El Nino 2015/2016 và tác động đối với Việt Nam

ino. Các đợt El 
Nino làm gián đoạn hàng loạt sản xuất lương 
thực do các vùng nông nghiệp bị mưa quá 
nhiều hoặc thiếu mưa gây khô hạn diện rộng. 
Trong 3 tuần từ đầu tháng 9, giá thực phẩm 
tăng 36%, giá đường tăng 31%, dầu cọ tăng 
13,1%, lúa mì tăng 6,1%. Theo Tổ chức Lương 
thực và Nông nghiệp thế giới (FAO), giá đường 
và lương thực toàn cầu tăng trong tháng 9 là 
lần đầu . ên trong một năm rưỡi qua. Mặc dù, 
các vùng trồng lúa mì chủ yếu bị ảnh hưởng 
. êu cực do mưa lớn hoặc hạn hán, những vùng 
khác lại có thể được hưởng lợi. Thu hoạch vụ 
lúa mì năm 2015 của Úc tăng hơn trung bình 
mặc dù bị khô hạn do ảnh hưởng của El Nino 
trong tháng 7 và tháng 9. Ngày 12/01/2016, Bộ 
Nông nghiệp Hoa Kỳ cho biết, sản lượng lúa mì 
toàn cầu và cung ứng toàn cầu đều cao kỷ lục. 
Mưa lớn và ngập lụt ở miền Nam Ấn Độ 
và Srilanca cuối năm 2015 làm 386 người 
chết, thiệt hại ít nhất 4,6 tỷ USD (Jeff Master, 
2016). Quý đầu năm 2016, hạn hán và nắng 
nóng làm nhiệt độ ở miền Nam Ấn Độ lên trên 
45oC, làm hơn 100 người chết, mỗi người dân 
chỉ được cấp 3 lít nước/ngày. Dự báo lượng 
mưa mùa mưa năm nay sẽ hụt khoảng 12%. Ở 
Inđônêxia, hạn hán nặng nề và hậu quả cháy 
rừng và khói bụi mùa đông năm 2015 làm ảnh 
hưởng đến sức khỏe hàng nghìn người dân; 
Tổn thất lên tới 16,1 tỷ USD (bằng 1,8 GDP của 
cả nước), vượt quá con số kỷ lục 9,3 tỷ USD do 
cháy rừng trong đợt El Nino 1997-1998 trong 
lịch sử thiên tai ở nước này (Jeff Master, 2016). 
4.2. Ở Việt Nam 
Theo thống kê của tỉnh Gia Lai,  nh đến 
tháng 3/2016, ‘ nh trạng thiếu hụt nguồn nước 
diễn ra trên diện rộng khiến hơn 25 nghìn ha 
cây công nghiệp và hoa màu bị ảnh hưởng ng-
hiêm trọng (tăng hơn 810 ha so với cùng kỳ 
năm trước), hàng nghìn ha lúa ở phía Tây tỉnh 
Gia Lai cháy khô, giờ làm nguồn thức ăn cho 
trâu bò; hàng trăm nghìn ha cà phê queo quắt, 
thiệt hại ước  nh 151 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 
gần 15 nghìn hộ với 64 nghìn nhân khẩu thiếu 
đói, thiệt hại ước  nh 151 tỷ đồng. Ở Đồng 
bằng sông Cửu Long, vụ mùa và thu - đông 
năm 2015 có 90.000 ha lúa bị ảnh hưởng đến 
năng suất do xâm nhập mặn, trong đó thiệt 
hại nặng khoảng 50.000 ha (Kiên Giang 34.000 
ha, Sóc Trăng 6.300 ha, Bạc Liêu 5.800 ha). Vụ 
đông xuân 2015-2016 có 104.000 ha lúa bị ảnh 
hưởng đến năng suất, chiếm 11% diện  ch 
gieo trồng của 8 tỉnh ven biển (Bộ Nông nghiệp 
và Phát triển Nông thôn). 
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển 
Nông thôn (tháng 4/2016) cho biết, năm 2015 
ước  nh thiệt hại làm 154 người chết, hơn 445 
nghìn ha diện  ch lúa, hoa màu bị ảnh hưởng, 
34 TẠP CHÍ KHOA HỌC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Số 1 - Tháng 3/2017
tổng thiệt hại khoảng 8.114 tỷ đồng. Hậu quả 
của hạn hán, xâm nhập mặn đã khiến hơn 2 
triệu người thiếu nước sinh hoạt, 1,75 triệu 
người mất sinh kế, hàng trăm nghìn người có 
nguy cơ mắc dịch bệnh là những con số mà 
Việt Nam công bố trong buổi họp kêu gọi quốc 
tế tài trợ khắc phục hậu quả hạn hán (VTV1, 
19 giờ ngày 26/4/2016). Riêng vùng Đồng 
bằng sông Cửu Long, đợt hạn - mặn này đã làm 
khoảng 290.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt, 
trên 250.000 ha cây trồng bị thiệt hại, tổng 
thiệt hại ước Q nh trên 15.000 tỷ đồng (Phó 
Trưởng ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ Nguyễn Trung 
Hiếu - VnExpress.net).
5. Một số bài học kinh nghiệm
1/ Hiện tượng El Nino và La Nina ảnh hưởng 
đến nước ta là rõ ràng, nổi bật và nói chung, 
có quy luật, thường làm xuất hiện những dị 
thường về thời \ ết và khí hậu, gây ra những 
thiên tai nặng nề. Có thể tóm tắt những ảnh 
hưởng chủ yếu khi có hiện tượng El Nino là: 
+ Số lượng bão ảnh hưởng đến nước ta 
thường ít hơn trung bình nhiều năm, song 
có thể xuất hiện những cơn bão mạnh và rất 
mạnh. 
+ Nhiệt độ cao hơn bình thường, nắng 
nóng xuất hiện phổ biến ở nhiều nơi làm nhiệt 
độ cao nhất có thể đạt mức kỷ lục. Tuy nhiên, 
trong các tháng mùa đông, có thể có những 
đợt không khí lạnh mạnh và rất mạnh, gây ra 
rét đậm, rét hại ở các tỉnh miền núi phía Bắc. 
+ Lượng mưa ít hơn trung bình nhiều năm, 
mức thâm hụt lượng mưa trung bình từ 25-
40%, hoặc hơn tùy vùng, trong đó thâm hụt 
nhiều nhất là khu vực Tây Nguyên, Đồng bằng 
sông Cửu Long, các tỉnh ven biển Nam Trung 
Bộ, chủ yếu trong mùa đông và đầu mùa hạ, có 
thể gây ra hạn hán nặng nề, kể cả trong thời kỳ 
El Nino đang suy yếu, làm tăng xâm nhập mặn 
ở các vùng ven biển. 
2/ Hiện tượng El Nino thường hình thành 
vào mùa xuân, nhưng trước đó vài tháng đã có 
thể có những dấu hiệu báo trước về xu hướng 
phát triển. Sau khi hình thành, El Nino sẽ phát 
triển và thường đạt đỉnh vào giữa mùa đông 
(tháng 12, 1), sau đó suy yếu dần và kết thúc 
vào mùa xuân năm sau, tuy nhiên không loại 
trừ có những đợt kéo dài hơn hoặc ngắn hơn, 
nhưng ít nhất là 5 - 6 tháng. 
Cho đến nay, việc theo dõi và cảnh báo 
sự hình thành và diễn biến của hiện tượng El 
Nino đã được các tổ chức nghiên cứu và dự 
báo thời \ ết, khí hậu quốc tế và trong nước 
thực hiện thường xuyên, đưa ra những cảnh 
báo sớm và dự báo (mùa và năm) với mức 
chính xác khá cao. Vì vậy, các cơ quản lý và 
chính quyền các cấp, nhất là các cơ quan quản 
lý nông nghiệp và phòng chống thiên tai, cần 
theo dõi chặt chẽ, thường xuyên. Khi có thông 
\ n cảnh báo và dự báo El Nino hay La Nina, cần 
chủ động chỉ đạo sớm và linh hoạt các phương 
án và kế hoạch ứng phó phù hợp với những 
tác động chung của El Nino nêu trên, có những 
giải pháp chi \ ết, cụ thể đối với ngành và địa 
phương mình. Đối với kế hoạch sản xuất năm 
hoặc mùa, giải pháp chủ yếu là điều chỉnh kế 
hoạch để thích ứng nhằm hạn chế thiệt hại.
3/ Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận 
thức cho toàn xã hội về hiện tượng El Nino, La 
Nina và những tác động của chúng đến kinh 
tế - xã hội và đời sống người dân cần phải 
được tăng cường và thực hiện thường xuyên. 
Kinh nghiệm cho thấy những thông \ n cảnh 
báo, dự báo sớm về El Nino, La Nina thường 
ít được quan tâm, không chỉ người dân mà cả 
các cơ quan có trách nhiệm quản lý, chỉ đạo 
sản xuất, phòng chống thiên tai. Các cơ quan 
truyền thông cần phải kịp thời, thường xuyên 
truyền đạt các thông \ n dự báo, cảnh báo về El 
Nino và La Nina cũng như những ảnh hưởng có 
thể của chúng ngay sau khi có các bản \ n của 
các cơ quan dự báo thời \ ết, chứ không chỉ 
vào cuộc mạnh mẽ khi những thiệt hại nghiêm 
trọng do tác động của hiện tượng El Nino, La 
Nina đã xảy ra. 
4/ Cần thiết phải tăng cường nguồn nhân 
lực và tổ chức trong việc đánh giá tác động liên 
35
TẠP CHÍ KHOA HỌC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Số 1 - Tháng 3/2017
quan đến biến đổi khí hậu và quy hoạch quản 
lý thiên tai.
5/ Cần nâng cao không chỉ năng lực dự báo 
El Nino, La Nina mà cả dự + nh những tác động 
có thể của chúng đối với KT-XH và môi trường.
6/ Việc khai thác sử dụng và bảo vệ nguồn 
nước của các lưu vực sông là vấn đề lâu dài, 
cần phải được quản lý thống nhất, trên cơ sở 
quy hoạch tổng thể, khoa học, bảo đảm lợi ích 
chung và hài hòa giữa các địa phương trong 
lưu vực. Sử dụng nước I ết kiệm, hiệu quả 
cần trở thành thói quen trong mọi hoạt động 
hàng ngày của mỗi người. Tương tự như vậy 
đối với các sông chảy qua nhiều nước, sự hợp 
tác, chia sẻ quyền và lợi ích của các bên là rất 
cần thiết nhằm bảo vệ và phát triển bền vững 
nguồn nước vì lợi ích của tất cả các quốc gia 
trong lưu vực. 
Tài liệu tham khảo
1. Jeff Masters (2016), Earth’s 29 Billion Dollar Weather Disasters of 2015. 
2. Nguyễn Đức Ngữ (2002), Tác động của ENSO thời % ết, khí hậu, môi trường và kinh tế - xã hội 
ở Việt Nam, Báo cáo tổng kết đề tài Khoa học công nghệ độc lập cấp Nhà nước.
3. Nguyễn Đức Ngữ (2004), Dao động Madden-Julian(MJO) và hoạt động của xoáy thuận nhiệt 
đới ở Tây Bắc Thái Bình Dương và Biển Đông Việt Nam, Tuyển tập Hội thảo lần thứ X Viện 
Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường.
4. Nguyễn Đức Ngữ (2005), Ảnh hưởng của ENSO đến các cực trị nhiệt độ và lượng mưa ở Việt 
Nam và khả năng dự báo khí hậu. 
5. Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia: Đặc điểm KTTV năm 2014, 2015, 2016.
6. Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (2016), Kịch bản biến đổi khí hậu, nước 
biển dâng cho Việt Nam, Báo cáo Tổng kết dự án cấp Bộ Tài nguyên và Môi trường.
7. hw p://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/analysis_monitoring/ensostuff /ensoyears.shtml. 
2015/2016 EL NINO EVENT AND ITS IMPACT ON VIETNAM
Nguyen Duc Ngu
Centre for Hydro-Meteorological, Environmental Sciences and Technologies
Abstract: This ar% cle analyzes the development of 2015/2016 El Nino event, the variability of 
atmospheric circula% on and anomaly of weather event across the Asia - Pacifi c and Viet Nam through 
oceanic and atmospheric indicators. The very strong 2015/2016 El Nino event with highest ONI index 
was +2.3oC which was 0.2oC below 1997/1998 El Nino, but longest remain recorded. The 2015 annual 
temperature was mostly warmer than normal by 1.0oC to 1.5oC. However, during the peak El Nino 
event in Jan 2016, the ac% vity of the Asian high-pressure (AHP) was strongest development with the 
highest pressure of the central recorded as 1079 mb which was 44 mb higher than normal. The cold 
air mass from AHP brought lowest temperature recored over Northeast Asia such as Japan and Korea, 
etc. In Viet Nam, the lowest temperature values in the El Nino event cycle also occurred in Jan. with 
most of lowest temperature was below 5oC over the North. Especially, tempareture was lower than 
0oC at Mau Son (-5oC) and Sa Pa (-4.2oC) etc. During 2015, there were only 2 tropical cyslones which 
directly aff ected Vietnam which is lower than normal by 5 events. The total annual rainfall was below 
normal over most areas, caused severe drought in many regions. Especially serious drought occurred 
over the Mekong Delta and Central Highlands which supported saltwater intrusion in coastal areas. 
Drought and saltwater intrusion caused major damages and losses in many regions of Viet Nam.
Keywords: El Nino, La Nina, Impact of El Nino and La Nina.