Bài giảng Điều trị u phổi - Màng phổi - Văn Tần

ĐIỀU TRỊ U PHỔI-MÀNG PHỔI 
GSBS Văn Tần 
Nguyên CN Bộ môn Ngoại TQ 
Trường Đại học Phạm Ngọc Thạch, tp HCM 
MỤC TIÊU BÀI GIẢNG 
Điều trị u màng phổi: 
 - Chỉ định phẫu thuật 
	- Tràn dịch, tràn khí, 
	- U bướu hiền tính, ác tính 
2- Điều trị khối u phế quản: 
	- Chỉ định phẫu thuật 
	- Giai đoạn bướu 
	- Ung thư tế bào nhỏ 
	- Ung thư không phải tế bào nhỏ 
NHẮC LẠI GPH LỒNG NGỰC-TIM-PHỔI 
Lồng ngực-cơ hoành 
Tim 
Cuống phổi phải, trái 
Phổi phải, phổi trái 
	- Phân thuỳ: phổi phải có 3, phổi trái có 2 
	- Tiểu thuỳ: mổi phỏi có 10 tiểu thuỳ 
	- Phế nang, phế bào 
HÌNH LỒNG NGỰC-TIM-PHỔI (X QUANG) 
SƠ ĐỒ CUỐNG PHỔI-PHỔI 
TỔNG QUAN 
U phổi-màng phổi, cần điều trị ngoại khoa rất đa dạng. 
Phát hiện bệnh sớm, hiệu quả điều trị cao và chi phí giảm. 
Là một chuyên khoa sâu, SV cần biết về chỉ định điều trị và nguyên tắc điều trị 
TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI 
Tràn khí nhiều gây khó thở, cần dẫn lưu kín cấp cứu. 
Nếu dẫn lưu không hiệu quả hay tái phát, cần mổ mở hay nội soi để điều trị. 
Cần tìm NN để điều trị trừ căn 
HÌNH TKMP TRÁI BỆNH LÝ & CHẤN THƯƠNG 
TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI 
Dịch tràn có thể là vàng chanh, mủ, máu, dưỡng chấp, mật ... 
Cần tìm NN và tế bào hay vi trùng để điều trị thích hợp (phẫu, hoá...) 
Khi khó thở, cần DL kín lồng ngực kín CC 
Sau khi DL hay xuyên thích thường gây ra tràn dịch-tràn khí và có thể gây bội nhiễm nên phải cho kháng sinh. 
HÌNH TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI TRÁI 
DL KÍN MÀNG PHỔI 
DL kín TDMP phải DL kín-hút TKMP trái 
BƯỚU MÀNG PHỔI: NN 
Bướu tiên phát: bướu trung mô (meso thelioma), thường ác tính (mesothelosarcoma). 
Bướu thứ phát (di căn): bướu đơn độc, cắt bỏ + hóa trị bệnh gốc. 
Bướu màng phổi: Điều trị 
Dựa vào lâm sàng, chức năng hô hấp 
Hình phổi, CT scan, Nội soi 
Cần sinh thiết để biết: 
Bướu hiền: Cắt bỏ hết bướu 
Bướu ác: Cắt bỏ được + hoá-xạ 
	 Nếu không cắt bỏ được: hoá-xạ	 
HÌNH BƯỚU MÀNG PHỔI PHÁI XÂM LẤN PHỔI 
BƯỚU KHÍ-PHẾ QUẢN GỐC 
Bưóu có thể hiền hay ác, cần soi và sinh thiết để định tính mô bướu 
Thường phát hiện trể, khoảng 50% 
Cắt bỏ bướu rộng là điều trị trừ căn: 
	- NS (cắt đốt), khối u nhỏ 
	- Mổ mở, phẫu thuật kiểu tay áo (sleeve resection), cắt bỏ 1 phổi khi bướu lan rộng. 
Thường phải hóa-xạ bổ túc 
HÌNH BƯỚU KHÍ-PHẾ QUẢN GỐC 
CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ 
Dựa trên: 
Lâm sàng, chức năng hô hấp, 
Hình phổi-màng phổi, hình trung thất, CT scan, giai đoạn bệnh, 
3- Mô bướu: Tế bào nhỏ, mổ khi bướu gđ I 
	 Không phải TB nhỏ, mổ đến gđ 3A 	 
GIAI ĐOẠN BỆNH 
GĐ TNM: T:Tumor, N:Nodes, M: Metastase 
	- GĐ IA: T1 N0 M0 
	- GĐ IB: T2 N0 M0 
	- GĐ IIA: T1 N1 M0 
	- GD IIB: T3 N0 M0, T2 N1 M0 
	- GĐ IIIA: T3 N1 M0, T2 N2 M0, T2 N2 M0, 
	T1 N2 M0	 
	- GĐ IIIB-VI: T4 N3 M0, M1 
BƯỚU PHỔI TRÁI: HÌNH CHỤP & CT NGỰC 
PHẨU TRỊ 
Phẫu trị: Tất cả bướu hiền. 
Bướu ác: Khi mổ, xác định lại GĐ. 
	- Tế bào nhỏ, khi bướu còn ở gđ I, 
	 Hoá tri ở các gđ khác. 
	- Không phải tế bào nhỏ, mổ mở: IA: 70%, 
 IB: 55% (nội soi), IIA: 50%, IIB: 40% sống 5 năm. 
	- Bướu IIIA, có thể mổ, nạo hạch kết hợp với 
 hoá-xạ trị, sống 5 năm khá hơn hoá trị đơn thuần, 
HOÁ-XẠ 
Tất cả bướu tế bào nhỏ. 
Bướu không phải tế bào nhỏ từ gđ IB trở lên sau mổ hay không mổ được 
Hóa-xạ có thể xử dụng trước mổ (tân hổ trợ). 
Dùng thuốc kinh điển 2 chu kỳ/ chu kỳ 4 tháng (cisplatin/30mg/m2, ngày 1 và 3, ifosfamide (1.5g/m2 ngày 1 và 3, mitomycin 6mg/m2, ngày 1) hay thuốc mới (taxol, gemcitabine + muối Platine) 
Có thể hết hợp với thuốc nhắm trúng đích hay gen trị liệu. 
TIÊN LƯỢNG 
Tốt với tất cả bướu hiền 
Dè đặt với tất cả bướu ác tế bào nhỏ và không phải tế bào nhỏ từ giai đoạn IB trở lên . 
Với u phổi IIIA: cắt khối u, nạo hạch, xạ-hoá. 
Với u phổi, có hạch trung thất, không mổ: phải hoá-xạ trị 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Điều trị tràn khí màng phổi, gây khó thở, câu nào sai ?: 
a- Dẫn lưu kín CC 
b- Phẫu thuật mở hay nội soi, nếu dẫn lưu không hiệu quả hay tái phát 
c- Cần tìm nguyên nhân để điều trị trừ căn 
d- Đa sồ trường hợp là vô căn 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
2- Điều trị tràn khí màng phổi, câu nào sai ? 
a- Dẫn lưu kín là điều trị trừ căn 
b- Tràn khí màng phổi tự nhiên thường tái phát. 
c- Có thể kết hợp với tràn dịch màng phổi lượng ít 
d- Khi dẫn lưu ra nhiều bọt khí và phổi không nở, cần đặt thêm 1 ống dẫn lưu thứ hai 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
3- Điều trị tràn nhủ chấp màng phổi, câu nào sai ? 
a- Dẫn lưu tốt sẽ lành 100% 
b- Nguyên nhân là do thủng ống ngực hay ống nhánh bạch huyết 
c- Nhiễm trùng nhủ chấp có thể xẩy ra 
d- Dò nhủ chấp lâu làm cho bệnh nhân bị suy kiệt. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
4- Điều trị dãn phế quản, câu nào đúng nhất ? 
a- Phẫu trị là chính 
b- Nội khoa là chính 
c- Tuỳ tổn thương, có thể điều trị nội hoặc ngoại khoa 
d- Cắt bỏ sớm phần phổi có phế quản dãn. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
5- Điều trị apxe phổi, câu nào sai ? 
a- Dùng kháng sinh phổ rộng 
b- Nâng tổng trạng, nâng sức đế kháng của người bệnh 
c- Cắt bỏ phổi rộng 
d- Dẫn lưu apxe xuyên phổi khi mủ dò qua phế quản gây nghẹt 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
6- Điều trị nấm phổi, câu nào đúng nhất ? 
a- Phẫu trị có chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả 
b- Cho thuốc chống nấm trực tiếp vào hang nấm là hiệu quả nhất 
c- Thuyên tắc động mạch phế quản của thuỳ có hang nấm làm hết ho ra máu 100% 
d- Tăng sức đế kháng của người bệnh có thể làm lành hang nấm 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
7- Điều trị lao phổi kinh niên khu trú, câu nào đúng nhất ? 
a- Tiếp tục dùng thuốc với liều cao 
b- Nâng tổng trạng và chế độ an dưỡng 
c- Nên cắt bỏ phần phổi bị tổn thương khu trú nếu có ho ra máu nhiều 
d- Thời gian điều trị có thể dài. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
8- Chỉ định điều trị bướu phổi, câu nào sai ? 
a- Dựa trên hình ảnh (CT), giai đoạn và mô bướu. 
b- Bướu hiền: phẫu trị 
c- Bướu ác tế bào nhỏ, mổ cắt bỏ phổi, 
c- Bướu ác không phải tế bào nhỏ: cắt phổi-nạo hạch, bướu ở gđ III A trở lại. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
9- Điều trị bưóu khí-phế quản, câu nào sai ? 
a- Cắt bỏ bướu rộng là điều trị trừ căn, qua nôi soi (cắt đốt) hay mổ mở. 
b- Phẫu thuật kiểu tay áo (sleeve resection) 
c- Cắt bỏ 1 phổi 
d- Hóa-xạ trị không hiệu quả 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
10- Điều trị nấm phổi, câu nào sai ? 
a- Dùng thuốc chống nấm là chính 
b- Ngoại khoa khi ho ra máu nhiều, tái phát 
c- Phẫu thuật, cắt thùy phổi, cắt bỏ khối nấm là điều trị tốt nhất 
d- Thủ thuật bít mạch máu hở qua chụp hình mạch máu + xuyên thích bơm thuốc chống nấm vào trong khối nấm khi ho ra máu nhiều 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
11- Điều trị lao phổi, câu nào đúng ? 
a- Dùng thuốc chống lao là chính 
b- Mổ khi ho ra máu nhiều trên 1 vùng tổn thương khu trú, có vi trùng lao kháng thuốc. 
c- Cắt bỏ phổi chỉ nên giới hạn ở vùng tổn thương 
d- Cả 3 câu trên đều đúng 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
12- Chỉ định điều trị ung thư phổi, câu nào đúng nhất ?: 
a- Cần điều trị đa mô thức 
b- Chỉ cần phẫu trị 
c- Chỉ cần hoá trị 
d- Dựa vào giai đoạn ung thư 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
13- Điều trị nấm phổi cần biết, câu nào sai ? 
a- Nấm phổi thường kết hợp lao phổi kinh niên. 
b- Nấm phổi thường xẩy ra ở người suy hoại miễn nhiễm 
c- Nấm phổi có thể xẩy ra ở người ghép cơ quan 
d- Các câu trên sai. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
14- Điều trị dãn phế quản cần biết, câu nào sai ? 
a- Dãn phế quản có thể là bẩm sinh hay mắc phải 
b- Cần điều trị nội khoa tích cực 
c- Nếu điều trị nội khoa không giảm thì mổ 
d- Dãn phế quản lan toả rất khó điều trị. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
15- Điều tri apxe phổi cần biết, câu nào đúng nhất ? 
a- Apxe phổi thường do vi trùng hiếm khí 
b- Apxe phổi có thể tự khỏi khi nâng tổng trạng và có chế độ an dưỡng đặc biệt 
c- Vi trùng hiếm khí trong apxe phổi thường kháng thuốc 
d- Apxe phổi thường xẩy ra sau khi bị nhiễm trùng huyết