Bài giảng Nhập môn công nghệ phần mềm - Trần Ngọc Bảo - Mô hình hóa yêu cầu người dùng (Phần 1)

G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
• Create: đối tượng gởi thông điệp gọi hàm 
khởi tạo đối tượng nhận thông điệp.
đối ởi hô điệ i hà
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N • Destroy: tượng g t ng p gọ m 
hủy đối tượng nhận thông điệp
• Self Destroy: đối tượng gởi thông điệp sẽ
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
bị hủy sau khi gởi thông điệp đến đối 
tượng nhận.
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (18)18
Các thành phần trong Collaboration Diagram
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Thuộc tính của thông điệp
– Control Flow
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
• Undefined: không được định nghĩa
• Asynchronous: thông điệp không đồng bộ, 
đối ởi hô điệ khô ầ đ i
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N tượng g t ng p ng c n ợ 
kết quả trả về từ đối tượng nhận, các 
thông điệp có thể thực hiện đồng thời.
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O • Procedure Call: thông điệp đồng bộ, đối 
tượng gởi thông điệp phải đợi kết quả trả 
ề từ đối tượng nhận
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L v .
• Return: thông điệp return thường liên kết 
với thông điệp loại “Procedure Call”
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (19)19
Th ộ tí h ủ thô điệ
Các thành phần trong Collaboration Diagram
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• u c n c a ng p
– Operation
ế ố ồ à ộ ể
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G • N u đ i tượng trong lược đ l m t th 
hiện của một lớp đối tượng (class), chúng 
ta có thể chọn operation của class để liên 
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
kết với message.
• Không thể liên kết Return message với 
ti
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
opera on
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (20)20
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Collaboration Diagram ?
• Các thành phần trong Collaboration
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
diagram
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
• Xây dựng một số Collaboration diagram 
của ứng dụng quản lý thời khóa biểu
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
• Tạo Collaboration diagram trong Power 
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
Designer
T t
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (21)21
• ạo repor
Collaboration diagram ứng dụng quản lý TKB
• Xem TKB lớp thực hiện theo scenario 
sau:
– Sinh viên chọn chức năng xem TKB lớp
– Hệ thống hiển thị màn hình xem TKB lớp
– Sinh viên chọn lớp, niên khóa, học kỳ từ 
danh sách tương ứng trên màn hình TKB 
lớp
– Sinh viên chọn chức năng xem TKB
– Hệ thống truy cập CSDL lấy thông tin TKB 
tương ứng với lớp sinh viên chọn
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (22)22
– Hệ thống hiển thị thông tin TKB lớp
Sequence diagram ứng dụng quản lý TKB
• Sequence 
diagram 
ô tả
1: Chon chuc nang xem TKB
2: Hien thi man hinh xem TKB
3: Lay DS Lop
Sinh viên
Man hinh chinh Man hinh xem TKB Lop Nien khoa TKB Lop
strict
m 
use-case 
xem TKB
5: Lay danh sach Nien khoa
4: Danh sach lop
6: Danh sach nien khoa
lớp 7: Y/C Chon thong tin can xem
8: Chon lop
9: Chon niem khoa
strict
{Condition}loop
10: Chon hoc ky
11: Chon Xem TKB
12: Lay TKB Lop
13: TKB lop
14: Hien thi thong tin TKB lop
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (23)23
Collaboration diagram ứng dụng quản lý TKB
• Collaboration diagram mô tả use-case xem 
TKB lớp
4: Danh sach lop
3: Lay DS Lop
11: Chon Xem TKB
10: Chon hoc ky
9: Chon niem khoa
8: Chon lop
7: Y/C Chon thong tin can xem
14: Hien thi thong tin TKB lop
Man hinh xem TKB Lop
13: TKB lop
12: Lay TKB Lop
Sinh viên
1: Chon chuc nang xem TKB
2: Hien thi man hinh xem TKB 6: Danh sach nien khoa5: Lay danh sach Nien khoa
TKB Lop
Man hinh chinh
Nien khoa
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (24)24
Sequence diagram ứng dụng quản lý TKB
• Sequence 
diagram 1: Yeu cau dang nhap he thong
Giáo v? khoa
Man hinh chinh Man hinh dang nhap ThanhVien Man hinh QL TKB
mô tả 
scenario
đăng
2: Hien thi man hinh dang nhap
3: Yeu cau giao vu nhap user/pass 
nhập hệ 
thống
4: Nhap User/pass
5: Dang nhap
6: Kiem tra user/pass 
thành 
công
7: Kiem tra user/pass
8: Kiem tra hop le
10: Thong bao dang nhap thanh cong 9: Hien thi man hinh quan ly TKB
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (25)25
Collaboration diagram ứng dụng quản lý TKB
• Collaboration diagram mô tả scenario đăng 
nhập hệ thống thành công
1: Yeu cau dang nhap he thong
Man hinh chinh
2: Hien thi man hinh dang nhap
10: Thong bao dang nhap thanh cong
5: Dang nhap
3: Yeu cau giao vu nhap user/pass
Giáo v? khoa
8: Kiem tra hop le
6: Kiem tra user/pass
7: Kiem tra user/pass
9: Hien thi man hinh quan ly TKB
Man hinh dang nhap ThanhVien
Man hinh QL TKB
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (26)26
Collaboration diagram ứng dụng quản lý TKB
• Collaboration diagram mô tả scenario
xem TKB giảng viên 
• Collaboration diagram mô tả scenario
tạo TKB 
• Collaboration diagram mô tả scenario
đăng nhập hệ thống thất bại 
Tran Ngoc Bao Dai hoc Su Pham TP.HCMTRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (27)27
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Collaboration Diagram ?
• Các thành phần trong Collaboration
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
diagram
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
• Xây dựng một số Collaboration diagram 
của ứng dụng quản lý thời khóa biểu
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
• Tạo Collaboration diagram trong Power 
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
Designer
T t
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (28)28
• ạo repor
Tạo Collaboration Diagram sử dụng Power Designer
C ll b ti Di
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• o a ora on agram
• Actor
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G • Object
• Instance link
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N 
• Messages
Action
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
–
– Control flow
O ti
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L – pera on
– ...
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (29)29
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Collaboration Diagram ?
• Các thành phần trong Collaboration
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
diagram
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
• Xây dựng một số Collaboration diagram 
của ứng dụng quản lý thời khóa biểu
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
• Tạo Collaboration diagram trong Power 
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
Designer
T t
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (30)30
• ạo repor
Bài tập
Xâ dựng Collabo ation diag am cho
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• y r r 
các ứng dụng sau:
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
– Quản lý giải bóng đá vô địch quốc gia
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
– Quản lý bình chọn bài hát hay Làn sóng 
xanh
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
– Quản lý giáo vụ trường đại học
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
– Quản lý giáo vụ trường phổ thông
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (31)31
– Quản lý bán hàng
Bài tập
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Xây dựng Collaboration diagram cho 
các ứng dụng sau:
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
– Quản lý học viên trung tâm tin học, 
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
ngoại ngữ
ả ý â ề
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O – Qu n l nh n sự - ti n lương
– Quản lý bán hàng trực tuyến
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
– Quản lý nhà trẻ
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (32)32
Ôn tập
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
• Collaboration diagram ?
Message th ộc tính của message ?
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G • , u 
• Chuyển Sequence diagram sang
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N 
Collaboration diagram
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
• Xây dựng Collaboration diagram cho 
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
một số ứng dụng trong phần bài tập
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (33)33
PH
Ầ
N
M
Ề
M
P
H
Ầ
N
M
Ề
M
G
R
A
M
G
R
A
M
G
N
G
H
Ệ
P
G
N
G
H
Ệ
P
N
D
I
A
G
N
D
I
A
G
M
Ô
N
C
Ô
N
M
Ô
N
C
Ô
N
R
A
T
I
O
N
R
A
T
I
O
N
N
G
N
H
Ậ
P
N
G
N
H
Ậ
P
L
L
A
B
O
L
L
A
B
O
B
À
I
G
I
Ả
B
À
I
G
I
Ả
C
O
L
C
O
L
TRẦN NGỌC BẢO ” KHOA TOÁN -TIN HỌC ” ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM (34)34 34