Một số ý kiến về tổ chức công tác kế toán cho doanh nghiệp nhỏ ở Việt Nam

ô hoạt động còn 
nhỏ, khả nĕng về tài chính và số lượng nhân 
viên kế toán tuyển dụng cũng hạn chế thì tổ 
chức bộ máy kế toán cho các DN nhỏ cần tích 
hợp bộ phận kế toán quản trị với bộ phận kế 
toán tài chính. Thêm vào đó, với những DN 
nhỏ thì nhu cầu về thông tin kế toán quản trị 
cũng không quá phức tạp do trình độ và nhận 
thức của nhà quản lý còn hạn chế, kinh doanh 
với quy mô nhỏ nên nhà quản trị nắm khá rõ 
và kiểm soát chặt chẽ về tình hình hoạt động 
của DN. Việc gắn kết này sẽ mang lại nhiều 
thuận lợi cho DN: (1) Sử dụng chung nguồn 
nhân lực giữa 2 bộ phận này; (2) Hai bộ phận 
này đều có chung dữ liệu đầu vào, do đó chỉ 
29
Một số ý kiến...
cần ghi nhận 1 lần cho các dữ liệu đầu vào 
này, tùy yêu cầu quản lý mà sẽ theo dõi chi 
tiết các đối tượng kế toán từ đó có thể truy 
xuất thông tin cần thiết theo yêu cầu, tránh ghi 
nhận thông tin bị trùng lắp. 
Sự kết hợp này hoàn toàn không mâu 
thuẫn mà tạo nên sự hỗ trợ cần thiết để đảm 
bảo cho chức nĕng phản ảnh và cung cấp 
thông tin kế toán. Từ đó giúp tiết kiệm được 
chi phí đáng kể cho DN về công tác quản lý, 
nhân sự, thời gian ghi chép cũng như xử lý 
thông tin kế toán.
 y Tổ chức nhân sự kế toán tinh gọn theo 
hướng từ thuê ngoài đến tuyển dụng dài hạn
Yếu tố con người là yếu tố cốt lõi nhất 
quyết định sự thành công hay thất bại của mọi 
vấn đề. Và đối với công tác xây dựng mô hình 
tổ chức kế toán cũng không ngoại lệ, thông 
tin kế toán cung cấp có chất lượng không, có 
đáp ứng được yêu cầu quản lý, có hỗ trợ cho 
chủ DN hay nhà quản lý trong việc tham mưu 
đưa ra các quyết định chiến lược hay không, 
tất cả đều phụ thuộc vào việc tuyển dụng và 
xây dựng bộ máy kế toán của DN. Do vậy, khi 
xây dựng mô hình tổ chức công tác kế toán 
cho DN nói chung và DN nhỏ nói riêng cần 
phải chú trọng đến người làm kế toán và bộ 
máy kế toán.
Cần cĕn cứ vào đặc điểm hoạt động kinh 
doanh, quy mô, tổ chức quản lý, trình độ nhận 
thức và quản lý của chủ DN, trình độ của kế 
toán viên, mức độ ứng dụng CNTT để xây 
dựng bộ máy kế toán cho phù hợp. Với quy 
mô của DN nhỏ thì việc bộ máy kế toán thuê 
hoàn toàn dịch vụ, thuê một phần dịch vụ kế 
toán hay tuyển nhân viên kế toán dài hạn là 
hoàn toàn có thể xảy ra, do đó, khi tổ chức các 
nội dung công tác kế toán phải theo hướng 
tinh gọn, phù hợp với bộ máy kế toán nhằm 
đảm bảo hệ thống xây dựng ra có thể được 
vận hành có hiệu quả, cung cấp thông tin kịp 
thời, chính xác, đầy đủ và hữu ích cho các đối 
tượng sử dụng có liên quan.
 y Tổ chức công tác kế toán phù hợp với 
điều kiện kế toán b̀ng thủ công cũng như ứng 
dụng CNTT
Đối với các DN thuộc nhóm DN nhỏ thì 
mức độ ứng CNTT không đồng đều. Nhiều 
DN đã ứng dụng phần mềm vào công tác kế 
toán nhưng nhìn chung còn rất hạn chế và còn 
nhiều DN nhỏ mà đặc biệt là DN siêu nhỏ thì 
vẫn còn thực hiện kế toán bằng thủ công. Do 
vậy khi tổ chức công tác kế toán cho DN nhỏ 
thì cần phải tổ chức phù hợp với cả 2 điều 
kiện thực hiện kế toán bằng thủ công cũng 
như ứng dụng CNTT.
Để phù hợp với điều kiện thực hiện kế 
toán hiện tại của DN nhỏ thì công tác thực 
hiện phải chú trọng đến các giai đoạn xây 
dựng hệ thống thông tin kế toán bao gồm xây 
dựng hệ thống chứng từ, tài khoản kế toán, sổ 
sách và báo cáo kế toán. Mức độ phức tạp của 
các hệ thống này sẽ tĕng dần tương ứng với 
mức độ ứng dụng CNTT của DN, tuy nhiên 
ban đầu phải đảm bảo tính đơn giản, gọn nhẹ, 
đồng thời phải có tính kế thừa và tạo thuận lợi 
trong việc chuyển đổi dữ liệu khi DN có sự 
chuyển đổi từ thực hiện kế toán bằng thủ công 
sang phần mềm kế toán. 
Việc ứng dụng CNTT vào công tác kế 
toán đã trở thành một xu thế tất yếu, nó góp 
phần giúp cho công tác ghi nhận, xử lý và 
cung cấp thông tin kế toán được nhanh chóng, 
chính xác và đảm bảo chất lượng đồng thời 
với sự hỗ trợ của CNTT sẽ làm giảm số lượng 
nhân sự kế toán từ đó DN sẽ tiết kiệm chi phí 
đáng kể. Vì vậy mỗi DN cần mạnh dạn đầu 
tư, lựa chọn ứng dụng CNTT vào công tác kế 
toán phù hợp với tình hình tài chính, đặc điểm 
kinh doanh và quản lý của DN.
30
Taïp chí Kinh teá - Kyõ thuaät
Đối với các DN nhỏ mà đặc biệt là DN 
siêu nhỏ chưa có bộ máy kế toán hoàn chỉnh 
phải thuê kế toán dịch vụ thì không nhất thiết 
phải trang bị phần mềm kế toán nhưng dù DN 
làm bằng thủ công thì cũng phải trang bị các 
thiết bị phần cứng một cách đầy đủ như máy 
tính, máy in phù hợp với đặc điểm hoạt động 
của DN, số lượng nhân viên kế toán để giảm 
thiểu khối lượng công việc cho nhân viên 
cũng như tránh những sai sót trong quá trình 
tính toán, tổng hợp số liệu. 
Những DN chưa có đủ tài chính để đầu tư 
vào phần mềm thì sử dụng excel là một giải 
pháp tối ưu, giúp dễ dàng mở các tài khoản, 
sổ và báo cáo chi tiết theo yêu cầu, đồng thời 
tiết kiệm thời gian và có thể cung cấp báo cáo 
kế toán một cách nhanh chóng, kịp thời thông 
qua các công thức cài đặt kết nối thông tin 
giữa các sổ sách với nhau vì chỉ cần nhập liệu 
vào nhật ký chung thì đã có thể truy xuất các 
sổ cái, sổ chi tiết và các báo cáo theo yêu cầu. 
Khi ứng dụng excel thì DN cần đầu tư máy 
tính có cấu hình mạnh và kết nối mạng để nộp 
khai báo thuế qua cổng thông tin điện tử. 
Đối với các DN nhỏ có quy mô rộng thì 
cần thiết ứng dụng CNTT vào công tác kế 
toán. Phần mềm có thể mua ngoài hoặc đặt 
thiết kế riêng phù hợp với quy mô, đặc điểm 
kinh doanh, nĕng lực quản lý, trình độ của 
nhân viên kế toán và khả nĕng tài chính của 
DN. Khi trang bị phần mềm thì phải tương 
thích với cơ sở hạ tầng trang thiết bị kỹ thuật 
hiện tại của DN và phần cứng, mạng cần được 
đầu tư kỹ lưỡng hơn để đảm bảo sự kết nối 
toàn hệ thống. Cần cân đối giữa lợi ích và 
chi phí để xác định mức độ DN sẽ ứng dụng 
CNTT vào trong công tác kế toán nhằm đạt 
được những hiệu quả mà CNTT mang lại.
Nhưng dù hình thức excel hay các phần 
mềm thì phải đảm bảo các yêu cầu sau:
 – Phải được thiết kế phù hợp dựa trên 
những quy định của chế độ kế toán về 
hệ thống TKKT, hệ thống chứng từ, 
sổ sách và tự động lập các BCTC theo 
đúng quy định.
 – Đáp ứng được yêu cầu quản lý sản 
xuất kinh doanh của DN.
 – Kết xuất được các báo cáo bắt buộc 
theo quy định của pháp luật
 – Có tính mở, linh hoạt để DN dễ dàng 
bổ sung, cập nhật theo yêu cầu cũng 
như đơn vị có thể mở thêm các TK chi 
tiết và mã hóa các đối tượng kế toán. 
 – Có thể lập và in được các sổ theo yêu 
cầu.
 – Chi phí đầu tư phù hợp với tình trạng 
tài chính của DN 
 – Nguồn nhân lực vận hành và phần 
mềm sử dụng phải tương thích với 
nhau 
 y Gắn kết chặt chẽ hệ thống thông tin kế 
toán với hệ thống kiểm soát nội bộ
Như chúng ta thấy hệ thống thông tin kế 
toán là bộ phận hỗ trợ không thể thiếu cho 
DN và các đối tượng sử dụng bên ngoài DN 
trong việc đưa ra các quyết định kinh doanh 
thông qua các báo cáo kế toán khác nhau. Để 
các báo cáo này cung cấp thông tin một cách 
trung thực và hợp lý nhất ngoài việc thông 
qua các cuộc kiểm toán BCTC - một hình thức 
hậu kiểm thì một hình thức tiền kiểm không 
kém phần quan trọng là gắn kết chặt chẽ toàn 
bộ hệ thống thông tin kế toán trong từng quy 
trình với hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm giúp 
cho DN chủ động phòng ngừa, ngĕn chặn các 
sai phạm và yếu kém. Dù DN có quy mô nhỏ 
hay lớn thì hệ thống kiểm soát nội bộ đều là 
một quá trình chịu sự chi phối bởi người quản 
lý, hội đồng quản trị cũng như các nhân viên 
của toàn đơn vị.
31
Một số ý kiến...
5. Kết luận
Hoàn thiện nội dung tổ chức công tác kế 
toán cho DN nhỏ để góp phần tĕng cường 
nĕng lực quản lý cũng như nâng cao nĕng lực 
cạnh tranh trong bối cảnh nền kinh tế phát 
triển và hội nhập sâu rộng nhưng có nhiều 
biến động là một trong những vấn đề có tính 
cấp thiết cần được quan tâm thực hiện từ cơ 
quan Nhà nước cũng như bản thân các DN.
Để tĕng cường chất lượng thông tin kế 
toán phục vụ tốt cho công tác quản lý ở các 
DN nhỏ thì nội dung tổ chức công tác kế toán 
cần phải gắn kết chặt chẽ kế toán tài chính 
và kế toán quản trị, phải tổ chức nhân sự tinh 
gọn, phải tĕng cường khả nĕng ứng dụng 
CNTT trong quá trình thực hiện và phải gắn 
kết chặt chẽ với hệ thống kiểm soát nội bộ. 
Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ 
tạo ra được nhiều thông tin hữu ích, trung 
thực phục vụ tốt cho các đối tượng sử dụng 
khác nhau đặc biệt là cho các nhà quản trị 
DN nhỏ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Bộ Tài Chính, 2006. Quyết định 48/2006/QĐ-BTC ngày 14/09/2006. Hà Nội.
[2]. Bộ Tài Chính, 2006. Quyết định 15/2006/QĐ-BTC ngày 14/09/2006. Hà Nội.
[3]. Bộ Tài Chính, 2006. Thông tư 53/2006/TT-BTC ngày 12/06/2006. Hà Nội.
[4]. Bộ Tài Chính, 2011. Thông tư 138/2011/TT-BTC ngày 4/10/2011. Hà Nội.
[5]. Chính phủ, 2009. Nghị định 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009. Hà Nội.
[6]. Hiệp Hội doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam  [Ngày truy cập: 
12 tháng 8 nĕm 2012]
[7]. Nguyễn Thị Huyền Trâm, 2007. Tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt 
Nam. Luận vĕn thạc sĩ. Trường Đại Học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh.
[8]. Phạm Ngọc Toàn, 2010. Xây dựng nội dung và tổ chức kế toán quản trị cho các DN nhỏ và vừa ở 
Việt Nam. Luận án tiến sĩ. Trường Đại Học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh.
[9]. Võ Vĕn Nhị và Nguyễn Ngọc Dung, 2011. Tình hình hoạt động kinh doanh và công tác kế toán tại 
các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam, Tạp chí Phát triển kinh tế, số 249, tháng 7/2011, trang 51.
[10]. Võ Vĕn Nhị, 2011. Xây dựng mô hình tổ chức kế toán tài chính và kế toán quản trị cho DN vừa 
và nhỏ ở Việt Nam. Nghiên cứu khoa học cấp trường. Trường Đại Học Kinh Tế TP Hồ Chí Minh.
[11]. Vũ Xuân Tiền, 2007. Những bất cập trong công tác kế toán trong doanh nghiệp ở Việt Nam hiện 
nay và giải pháp khắc phục. Tạp chí Quản lý kinh tế, số 16, tháng 9+10/2007, trang 54- 72.
[12].
ni%C3%AAn%20DN%20Vi%E1%BB%87t%20Nam%202011.htm. [ Ngày truy cập: 4 tháng 10 
nĕm 2012].
nho-tam-nhin-ung-xu-hanh-dong. [ Ngày truy cập: 2 tháng 12 nĕm 2012].
[13]. [ 
Ngày truy cập: 12 tháng 8 nĕm 2012].