Như thế nào là chiếu sáng hiệu suất cao

 khiển chiếu sáng (tắt / mở 
/ điều khiển độ sáng) dễ sử dụng, phù hợp với từng nhu cầu sử dụng. Hệ thống 
điều khiển chiếu sáng có thể là các công tắc điều khiển được định giờ có thể tự 
động tắt / mở nguồn sáng hoặc chủ động điều khiển tắt / mở theo từng nhu cầu 
sử dụng. Giải pháp này thường được áp dụng trong các toà nhà, công sở. Hiện 
nay ở một số doanh nghiệp có ý thức cao trong tiết kiệm điện năng để giảm chi 
phí, việc ứng dụng các giải pháp, hệ thống điều khiển chiếu sáng rất linh hoạt, 
hiệu quả theo nhu cầu của hoạt động sản xuất kinh doanh (giờ cao điểm thì 
nguồn sáng hoạt động 100% công suất, giờ xuống ca thì hệ thống chiếu sáng 
được phân vùng cắt cục bộ nhằm tiết kiệm điện). Hệ thống chiếu sáng công cộng 
cũng ứng dụng giải pháp điều khiển chiếu sáng được tự động tắt mở theo mùa, 
theo mật độ lưu lượng giao thông trên đường, v.v.. 
Phần 3: Các mô hình chiếu sáng công cộng hiệu suất cao hiện nay 
Câu hỏi 22: Để thực hiện chiếu sáng hiệu suất cao cho trường học cần những 
giải pháp gì? 
Trả lời: Có nhiều đơn vị tư vấn đưa ra các mô hình chiếu sáng hiệu quả cho 
trường học, trong đó một mô hình có hiệu qủa cao do Công ty bóng đèn phích 
nước Rạng Đông thực hiện bao gồm các giải pháp như sau: 
1) Lựa chọn nguồn sáng và thiết bị chiếu sáng hiệu suất cao: sử dụng các 
bóng đèn huỳnh quang T8-36W ba dải phổ ánh sáng có hiệu suất phát 
sáng cao, phản ánh màu sắc trung thực gần như ánh sáng ban ngày, thời 
gian sử dụng trên 6000 giờ, dùng chấn lưu điện tử hoặc chấn lưu tổn hao 
thấp, máng đèn sơn trắng tĩnh điện có lưới phân quang chống chói. 
2) Thiết kế và bố trí đèn hợp lý: Số lượng đèn được tính toán bảo đảm độ 
sáng theo yêu cầu đối với lớp học là 300 lux, mỗi lớp học sử dụng từ 9 
đến 11đèn tuỳ theo kích thước. Các đèn được bố trí thành 3 dãy song song 
với cửa sổ có công tắc riêng cho từng dãy. Sử dụng hai đèn có thiết kế đặc 
biệt để chiếu sáng bảng viết tập trung ánh sáng chủ yếu lên bảng mà 
không gây chói cho học sinh nhìn lên. Để tránh bóng quạt quay gây lấp 
loáng khó chịu, các đèn được bố trí thấp hơn quạt nhưng phải bảo đảm độ 
cao phù hợp cho độ sáng đều và không gây loá. 
3) Quy định sử dụng hợp lý và bảo quản, bảo dưỡng định kỳ: Khi ánh sáng 
chiếu từ cửa sổ đủ sáng cho toàn lớp học thì không cần bật đèn, khi ánh 
sáng từ cửa sổ chỉ đủ sáng cho các dãy bàn gần cửa sổ thì chỉ bật dãy đèn 
giữa lớp, khi trời tối mới bật cả các đèn. Phải định kỳ lau chùi đèn, những 
nơi nhiều bụi lau ba tháng một lần, nơi ít bụi sáu tháng một lần. Các bức 
tường nên sơn màu sáng để tăng độ phản xạ ánh sáng. 
Câu hỏi 23: Mô hình chiếu sáng này đã được áp dụng trong thực tế chưa, kết 
quả thế nào? 
Trả lời: Được cung cấp tài chính trong Dự án chiếu sáng hiệu quả trường học 
của Tập đoàn điện lực Việt Nam và Dự án chiếu sáng công cộng hiệu suất cao 
tại Việt Nam (VEEPL), mô hình chiếu sáng trên đã áp dụng thử nghiệm cho 
hàng trăm lớp học tại nhiều địa phương trên cả nước được các học sinh và giáo 
viên phấn khởi đón nhận và đánh giá cao. Các ý kiến của hầu hết giáo viên và 
học sinh được hỏi đều nhận xét lớp học sáng sủa dễ nhìn rõ nét chữ viết trên 
bảng và trong sách vở, ánh sáng dễ chịu, không gây chói loá khi viết bài và theo 
dõi trên bảng. Dự án chiếu sáng công cộng hiệu suất cao tại Việt Nam và 
Chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả của Bộ Công Thương đã 
hỗ trợ tài chính để phổ biến áp dụng tại hàng nghìn lớp học tại các trường phổ 
thông trên cả nước. 
( hình ảnh để tham khảo về chiếu sáng hiệu suất cao cho lớp học và chiếu sáng 
kém hiệu quả ) 
Câu hỏi 24: Áp dụng mô hình chiếu sáng trên có đắt không ? hiệu quả tính ra 
tiền so với cách lắp đặt chiếu sáng thông thường như thế nào? 
Trả lời: Cách lắp đặt chiếu sáng hiện tại ở các trường học không bảo đảm đủ độ 
sáng cho việc học tập. Để so sánh hiệu quả kinh tế của hai giải pháp chiếu sáng 
cần phải tính toán cho trường hợp cùng bảo đảm độ sáng như nhau. Để đạt được 
độ sáng theo quy định của nhà nước là 300lux cho phòng học có diện tích 50m2 
thì cần số lượng đèn và chi phí sử dụng được tính như sau: 
Nếu dùng bộ đèn huỳnh quang thường và chấn lưu sắt từ có tổng công suất 
tiêu thụ một bộ đèn là 52W và theo cách lắp phổ biến hiện nay thì 
+ Số lượng bộ đèn cần thiết phải lắp: 26 bộ/phòng 
+ Tiền mua đèn: 26 bộ x 64.000đ = 1.660.000đ 
+ Điện năng tiêu thụ trong 1 năm học (9 tháng): 26x52x1584 = 2142 kWh 
(8giờ/ngày x 22ngày/tháng x 9 tháng = 1584giờ) 
Áp dụng mô hình chiếu sáng hiệu suất cao dùng bóng đèn huỳnh quang 
T8-36W, chấn lưu tổn hao thấp cả bộ đèn tiêu thụ 39,5W. 
+ Số lượng bộ đèn cần lắp: 12 bộ/phòng 
+ Tiền mua đèn :12 bộ x 238.000đ = 2.856.000đ 
+ Điện năng tiêu thụ trong 1 năm học:12x39,5x1584 = 751 kWh 
- Số tiền chênh lệch mua đèn: 2.856.000đ – 1.600.000đ = 1.256.000đ 
- Số tiền điện tiết kiệm trong 1 năm: (2142-751)x1000đ = 1.391.000đ 
 Cho rằng tiền mua phụ kiện và công lắp đặt trong hai trường hợp là như nhau. 
Như vậy để bảo đảm đủ độ sáng theo yêu cầu cho lớp học khi áp dụng chiếu 
sáng hiệu suất cao tiền mua đèn đắt hơn 1.256.000đ so với cách chiếu sáng cũ 
nhưng do tiết kiệm điện được 1391 kWh trong một năm học nên tiết kiệm tiền 
điện phải trả là 1.391.000đ bù lại số tiền chênh lệch do mua đèn hiệu suất cao. 
Câu hỏi 25: Chiếu sáng đường phố nên áp dụng những giải pháp nào để bảo 
đảm hiệu suất cao? 
Trả lời: Trong các loại nguồn sáng hiện tại thì sử dụng bóng đèn sodium cao áp 
để chiếu sáng đường phố cho hiệu quả cao nhất vì loại bóng đèn này có hiệu 
suất cao gấp 3 lần đèn thuỷ ngân cao áp và gấp 2 lần đèn halôgen cao áp. Đèn 
sodium áp suất thấp có hiệu suất cao hơn song chỉ nên sử dụng để chiếu sáng 
đường cao tốc vì màu ánh sáng không phù hợp để chiếu sáng đường phố nơi có 
nhiều loại phương tiện giao thông cùng hoạt động. Để duy trì hiệu suất cao của 
đèn trong thời gian dài cần sử dụng các loại choá đèn có độ kín cao với chỉ số 
chống lọt bụi và nước là IP66. Vì độ kín cao thì độ sáng của đèn lâu bị suy giảm 
và ít phải bảo dưỡng. Việc bố trí các đèn và lựa chọn phương pháp chiếu sáng 
phải được tính toán rất chuyên nghiệp và phải do các chuyên gia hoặc các đơn vị 
chuên môn thực hiện mới bảo đảm yêu cầu và hiệu quả chiếu sáng. Một giải 
pháp rất quan trọng để bảo đảm hiệu quả chiếu sáng đường phố đó là sử dụng hệ 
thống điều khiển tự động bật tắt đèn hoặc tiết giảm công suất vào các giờ có mật 
độ giao thông giảm. Nhiều giải pháp công nghệ điều khiển đã được triển khai áp 
dụng tại các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và một số thành phố 
khác. Có thể điều khiển đến từng đèn, từng tuyến phố hoặc điều khiển theo từng 
khu vực. Tuỳ theo yêu cầu quản lý hệ thống chiếu sáng và mức độ đầu tư mà lựa 
chọn áp dụng loại công nghệ điều khiển nào cho phù hợp. 
Câu hỏi 26: Chiếu sáng trong ngõ xóm thế nào cho hiệu quả? có nên sử dụng 
đèn sodium cao áp không? 
Trả lời: Trong các ngõ xóm chủ yếu là người đi bộ và các loại xe chạy với tốc 
độ chậm nên không cần chiếu sáng nhiều như ngoài đường phố. Do vậy sử dụng 
đèn compact để chiếu sáng là hiệu quả nhất. Tất nhiên phải sử dụng các choá 
đèn phù hợp. Với các bóng đèn compact công suất lớn nhất hiện nay của Rạng 
Đông là 50W có thể bố trí trên các cột điện ở khoảng cách 15-20m bảo đảm đủ 
độ sáng đi lại an toàn. Đèn sôdium có hiệu suất cao song ánh sáng vàng không 
thích hợp để chiếu sáng ngõ xóm vì ngoài phương tiên giao thông còn người đi 
bộ, nhiều khi cần nhận diện người qua lại sẽ khó nhìn rõ dưới ánh sáng vàng. 
( hình ảnh để tham khảo) 
Câu hỏi 27: Những giải pháp nào cần áp dụng để thực hiện chiếu sáng hiệu suất 
cao trong các công sở? 
Trả lời: Để thực hiện chiếu sáng hiệu suất cao trong các công sở việc đầu tiên 
cần quan tâm là lựa chọn loại nguồn sáng vì số lượng bóng đèn sử dụng là rất 
lớn tới hàng trăm thậm chí hàng ngàn bóng trong mỗi toà nhà. Hiện tại sử dụng 
bóng đèn T8 36W hoặc 32W là lựa chọn tốt nhất. Có thể sử dụng bóng đèn T5 
có hiệu suất cao hơn T8 nhưng chi phí đầu tư sẽ lớn hơn. Bóng đèn compác chỉ 
nên sử dụng ở khu vực cầu thang, các sảnh. Các phòng làm việc trong công sở 
hiện nay đều sử dụng nhiều máy tính do vậy nên sử dụng các bộ đèn có tấm 
phản xạ dạng parabôn kết hợp các nan chắn giảm độ chói của bóng đèn và 
không tạo bóng lên màn hình. Không nên sử dụng các bộ đèn để bóng trần hoặc 
có chụp mờ bằng nhựa hoặc thuỷ tinh. Các phòng lớn có nhiều người làm việc 
nên áp dụng phương án chiếu sáng chung đều có hệ thống công tắc điều khiển 
theo từng dãy hoặc khu vực làm việc. Các phòng có cửa sổ nên bố trí công tắc 
có thể tắt các dãy đèn gần cửa sổ khi ánh sáng ban ngày bảo đảm đủ yêu cầu về 
độ sáng. Các văn phòng làm việc hiện đại còn trang bị hệ thống điều khiển tự 
động sử dụng các cảm biến quang, cảm biến hồng ngoại hoặc điều chỉnh độ sáng 
theo yêu cầu cho hiệu quả tiết kiệm điện năng rất lớn. Tuy nhiên chi phí đầu tư 
cho hệ thống này cũng tăng cao. Các phòng làm việc cá nhân không cần sử dụng 
nhiều đèn, nên có thêm đèn bàn để bảo đảm đủ độ sáng tại chỗ làm việc. 
KẾT LUẬN: 
 Như vậy, tiết kiệm điện năng trong chiếu sáng cần được cụ thể hóa từ ý thức 
tiết kiệm điện năng đến việc đầu tư, ứng dụng những giải pháp chiếu sáng hiệu 
suất cao đồng bộ không đòi hỏi phức tạp và tốn kém. Không chỉ hiệu quả sử 
dụng và khả năng tiết kiệm điện từ hệ thống chiếu sáng tiết kiệm – hiệu quả, 
những giải pháp chiếu sáng hiệu suất cao còn góp phần tăng nhiều lợi ích khác 
như năng suất lao động, sức khỏe thị lực của con người khi sinh hoạt, làm việc 
trong một môi trường sáng tiện nghi, và thân thiện với môi trường. Giải pháp 
đơn giản, hiệu quả và thiết thực nhất của mỗi cơ quan, mỗi doanh nghiệp hiện 
nay trong việc tiết kiệm điện năng, đảm bảo nhu cầu về điện chính là sự “tiêu 
dùng thông minh” đối với các sản phẩm chiếu sáng tiết kiệm điện năng cũng 
như những giải pháp chiếu sáng hiệu quả do các doanh nghiệp lớn, các đơn vị tư 
vấn có uy tín trên thị trường sản xuất và cung cấp.