Giáo trình Nhập môn Công nghệ phần mềm
Chương 1: TỔNG QUAN VỀCÔNG NGHỆPHẦN MỀM .1
1. CÁC KHÁI NIỆM CƠBẢN.3
1.1. Phần mềm .3
1.1.1. Các khái niệm.3
1.1.2. Phân loại .4
1.1.3. Kiến trúc phần mềm .4
1.2. Chất lượng phần mềm .6
1.2.1. Tính đúng đắn.6
1.2.2. Tính tiến hóa.7
1.2.3. Tính hiệu quả.7
1.2.4. Tính tiện dụng.8
1.2.5. Tính tương thích .8
1.2.6. Tính tái sửdụng.8
1.3. Công nghệphần mềm.8
1.3.1. Sựra đời .8
1.3.2. Định nghĩa .9
1.3.3. Đối tượng nghiên cứu .10
2. QUI TRÌNH CÔNG NGHỆPHẦN MỀM.11
2.1. Các bước cơbản trong xây dựng phần mềm .11
2.1.1. Xác định.11
2.1.2. Phát triển.11
2.1.3. Bảo trì (Vận hành) .12
2.2. Các qui trình xây dựng phần mềm.12
2.2.1. Mô hình thác nước.12
2.2.2. Mô hình bản mẫu phần mềm .17
2.2.3. Mô hình xoắn ốc.18
3. CÁC PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG PHẦN MỀM.19
3.1. Tổng quan .19
3.1.1. Khái niệm .19
3.1.2. Phân loại .19
3.2. Các phương pháp xây dựng phần mềm .20
3.2.1. Cách tiếp cận .20
3.2.2. Cách tiến hành .21
4. CÔNG CỤVÀ MÔI TRƯỜNG PHÁT TRIỂN PHẦN MỀM .24
169
4.1. Mở đầu.24
4.1.1. Khái niệm .24
4.2. Phần mềm hỗtrợthực hiện các giai đoạn.24
4.2.1. Phần mềm hỗtrợphân tích.24
4.2.2. Phần mềm hỗtrợthiết kế.24
4.2.3. Phần mềm hỗtrợlập trình .25
4.2.4. Phần mềm hỗtrợkiểm chứng.25
4.3. Phần mềm hỗtrợtổchức, quản lý việc triễn khai.25
4.3.1. Xây dựng phương án .25
4.3.2. Lập kếhoạch.25
Chương 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐẶC TẢYÊU CẦU.26
1. Tổng quan .26
1.1 Quá trình phân tích .26
1.1.1 Phân tích phạm vi dựán .26
1.1.2 Phân tích mởrộng yêu cầu nghiệp vụ.27
1.1.3.Phân tích yêu cầu bảo mật .28
1.1.4.Phân tích yêu cầu tốc độ.30
1.1.5 Phân tích yêu cầu vận hành .31
1.1.6 Phân tích khảnăng mởrộng yêu cầu.32
1.1.7. Phân tích những yêu cầu sẵn có.32
1.1.8. Phân tích yêu tốcon người .33
1.1.9. Phân tích yêu cầu tích hợp.33
1.1.10. Phân tích thực tiễn nghiệp vụtồn tại .34
1.1.11.Phân tích yêu cầu khảnăng quy mô .34
1.2 Xác định yêu cầu .35
1.2.1 Yêu cầu và mô tảyêu cầu.35
1.2.2 Phân loại yêu cầu.37
1.2.3 Các bước xác định yêu cầu.42
1.2.3.1 Khảo sát hiện trạng .43
1.2.3.2 Lập danh sách các yêu cầu .44
1.2.4 Khảo sát một sốphần mềm tiêu biểu .54
Tra cứu.57
2. Mô hình hóa yêu cầu hệthống.58
170
2.1 Các nguyên lý mô hình hóa .58
2.3 Sơ đồphân rã chức năng .59
2.3 Mô hình bản mẫu (protoype) .59
2.4 Sơ đồluồng dữliệu.60
2.5 Mô hình hướng đối tượng.60
2. 6 Ví dụminh họa từyêu cầu sang mô hình hóa .61
Chương 3: THIẾT KẾPHẦN MỀM.64
1.Tổng quan vềthiết kế.64
1.1.Kỹthuật thiết kế.65
1.1.1.Thiết kếtrên xuống (Top-down) .65
1.1.2.Thiết kếtừdưới lên (Bottom–up).65
1.1.3.Thiết kếhệthống .65
1.1.4.Thiết kếbản mẫu (prototype) .66
1.1.5.Phân rã thiết kế.66
1.1.5.1 Phân rã hướng chức năng .66
1.1.5.2 Phân rã hướng dữliệu.67
1.1.5.3 Phân rã hướng đối tượng .73
1.2. Thiết kếgiao diện người dùng.74
1.3.Cửa sổhội thoại (dialog window): .74
1.4 Thiết kếhướng chức năng .75
1.5.Thiết kếhướng đối tượng .75
2.Kiến trúc phần mềm .76
3.Phương pháp thiết kếphần mềm .77
4.Ví dụminh họa .77
Chương 4: THIẾT KẾDỮLIỆU .84
1.Tổng quan .84
2.Kết quảcủa thiết kế.84
3.Quá trình thiết kế.86
4.Phương pháp thiết kếdữliệu.90
4.1.Phương pháp trực tiếp .90
4.2.Phương pháp gián tiếp .92
4.2.1.Lập sơ đồlớp .92
171
4.2.2.Ánh xạsơ đồlớp.93
4.2.3.Ánh xạquan hệ.93
4.2.4.Hoàn chỉnh sơ đồlogic.93
5.Thiết kếdữliệu với tính đúng đắn.95
6.Thiết kếdữliệu và yêu cầu chất lượng.95
6.1.Xem xét tính tiến hóa .96
6.2.Xem xét tính hiệu quả(tốc độ) .97
6.3.Xem xét tính hiệu quả(lưu trữ) .98
Chương 5 : THIẾT KẾGIAO DIỆN.102
1.Tổng quan .102
1.1.Kết quảthiết kế.102
1.2.Phân loại màn hình giao diện .104
1.3.Quá trình thiết kế.105
2.Thiết kếmàn hình .112
2.1.Mô tảmàn hình chính.112
2.2.Thiết kếmàn hình chính dùng thực đơn (menu) .113
3.Thiết kếmàn hình tra cứu.114
3.1.Mô tảmàn hình tra cứu.114
3.2.Thểhiện tiêu chuẩn tra cứu .114
3.2.1.Tra cứu với biểu thức logic .114
3.2.2.Tra cứu với hình thức cây.114
3.2.3.Tích hợp.114
3.3.Thểhiện kết quảtra cứu .115
3.3.1.Kết quảtra cứu dùng thông báo.115
3.3.2.Kết quảtra cứu dùng danh sách đơn .115
3.3.3.Kết quảtra cứu dùng xâu các danh sách .115
3.3.4.Cây các danh sách .115
3.4.Thao tác người dùng và xửlý của phần mềm .115
4.Thiết kếmàn hình nhập liệu .116
4.1.Mô tảmàn hình nhập liệu .116
4.2.Các hình thức trình bày màn hình nhập liệu.117
4.2.1.Thiết kếmàn hình nhập liệu dạng danh sách.117
4.2.2.Thiết kếmàn hình nhập liệu dạng hồsơ.118
172
4.2.3.Thiết kếmàn hình nhập liệu dạng phiếu.118
Chương 6: CÀI ĐẶT .119
1.Tổng quan .119
2.Môi trường lập trình .120
2.1.Chất lượng đòi hỏi cho một ngôn ngữlập trình: .120
2.2.Khảnăng Mô đun hóa của ngôn ngữlập trình .120
2.3.Giá trịsưu liệu của ngôn ngữlập trình .121
2.4.Cấu trúc dữliệu trong ngôn ngữlập trình .121
2.5.Ví dụminh họa .122
3.Phong cách lập trình .122
3.1.Tính cấu trúc.123
3.2.Thếmạnh của diễn đạt.123
3.3.Cách thức trình bày bên ngoài.124
4.Đánh giá chất lượng công việc .125
4.1.Hiện thực tăng cường .125
4.2.Đánh giá lại thiết kếvà chương trình (Design and Code Review) .126
5.Ví dụminh họa .126
Chương 7: KIỂM THỬPHẦN MỀM.129
1.Tổng quan .129
2.Yêu cầu đối với kiểm thử.129
3.Các kỹthuật kiểm thử.130
3.1.Phương pháp hộp đen (Kiểm thửchức năng).130
3.2.Phương pháp hộp trắng (Kiểm thửcấu trúc) .131
4.Các giai đoạn và chiến lược kiểm thử.132
4.1.Kiểm thử đơn vị.132
4.2.Kiểm thửtích hợp.133
4.2.1.Trên xuống.133
4.2.2.Dưới lên .134
4.3.Kiểm thửchấp nhận.135
4.4.Kiểm thửbeta .135
4.5.Kiểm thửhệthống .135
5.Ví dụminh họa .135
173
Chương 8: SƯU LIỆU.137
1.Tổng quan .137
2.Sưu liệu người dùng .137
2.1.Mô tảchức năng .138
2.2.Bảng Giới thiệu .138
2.3.Bảng tham khảo .138
2.4.Sưu liệu cài đặt .138
3.Sưu liệu hệthống.139
4.Chất lượng của sưu liệu .140
5.Bảotrì sưu liệu .141
6.Các mẫu sưu liệu cho qui trình làm phần mềm .141
6.1.Xác định yêu cầu (SRS) .141
6.2.Thiết kế.142
6.2.1.Mô tảthiết kếphần mềm (SDD) .142
6.2.2.System Design Rationale Document (SDRD).143
PhụLục A.144
1.Câu hỏi lý thuyết .144
2.Nội dung và yêu cầu bài tập .145
2.1.Quản lý thuê bao điện thoại.145
2.2.Quản lý học sinh trường phổthông trung học.146
2.3.Quản lý các tài khoản trong ngân hàng .147
2.4.Theo dõi kếhoạch sản lượng cao su.147
2.5.Quản lý giải vô địch bóng đá.148
2.6.Thi trắc nghiệm trên máy tính .148
2.7.Quản lý trung tâm giới thiệu việc làm sinh viên .149
2.8.Phần mềm quản lý bán sách .150
2.9.Phần mềm quản lý bán vé chuyến bay .150
2.10. Phần mềm quản lý phòng mạch.150
3.Bài tập nâng cao .150
3.1. Đăng ký môn học và học phí.150
3.1. Quản lý đồán – Niên luận .152
3.2. Quản lý cơsởsản xuất và chất lượng sản phẩm.153
3.3. Quản lý lương sản phẩm.154
174
3.4. Quản lý công tác thực hành tin học .155
3.5. Công tác tổchức thi học kỳ.156
4. Biểu mẫu thực hiện đồán môn học .157
PHỤC LỤC B.160
1. Phần mềm quản lý thưviên .160
2. Phần mềm quản lý giải vô địch bóng đá.163
............................114 3.2.1.Tra cứu với biểu thức logic .........................................................................114 3.2.2.Tra cứu với hình thức cây............................................................................114 3.2.3.Tích hợp.......................................................................................................114 3.3.Thể hiện kết quả tra cứu .....................................................................................115 3.3.1.Kết quả tra cứu dùng thông báo...................................................................115 3.3.2.Kết quả tra cứu dùng danh sách đơn ...........................................................115 3.3.3.Kết quả tra cứu dùng xâu các danh sách .....................................................115 3.3.4.Cây các danh sách .......................................................................................115 3.4.Thao tác người dùng và xử lý của phần mềm ....................................................115 4.Thiết kế màn hình nhập liệu ......................................................................................116 4.1.Mô tả màn hình nhập liệu...................................................................................116 4.2.Các hình thức trình bày màn hình nhập liệu.......................................................117 4.2.1.Thiết kế màn hình nhập liệu dạng danh sách...............................................117 4.2.2.Thiết kế màn hình nhập liệu dạng hồ sơ......................................................118 172 4.2.3.Thiết kế màn hình nhập liệu dạng phiếu......................................................118 Chương 6: CÀI ĐẶT...................................................................................................119 1.Tổng quan..................................................................................................................119 2.Môi trường lập trình ..................................................................................................120 2.1.Chất lượng đòi hỏi cho một ngôn ngữ lập trình: ................................................120 2.2.Khả năng Mô đun hóa của ngôn ngữ lập trình ...................................................120 2.3.Giá trị sưu liệu của ngôn ngữ lập trình...............................................................121 2.4.Cấu trúc dữ liệu trong ngôn ngữ lập trình ..........................................................121 2.5.Ví dụ minh họa ...................................................................................................122 3.Phong cách lập trình ..................................................................................................122 3.1.Tính cấu trúc.......................................................................................................123 3.2.Thế mạnh của diễn đạt........................................................................................123 3.3.Cách thức trình bày bên ngoài............................................................................124 4.Đánh giá chất lượng công việc ..................................................................................125 4.1.Hiện thực tăng cường .........................................................................................125 4.2.Đánh giá lại thiết kế và chương trình (Design and Code Review).....................126 5.Ví dụ minh họa ..........................................................................................................126 Chương 7: KIỂM THỬ PHẦN MỀM.........................................................................129 1.Tổng quan..................................................................................................................129 2.Yêu cầu đối với kiểm thử ..........................................................................................129 3.Các kỹ thuật kiểm thử................................................................................................130 3.1.Phương pháp hộp đen (Kiểm thử chức năng).....................................................130 3.2.Phương pháp hộp trắng (Kiểm thử cấu trúc) ......................................................131 4.Các giai đoạn và chiến lược kiểm thử .......................................................................132 4.1.Kiểm thử đơn vị..................................................................................................132 4.2.Kiểm thử tích hợp...............................................................................................133 4.2.1.Trên xuống...................................................................................................133 4.2.2.Dưới lên .......................................................................................................134 4.3.Kiểm thử chấp nhận............................................................................................135 4.4.Kiểm thử beta .....................................................................................................135 4.5.Kiểm thử hệ thống ..............................................................................................135 5.Ví dụ minh họa ..........................................................................................................135 173 Chương 8: SƯU LIỆU..................................................................................................137 1.Tổng quan..................................................................................................................137 2.Sưu liệu người dùng ..................................................................................................137 2.1.Mô tả chức năng .................................................................................................138 2.2.Bảng Giới thiệu ..................................................................................................138 2.3.Bảng tham khảo..................................................................................................138 2.4.Sưu liệu cài đặt ...................................................................................................138 3.Sưu liệu hệ thống.......................................................................................................139 4.Chất lượng của sưu liệu.............................................................................................140 5.Bảotrì sưu liệu ...........................................................................................................141 6.Các mẫu sưu liệu cho qui trình làm phần mềm .........................................................141 6.1.Xác định yêu cầu (SRS) .....................................................................................141 6.2.Thiết kế ...............................................................................................................142 6.2.1.Mô tả thiết kế phần mềm (SDD) .................................................................142 6.2.2.System Design Rationale Document (SDRD).............................................143 Phụ Lục A.....................................................................................................................144 1.Câu hỏi lý thuyết .......................................................................................................144 2.Nội dung và yêu cầu bài tập ......................................................................................145 2.1.Quản lý thuê bao điện thoại................................................................................145 2.2.Quản lý học sinh trường phổ thông trung học....................................................146 2.3.Quản lý các tài khoản trong ngân hàng ..............................................................147 2.4.Theo dõi kế hoạch sản lượng cao su...................................................................147 2.5.Quản lý giải vô địch bóng đá..............................................................................148 2.6.Thi trắc nghiệm trên máy tính ............................................................................148 2.7.Quản lý trung tâm giới thiệu việc làm sinh viên ................................................149 2.8.Phần mềm quản lý bán sách ...............................................................................150 2.9.Phần mềm quản lý bán vé chuyến bay ...............................................................150 2.10. Phần mềm quản lý phòng mạch.......................................................................150 3.Bài tập nâng cao ........................................................................................................150 3.1. Đăng ký môn học và học phí .............................................................................150 3.1. Quản lý đồ án – Niên luận.................................................................................152 3.2. Quản lý cơ sở sản xuất và chất lượng sản phẩm................................................153 3.3. Quản lý lương sản phẩm....................................................................................154 174 3.4. Quản lý công tác thực hành tin học ...................................................................155 3.5. Công tác tổ chức thi học kỳ ...............................................................................156 4. Biểu mẫu thực hiện đồ án môn học ..........................................................................157 PHỤC LỤC B...............................................................................................................160 1. Phần mềm quản lý thư viên ......................................................................................160 2. Phần mềm quản lý giải vô địch bóng đá...................................................................163
File đính kèm:
Giáo trình Nhập môn Công nghệ phần mềm.pdf
