Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương: Sốt - Đỗ Hoàng Long

SỐT 
ThS . Đỗ Ho à ng Long 
Bộ m ô n Sinh l ý bệnh - Miễn dịch 
Khoa Y, Trường ĐH Y Dược Cần Thơ 
MỤC TI Ê U B À I GIẢNG 
1. Trình bày và giải thích được bệnh nguyên và bệnh sinh của sốt 
2. Trình bày được nguồn gốc , cấu trúc và cơ chế tác động của chất gây sốt nội sinh 
3. Trình bày được ba giai đoạn của sốt 
4. Trình bày được sự rối loạn chuyển hóa trong sốt 
5. Giải thích được sự rối loạn các cơ quan có chức phận sinh lý trong sốt 
6. Mô tả được các dạng biểu hiện trong sốt 
7. Xác định được ý nghĩa sinh học của sốt . 
1. ĐỊNH NGHĨA 
Sốt l à t ì nh trạng tăng th â n nhiệt do rối loạn trung t â m điều h ò a nhiệt độ dưới t á c động của c á c nguy ê n nh â n g â y bệnh thường l à c á c yếu tố c ó hại như vi khuẩn v à vi r ú t 
2. NGUY Ê N NH Â N 
 Nhiễm vi sinh vật 
 Kh ô ng do nhiễm vi sinh vật 
Chất g â y sốt ngoại sinh 
3. CƠ CHẾ G Â Y SỐT 
 Chất g â y sốt nội sinh 
	- protein 
	 - trọng lượng ph â n tử từ 13.000-15.000 dalton 
	 - interleukins (IL-1  , IL-1 β , IL-6, IL-8), 
	 tumour necrosis factors (TNF , TNF β ), 
	 interferons (IFN, IFN β , IFN), 
	 migration inhibition factors (MIF-1, MIF-1 β ). 
 Cơ chế sốt 
4. C Á C GIAI ĐOẠN CỦA QU Á TR Ì NH SỐT 
4.1 S ốt t ăng 
	 - SN/TN > 1 
	 - ớn lạnh 
	 r é t run 
	 da nhợt 
	 giảm tiết mồ h ô i 
	 huyết á p tăng nhẹ . 
4.2 S ốt đứng 
	 - SN/TN = 1 
	 - nhiệt độ vẫn c ò n cao 
	 da kh ô 
	 m ô i h ô i vẫn chưa ra 
	 thở nhanh . 
4.3 S ốt lui 
	 - SN/TN < 1 
	 - mồ h ô i ra nhiều 
	 tiểu nhiều . 
5. RỐI LOẠN CHUYỂN H Ó A TRONG SỐT 
5.1 Rối loạn chuyển h ó a glucid 
	 nhiệt độ tăng 	 
	 chuyển h ó a năng lượng v à ti ê u thụ oxy tăng 
	 tăng chuyển h ó a glucid 
	 giảm dự trữ glycogen 
	 tăng đường huyết v à tăng acid lactic 
5.2 Rối loạn chuyển h ó a lipid 
	 sốt cao k é o d à i 	 
	 nhu cầu chuyển h ó a cao 
	 tăng sử dụng lipid 
tăng thể cetone . 
5.3 Rối loạn chuyển h ó a protid 
	 tăng tho á i h ó a protein v à giảm tổng hợp protein 	 
	 gầy v à sụt c â n . 
6. RỐI LOẠN CHỨC PHẬN TRONG SỐT 
6.1 Rối loạn thần kinh 	 
	 - nhức đầu , ch ó ng mặt 	 
	 - đau m ì nh mẩy 
	- m ê sảng 
	 co giật v à h ô n m ê 
Cơ chế : vi khuẩn , độc tố vi khuẩn , hoặc c á c sản phẩm 
 	 chuyển h ó a trong sốt t á c động l ê n hệ thần kinh 
6.2 Rối loạn tuần ho à n 	 
	 mạch nhanh v à nhịp tim nhanh 	 
	 nhu cầu tăng chuyển h ó a . 	 
6.3 Rối loạn h ô hấp 	 
	 thở nhanh v à s â u 	 
	 nhu cầu tăng chuyển h ó a . 
6.4 Rối loạn ti ê u h ó a 	 
	 - đắng miệng , ch á n ăn 	 
	 - ni ê m mạc m ô i miệng kh ô 
	- giảm tiết dịch v à giảm nhu động ống ti ê u h ó a 
	- kh ó ti ê u , đầy hơi v à t á o b ó n 
Cơ chế : giảm tiết c á c men ti ê u h ó a 
6.5 Rối loạn tiết niệu 	 
	 - sốt tăng : tăng nước tiểu do co mạch 	 
	 - sốt đứng : giảm nước tiểu do tăng tiết ADH v à 
 aldosterone 
	- sốt lui : tăng nước tiểu do nhu cầu thảy nhiệt 
6.6 C á c r ối loạn kh á c 	 
	 - t ăng ACTH v à cortisone 	 
	 - tăng chức phận gan 
	- tăng chức phận miễn dịch . 
7. C Á C DẠNG BIỂU HIỆN CỦA SỐT 
	 - sốt li ê n tục 	 
	 - s ốt dao động 
	- sốt ngắt qu ã ng 
	- sốt hồi quy 
8. Ý NGHĨA SINH HỌC CỦA SỐT 
- một phản ứng bảo vệ của cơ thể 	 
- phản ứng sốt ở người gi à v à trẻ em kh á c với người trưởng th à nh 
- l ú c n à o cần bảo vệ cơn sốt 
 l ú c n à o cần cắt sốt 
- tăng cường dinh dưỡng . 
9. TH Á I ĐỘ XỬ TR Í SỐT 
- H ạ nhiệt 
- Kh á ng sinh 
- Kh á ng vi ê m 
- Men ti ê u h ó a 
- Vitamin nh ó m B (B1, B6) v à C.