP 
1.1. Các b iểu hiện 
Sử dụng kĩ thuật, thủ pháp hư cấu để thâu tóm bản chất đối tượng được đề cập 
Tái cấu trúc hiện thực để thực hiện ý đồ mục tiêu của phóng sự; tính đa nghĩa, “đa thanh” 
Tăng cường tính chủ thể và tư duy nghệ thuật 
Sử dụng kĩ thuật chạm khắc, tạo hình hay phân tích tâm lý của tiểu thuyết, khi cần. 
2. CHẤT TIỂU THUYẾT TRONG PHÓNG SỰ VTP 
1.1. Các b iểu hiện 
1.2. Tính đắc dụng và hiệu quả nghệ thuật 
Tăng cường sức hấp dẫn 
Nâng cao giá trị thẩm mĩ và hiệu quả nhận thức của tác phẩm 
Thể hiện được quan điểm dân chủ, đa nguyên trong nhận thức thực tại xã hội 
Nhóm 1,2: so sánh PS & TT; nhóm 10: kĩ thuật 
Nhóm: sự tôn xưng 
1. CHẤT PHÓNG SỰ TRONG TIỂU THUYẾT VTP 
1.1. Các b iểu hiện 
1.2. Tính đắc dụng và hiệu quả nghệ thuật 
Những sự kiện thời sự, những tư liệu được “đóng đinh” bằng những con số năm, tháng cụ thể đều được tác giả khéo léo cài lồng vào các biến cố của cốt truyện. (VD: đoạn văn tư liệu, liệt kê tội ác của nhân vật Nghị Hách, được tác giả đặt vào mồm nhân vật đối thoại hoà chung vào diễn tiến của mạch câu chuyện, vừa làm đầy đặn thêm chân dung đểu, ác của Nghị Hách, vừa khắc họa được tính cách, bản lĩnh, sự “cao tay” của nhân vật “nhà cách mạng” Hải Vân).