Nghiên cứu xây dựng tình huống gắn với thực tiến dạy học môn Cơ sở văn hóa Việt Nam nhằm giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh

 dân 
tộc Việt Nam (uống nước nhớ nguồn, ăn quả 
nhớ kẻ trồng cây), một truyền thống quý báu 
của dân tộc ta. 
Nội dung Văn hóa tổ chức đời sống tập thể đề 
cập đến ba lĩnh vực: quốc gia, nông thôn, đô 
thị. Nông thôn Việt Nam có 2 đặc trưng gốc 
cơ bản đó là tính cộng đồng và tính tự trị. Các 
giá trị phái sinh điển hình của tính cộng đồng 
làng xã là: Tinh thần tập thể; tình đoàn kết; 
tính dân chủ làng xã; tính trọng thể diện; tình 
yêu quê hương, làng xóm; lòng biết ơn [5]. 
Để giáo dục sinh viên về đạo Thờ cúng ông bà 
tổ tiên, một đạo lý thể hiện Lòng biết ơn của 
dân tộc Việt đối với tổ tiên, tác giả nghiên cứu 
xây dựng tình huống dạy học như sau: 
Tình huống 2: Đập tan bàn thờ tổ tiên để 
theo tà đạo ‘Hội thánh đức chúa trời’. 
Hiện nay, ở nhiều tỉnh thành trên toàn quốc 
xuất hiện nhóm người theo tà đạo Hội thánh 
đức chúa trời. Họ đã lôi kéo, dụ dỗ những 
người nhẹ dạ như phụ nữ, sinh viên tham gia. 
Trong đó có rất nhiều sinh viên đã tham gia 
vào tổ chức này và có nhiều biểu hiện lạ như: 
bỏ học để đi tuyên truyền đạo; ném bát hương 
thờ cúng tổ tiên; không ăn đồ thờ cúng; tin 
vào ngày tận thế; chỉ thích ăn thịt chó, 
Câu hỏi: 
1.Quan điểm của anh chị về hiện tượng trên 
như thế nào? 
2.Đề xuất biện pháp để giáo dục Tín ngưỡng 
thờ cúng tổ tiên cho thế hệ trẻ. 
Đập tan bàn thờ tổ tiên là một hành vi trái với 
đạo đức, phong tục truyền thống của dân tộc 
ta, cần lên án nghiêm khắc. 
Trong gia đình, các bậc phụ huynh cần giáo 
dục tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên cho thế hệ trẻ 
một cách thường xuyên và bằng hoạt động 
nêu gương của mình. 
Thông qua giải quyết tình huống trên, sinh 
viên được củng cố và khắc sâu truyền thống 
“uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng 
cây”, đạo thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt 
Nam; biết kính trọng và tôn thờ tổ tiên và có ý 
thức học tập và rèn luyện để trở thành người 
công dân có ích cho xã hội nối tiếp truyền 
thống quý báu của gia đình và dân tộc. 
Xây dựng tình huống dạy học cho nội dung 
văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên 
Mục tiêu: Cung cấp cho sinh viên những kiến 
thức cơ bản về văn hóa và môi trường; giúp 
họ nhận thức được vai trò to lớn của môi 
trường tự nhiên đối với đời sống con người, 
đối với sự phát triển bền vững của đất. Để 
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên, 
môi trường sống cho sinh viên, tác giả đi 
nghiên cứu, xây dựng tình huống dạy học: 
Tình huống 3: Khách Tây ngưng tham 
quan để dọn rác ở vườn quốc gia Núi 
Chúa, Ninh Thuận. 
Ngày 16/3/2018, anh Lại Hoàng Phi, huấn 
luyện viên lướt ván tại Ninh Thuận đưa 10 du 
khách nước ngoài từ các nước Anh, Pháp, 
Đức, Phần Lan đến vườn Quốc gia Núi Chúa, 
Ninh Thuận để tham quan, nghỉ ngơi và bơi 
lội. Tuy nhiên, khu vực này ngập trong rác 
thải sinh hoạt của những du khách bỏ lại. 
Nhóm đã quyết định ngưng tham quan để 
nhặt rác, dọn sạch khu vực. Họ đã gom được 
nhiều bao rác lớn, chất đầy xe bán tải và chở 
đến khu vực thu gom rác. 
Câu hỏi: 
1. Anh/chị có suy nghĩ gì trước hiện tượng trên? 
2. Anh/ chị lý giải vì sao ý thức giữ gìn môi 
trường của người phương Tây cao hơn người 
phương Đông chúng ta? 
Nhóm du khách trên có ý thức rất cao trong 
việc giữ gìn cảnh quan thiên nhiên sạch đẹp. 
Hành động của họ làm thức tỉnh những người 
có hành vi xả rác bừa bãi ra môi trường tự 
nhiên, gây ô nhiễm môi trường, phá hỏng 
Trần Thị Vân Anh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 188(12/3): 59 - 64 
63 
cảnh quan của khu danh lam thắng cảnh. 
Người Việt Nam cần thay đổi tư duy, xây 
dựng văn hóa bảo vệ môi trường và có hành 
động thiết thực để bảo vệ môi trường sống 
của chính mình. 
Thông qua việc so sánh, đánh giá về cách ứng 
xử với môi trường tự nhiên của du khách 
nước ngoài và người dân bản địa, sinh viên 
được nâng cao ý thức, thái độ và hành vi xây 
dựng, giữ gìn, bảo vệ môi trường tự nhiên, 
bảo vệ môi trường sống của chính con người. 
XÂY DỰNG TÌNH HUỐNG DẠY HỌC 
CHO NỘI DUNG TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ 
VĂN HÓA VIỆT NAM 
Mục tiêu: Cung cấp cho sinh viên những kiến 
thức cơ bản về các thời kì văn hóa trong tiến 
trình văn hóa Việt Nam; vai trò của từng thời 
kì trong định hình văn hóa Việt Nam. 
Tiến trình lịch sử văn hóa Việt Nam chia 
thành 6 giai đoạn tạo thành 3 lớp: Lớp văn 
hóa bản địa, lớp văn hóa giao lưu với Trung 
Hoa và khu vực và lớp văn hóa giao lưu với 
phương Tây. 
Để giúp sinh viên hiểu rõ hơn về cội nguồn và 
lịch sử phát triển của văn hóa dân tộc, tác giả 
đi xây dựng tình huống dạy học như sau: 
Tình huống 4: Văn hóa Việt Nam là một bộ 
phận của văn hóa Trung Hoa? 
Sau khi học xong bài học “Lớp văn hóa giao 
lưu với Trung Hoa và khu vực” thuộc chương 
3.Tiến trình lịch sử văn hóa Việt Nam, một 
bạn sinh viên đưa ra vấn đề thảo luận như sau: 
Có người cho rằng do Việt Nam bị Bắc thuộc 
hơn 1000 năm, cho nên văn hóa Việt Nam chỉ 
là một bộ phận của văn hóa Trung Quốc. 
Câu hỏi: Bạn có đồng ý với ý kiến trên 
không? Vì sao? 
Qua giải quyết tình huống, sinh viên thêm tự 
hào về cội nguồn dân tộc Việt, biết trân trọng, 
giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt 
đẹp của nền văn hóa, văn minh nông nghiệp 
trồng lúa nước, mặt khác tiếp thu, chắt lọc 
tinh hoa văn hóa của nhân loại làm giàu cho 
nền văn hóa Việt Nam. 
XÂY DỰNG TÌNH HUỐNG DẠY HỌC 
CHO NỘI DUNG VĂN HÓA TỔ CHỨC 
ĐỜI SỐNG CÁ NHÂN 
Mục tiêu: Cung cấp cho sinh viên những kiến 
thức về văn hóa tổ chức đời sống cá nhân thể 
hiện ở các khía cạnh: Tín ngưỡng, phong tục, 
văn hóa giao tiếp và nghệ thuật ngôn từ, nghệ 
thuật thanh sắc và hình khối. 
Tình huống 5: Cách xưng hô của giáo viên 
và học sinh trên lớp 
Vấn đề xưng hô của GV-HS trên lớp sao cho 
mang màu sắc học đường khá quan trọng. 
Ngày xưa, thầy- trò thường xưng hô theo kiểu 
ta- các con. Tại trường THPT nọ, giáo viên 
dạy môn Sinh N. dạy rất hay, có nhiều HS 
vào đội tuyển cấp thành phố, cấp quốc gia 
thuộc bộ môn của cô. Thế nhưng, khi lên lớp, 
Cô chỉ vỏn vẹn mấy đại từ nhân xưng sau: 
tôi- các anh chị. Trường hợp khác, một giáo 
viên khá kỳ cựu thì nói kiểu "mày -tao" với 
học sinh cấp 3. Rồi thầy K. mới về trường sau 
khi tốt nghiệp thì các bạn- tôi. 
Câu hỏi: Anh/ chị nghĩ sao về vấn đề xưng 
hô – cách sử dụng ngôn từ trong giao tiếp ở 
môi trường sư phạm? 
Qua đây, sinh viên củng cố kiến thức về Văn 
hóa giao tiếp và nghệ thuật ngôn từ của dân tộc 
Việt Nam, vận dụng kiến thức và hiểu biết cá 
nhân để ứng xử giao tiếp cho phù hợp với đặc 
trưng và truyền thống văn hóa giao tiếp tế nhị, ý 
tứ và trọng sự hòa thuận của dân tộc Việt. 
TRIỂN KHAI DẠY HỌC TÌNH HUỐNG 
VÀ KẾT QUẢ 
Tác giả đã triển khai dạy học bằng phương 
pháp tình huống cho 2 khóa K52NNA và 
K53NNA và đã thu được những kết quả tốt 
đẹp. Sinh viên cảm thấy hào hứng, tự giác và 
tích cực hơn rất nhiều trong việc nghiên cứu 
kiến thức môn học và áp dụng kiến thức để 
giải thích các hiện tượng văn hóa, đề xuất các 
giải pháp của bản thân trong việc ứng xử các 
tình huống có văn hóa, phát huy truyền thống 
và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong xu 
thế toàn cầu hóa hiện nay. 
Trần Thị Vân Anh và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 188(12/3): 59 - 64 
64 
KẾT LUẬN 
Giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho sinh 
viên qua nội dung môn Cơ sở văn hóa Việt 
Nam là con đường giáo dục cơ bản và quan 
trọng trong các nhà trường đại học. Bài viết 
đã đề xuất một số tình huống mang tính thời 
sự của xã hội hiện đại gắn với thực tiễn dạy 
học môn học qua đó góp phần nâng cao chất 
lượng dạy và học bộ môn. Bên cạnh đó, để 
nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt 
động giảng dạy môn học cần thực hiện đồng 
bộ các giải pháp đổi mới phương pháp dạy 
học với đổi mới nội dung dạy học, đa dạng 
hình thức tổ chức dạy học, phương pháp và 
hình thức đánh giá; đồng thời đổi mới cách 
dạy của thầy đi đôi với cách học của trò. 
Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ của 
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp – Đại 
học Thái Nguyên cho đề tài nghiên cứu khoa 
học, mã số T2017-B14. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết BCH 
TW5 khóa VIII, 1998. 
2. Bộ môn Tâm lý – Giáo dục, khoa Sư phạm Kỹ 
thuật (2017), Đề cương học phần Cơ sở văn hóa 
Việt Nam, Đại học Kỹ thuật công nghiệp. 
3. Boehrer,J (1995), “How to teach a case”, 
Kennedy School of government Case Programme, 
Case No C18-95-1285.0 available from 
4. Trịnh Văn Biều, (2014), Sử dụng phương pháp 
tình huống trong dạy học hóa học ở trường trung 
học phổ thông, tạp chí Khoa học ĐHSP TP HCM, 
số 62, trang 5-16.2. 
5.Trần Ngọc Thêm, (2016), Hệ giá trị Việt Nam từ 
truyền thống đế hiện đại và con đường tới tương 
lai, Nxb Văn hóa – Văn nghệ. 
ABSTRACT 
CONSTRUCTION RESEARCH OF TEACHING SITUATIONS ASSOCIATED 
WITH THE FACTUAL TEACHING OF THE SUBJECT VIETNAM CULTURAL 
FOUNDATION TO EDUCATE NATIONAL CULTURAL IDENTITY FOR 
STUDENTS IN MAJOR OF ENGLISH LANGUAGE 
Tran Thi Van Anh
*
, Nguyen Hoang Ha 
University of Technology - TNU 
Education of national cultural identity for students is an urgent and important task of universities 
and colleges. This article introduces some basic methods of education of national cultural identity 
for students in major of English language, through teaching the subject of Vietnamese Cultural 
Foundation in particular. Teaching situations associated with the factual teaching of the subject 
Vietnamese Cultural Foundation have been developed and studied by the author, thereby educating 
students to deeply understand some characteristics and cultural identity of Vietnamese people; to 
love, respect, preserve and promote the national traditional values; to selectively acquire cultural 
essence of humanity, thereby improving their own personality. 
Key words: national ethnic identity; education of national cultural identity; teaching situations; 
cultural tradition; English language 
Ngày nhận bài: 22/8/2018; Ngày phản biện: 12/9/2018; Ngày duyệt đăng: 12/10/2018 
*
 Tel: 0942 974019, Email: vananhsusan@gmail.com