Bài giảng Điện tâm đồ cơ bản - Trần Thanh Tuấn

1ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP. HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN NỘI TỔNG QUÁT
ĐIỆN TÂM ĐỒ CƠ BẢN
BS CK1 TRẦN THANH TUẤN
Đối tƣợng : sinh viên Y khoa
TP. Hồ Chí Minh - 2014
BÀI GiẢNG
2GIỚI THIỆU
• ECG tâm đồ là một phương tiện quan trọng trong tim 
mạch giúp chẩn đoán các bệnh lý về rối loạn nhịp tim và 
những bất thường về cấu trúc.
• Để đọc ECG một cách chính xác và đầy đủ cần phải có 
cách tiếp cận thích hợp.
31. Hoạt động điện và sự dẫn truyền điện trong tim 
2. Các bước phân tích một ECG
3. Nắm được một số rối loạn, bất thường thường 
gặp trên ECG.
MỤC TIÊU
4HỌAT ĐỘNG ĐIỆN CỦA CƠ TIM
• Liên quan đến các ion Natri, Kali, 
canxi.
• Do sự chênh lệch nồng độ hai bên 
màng tạo nên hiệu điện thế giữa hai 
bên màng. ( Điện thế nghỉ )
5HOẠT ĐỘNG ĐIỆN CỦA CƠ TIM
• Sự di chuyển qua lại hai bên màng của các ion tạo nên 
điện thế động. 
• Pha 0: Natri xâm nhập 
vào trong tế bào với số 
lượng lớn
• Pha 1 
• Pha 2: canxi vào tế bào 
với tốc độ chậm
• Pha 3: Kali ra ngoài tế 
bào. Cuối pha 3, bơm 
Natri ra ngoài đưa Kali 
vào trong tế bào
• Pha 4: Điện thế nghỉ
6ĐƢỜNG DẪN TRUYỀN TRONG TIM
• Giúp dẫn truyền xung 
động khắp tim
• Bao gồm:
– Đường dẫn truyền 
trong nhĩ 
– Bộ nối nhĩ thất
– Nút nhĩ thất 
– Bó His 
– Các nhánh
– Mạng Purkinje
7GHI ĐIỆN TIM – ĐIỆN CỰC
8GHI ĐIỆN TIM – LỊCH SỬ
9GHI ĐIỆN TIM – NGÀY NAY
10
HÌNH ẢNH ĐIỆN TIM
11
SỰ TẠO THÀNH PHỨC BỘ SÓNG
12
SỰ TẠO THÀNH PHỨC BỘ SÓNG
13
QUI ƢỚC
• Sóng Dương đầu tiên là R
• Sóng âm trước sóng R là 
sóng Q
• Sóng âm đầu tiên sau sóng 
R là sóng S
• Sóng dương sau sóng R là 
sóng R’
• Sóng âm sau sóng R’ là S’
• Không có sóng R là sóng 
QS
14
QUI ƢỚC
• Đường đẳng điện đoạn T – P: cuối sóng T đầu sóng P.
15
CHUYỂN ĐẠO
• Giúp khảo sát tim ở các vị trí khác nhau
• Chuyển đạo trước ngực 
• Chuyển đạo ngoại vi
16
CHUYỂN ĐẠO NGOẠI VI
• Khảo sát tim theo mặt phẳng trán
17
CHUYỂN ĐẠO TRƢỚC NGỰC
18
HÌNH ẢNH ECG – máy 3 cần ghi
12 CHUYỂN ĐẠO CHUẨN 
19
HÌNH ẢNH ECG – máy 4 cần ghi
CHUYỂN ĐẠO KÉO DÀI
20
CHUYỂN ĐẠO ĐẶC BIỆT
CHUYỂN ĐẠO BÊN PHẢI 
V3R, V4R
CHUYỂN ĐẠO SAU LƯNG 
V7, V8,V9
21
PHÂN TÍCH ECG
Test millivon và thời gian
Các bước phân tích:
1. Loại nhịp tim là gì?
2. Đều hay không đều? Tần số tim bao nhiêu lần/ phút 
3. Trục điện tim
4. Sóng P
5. Đoạn PR
6. Phức bộ QRS
7. Đoạn QT
8. Đánh giá tổn thương
9. Bất thường khác nếu có
TEST MILIVON – THỜI GIAN
TEST MILIVON – THỜI GIAN
Cường độ dòng điện 1mV –
tương ứng 10mm. 1 ô nhỏ cao 
1mm ứng với o,1 mV
Tốc độ chạy giấy là 25mm/s 1 ô 
rộng 1mm tương ứng với 0.04 
giây
TEST MILIVON – THỜI GIAN
Khi sóng quá thấp: ghi 2N, ứng với dòng 
điện 1mV, đường biểu diễn cao 2m
Khi sóng quá cao: đường biểu diễn vượt 
khổ giấy, ghi 1/2N, ứng với dòng điện 1mV, 
đường biểu diễn cao 0,5cm
TEST MILIVON – THỜI GIAN
Khi nhịp tim quá nhanh hoặc 
muốn sóng rộng ra : cho giấy chạy 
nhanh 50 – 100 mm/ giây
NHỊP GÌ? – NHỊP XOANG
NHỊP GÌ? – NHỊP XOANG
• Sóng P dương ở DI, DII, aVF 
• Sóng P âm ở avR 
• Sau mỗi sóng P là phức bộ QRS ( tỉ lệ 1 : 1 ) 
NHỊP GÌ? – NHỊP XOANG
Không có sóng P ở DI không phải là nhịp xoang hoặc 
là nhịp xoang nhưng mắc sai điện cực hoặc đảo 
ngược phủ tạng, 
MẮC SAI ĐIỆN CỰC
NHỊP ĐỀU
NHỊP KHÔNG ĐỀU DO HÔ HẤP
NHỊP KHÔNG ĐỀU BỆNH LÝ
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Nhịp không đều: 
• Chuyển đạo kéo dài đếm trong 1 phút hoặc đếm trong 
30 ô lớn ( 6 giây ) x 10. 
• Ví dụ : 30 ô lớn có 9 đỉnh : tần số tim = 90 lần/ phút
30 ô lớn
9 đỉnh R
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Nhịp không đều: 
• Tần số tim = 
3
cba
)giây(60

XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Nhịp đều: 
• Luật 300 : 300 / Số ô lớn 
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Nhịp đều: 
• 1500/ số ô nhỏ
Ví dụ : 1500 / 27 = 55 lần/ phút
27 ô nhỏ
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Nhịp đều:
• Ví dụ : Phức bộ QRS nằm trong khoàng ô lớn số 3 và 
số 4. như vậy tần số tim trong khoảng 75 – 100 lần/ 
phút. 
• Giữa ô số 3 và số 4 có 5 ô nhỏ , như vậy mỗi ô nhỏ 
tương ứng 5 nhịp/ phút. 
Nhịp tiếp theo nằm ở ô nhỏ số 2 tính từ ô lớn số 4 thì 
tần số tim là 75 + (2 x 5 ) = 85 lần/ phút. 
100 75 60
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ
Tần số
• < 30 lần/ phút rất chậm
• < 60 lần/phút chậm 
• 60 – 100 lần / phút bình thường 
• > 100 lần/ phút nhanh
TẦN SỐ ? – KẾT LUẬN 
TẦN SỐ ? – KẾT LUẬN 
XÁC ĐỊNH TRỤC ĐIỆN TIM
DI aVF
Trung gian Dương Dương
Lệch trái Dương Âm
Lệch phải Âm Dương
Vô định Âm Âm
XÁC ĐỊNH TRỤC ĐIỆN TIM
KHẢO SÁT SÓNG P
Bình thường ở DII
• Thời gian : 0,08 – 0,12 giây 
• Biên độ : 0,5 – 2mm
Ở V1 : sóng P có hai pha, pha dương 
và pha âm 
Sự thay đổi của sóng P về biên độ thời 
gian giúp phát hiện sự thay đổi cấu trúc 
của buồng nhĩ trái hoặc nhĩ phải
Lớn nhĩ trái
Thời gian sóng P > 0,12 giây 
Sóng P hai đỉnh 
Pt > 0.06 mms
Lớn nhĩ phải
Biên độ sóng P > 2,5mm
Pi > 0.04 mms
Đoạn PR
Tính từ đầu sóng P đến đầu phức bộ 
QRS
DII: 
• Thời gian : 0,12 – 0,20 giây
• < 0,12 giây : Hội chứng kích thích sớm
• > 0,20 giây : Block nhĩ thất 
Hội chứng kích thích sớm
PR = 0,08 giây
Sóng Delta tại DII, V2,V3, V4, V5, V6
BLOCK A – V ĐỘ I
PR = 7 ô nhỏ x 0,04 = 0,28 giây
Phức bộ QRS
DII: 
• Thời gian 0,08 – 0,12 giây
• Biên độ V1 – V6 : chuyển đạo chuyển 
tiếp V3, V4
Phức bộ QRS RỘNG
QRS > 0,12 giây
Block nhánh phải 
Block nhánh trái
Rối loạn dẫn truyền nội thất 
BLOCK NHÁNH PHẢI HOÀN TOÀN
QRS > 0,12 giây
rsR’ ở V1, S rộng ở DI
BLOCK NHÁNH TRÁI
QRS > 0,12 giây
S sâu V1, V2, V3, R rộng có móc, mất q ở V5, V6
BẤT THƢỜNG BIÊN ĐỘ QRS
Biên độ QRS cao
+ Lớn thất phải 
+ Lớn thất trái 
Biên độ QRS thấp
+ Thành ngực dầy 
+ Tràn dịch màng ngoài tim
LỚN THẤT TRÁI
Trục trái 
SV1 + RV5 > 35 mm (Solokov – Lyon )
LỚN THẤT PHẢI
Trục phải, RV1 > 6mm, RV1 + SV5/V6 > 11mm
RaVR > 5 mm , 
TRÀN DỊCH MÀNG NGOÀI TIM
Biên độ QRS < 5mm ở chuyển đạo ngoại vi và < 10 mm ở 
chuyển đạo trước ngực
ĐOẠN QT
Bắt đầu từ sóng Q đến hết sóng T
QTc = QT + 1.75( RR – 60 )
QTc < 0,44 giây ở nam
QTc < 0,46 giây ở nữ 
Khi nhịp tim < 100 lần/ phút QT < 50% RR tương ứng
RR
QT
QTc
QT DÀI
Tần số tim 75 lần/ phút 
QT > 50% RR tương ứng
Sự thay đổi ST
Bắt đầu từ sóng S đến hết sóng T
Cách xác định đoạn ST
+ Đường đẳng điện ( đoạn T- P )
+ Điểm J
+ Đo khoảng cách từ điểm J đến 
đường đẳng điện
Bất thường
+ ST chênh lên 
+ ST chênh xuống
ST CHÊNH LÊN
ST chênh lên kéo dài 0,08s:
+ > 2mm ở chuyển đạo ngoại biên + V4 – V6 
+ > 1mm ở chuyển đạo trước ngực V1 – V3
Nguyên nhân:
+ Hiện tượng tái cực sớm 
+ Nhồi máu cơ tim cấp 
+ Phình vách thất 
+ Viêm màng ngoài tim
Hiện tƣợng tái cực sớm
Nhối máu cơ tim cấp
Phình vách thất
Viêm màng ngoài tim
ST CHÊNH XUỐNG
ST chênh xuống kéo dài 0,08s: > 1mm ở chuyển đạo.
Dấu hiệu của thiếu máu cơ tim. Có thể gặp trong phì đại 
thất, ngộ độc Digoxin
ST CHÊNH XUỐNG
Sóng T
Bình thường 
+ Dương DI, DII, V3, V4, V5, V6
+ Âm aVR
+ Thay đổi DIII, aVL, aVF, V1, V2
Biên độ không quá 5mm ở chuyển 
đạo ngoại vi và không quá 10mm ở 
chuyển đạo trước tim
Sóng T
Sóng T cao 
+ Gợi ý bệnh mạch vành
+ Tăng Kali máu 
+ Tai biến mạch máu não
Sóng T
Sóng T âm : thiếu máu cơ tim, hạ kali, suy giáp 
Sóng Q bệnh lý
Sóng Q bệnh lý:
+ Sâu hơn 1/4 sóng R tương ứng
+ kéo dài hơn 0,04s
Thường gặp trong nhồi máu cơ tim cũ ( sẹo nhồi máu cơ tim)
Sóng Q bệnh lý
72
TÓM TẮT
• Đọc ECG đầy đủ giúp chẩn đoán chính xác và tránh bỏ 
xót tổn thương
• Xác định loại nhịp, tần số, trục, sóng P, đoạn PR, phức bộ 
QRS, khoảng QT, đoạn ST – T.
73