Application of the principles of ecological philosophy in Vietnam Social development today

 lý của triết học sinh 
thái cần được coi là những giải pháp đi trước để 
tiến hành các nhóm giải pháp tiếp theo trong 
việc phát triển xã hội theo mô hình sinh thái 
bền vững. 
Hai là, tích cực xây dựng và hoàn thiện hệ 
thống về cơ chế, chính sách nhằm xây dựng và 
thực hiện xây dựng và phát triển mô hình kinh 
tế - xã hội Việt Nam theo nguyên lý của triết 
học sinh thái. Thực ra, những năm gần đây, 
Đảng và Nhà nước cũng đã ý thức được về việc 
tạo ra một cơ chế cùng những chính sách quan 
trọng để tạo địa bàn cũng như cơ sở pháp lý cho 
xây dựng và phát triển mô hình xã hội theo 
hướng bền vững. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác 
nhau nên việc vận dụng và phát huy những cơ 
chế và chính sách này lâu nay còn hạn chế. Xu 
VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 1-10 10 
thế xây dựng và phát triển xã hội theo mô hình 
bền vững là xu thế không thể đảo ngược hiện 
nay trên thế giới. Việt Nam chúng ta đang nằm 
trong dòng chảy đó nên việc tổ chức các hoạt 
động của các cơ quan nhà nước trước hết là 
chính phủ trong việc chuyển đổi mô hình tăng 
trưởng đơn thuần sang mô hình tăng trưởng bền 
vững là hết sức cấp bách, nhất là trong điều 
kiện Việt Nam đã và đang chịu những tác động 
tiêu cực nặng nề từ xu thế biến đổi khí hậu trên 
thế giới. Do đó, việc xây dựng các cơ chế chính 
sách trong phát triển bền vững hiện nay trước 
hết phải hướng đến ưu tiên trong các lĩnh vực 
phát triển kinh tế và công tác bảo vệ môi 
trường. Bên cạnh đó, các chính sách về việc xây 
dựng một thể chế dân chủ để tạo điều kiện cho 
kinh tế - xã hội phát triển theo hướng bền vững 
cần được chú trọng kịp thởi. Một khi hệ thống 
các cơ chế chính sách cho tăng trưởng bền vững 
dần dần được hoàn thiện thì mục tiêu hướng tới 
mô hình phát triển xã hội bền vững theo các 
nguyên lý của triết học sinh thái sẽ không còn 
là dự báo nữa, trái lại nó sẽ dần dần chuyển 
thành hiện thực tại Việt Nam. 
Ba là, tăng cường giao lưu kinh nghiệm 
quốc tế cho việc xây dựng mô hình kinh tế - xã 
hội Việt Nam hiện nay theo các nguyên lý của 
triết học sinh thái. Hiện nay trên thế giới có 
nhiều quốc gia đã xây dựng và phát triển thành 
công nền kinh tế - xã hội theo mô hình phát 
triển bền vững như: Cộng đồng Châu Âu, Nhật 
Bản hay Singapore Đây là những trường hợp 
điển hình tốt cho Việt Nam có thể tham khảo 
học hỏi từ các mô hình thành công đi trước 
không chỉ về cơ chế mà còn đặc biệt là hệ thống 
chính sách. Đặc điểm nổi bật nhất của các mô 
hình xã hội tại các quốc gia và nhóm các quốc 
gia này là bên cạnh việc nỗ lực phát triển kinh 
tế theo các mô hình “kinh tế xanh” họ còn chú ý 
tới các chính sách đảm bảo công bằng xã hội, 
đảm bảo sự phát triển hài hòa của các giai tầng 
khác nhau trong một xã hội ngày càng đa dạng, 
phong phú. Đó là những mô hình phát triển 
kinh tế - xã hội điển hình mà Việt Nam cần 
hướng đến học hỏi và áp dụng trong điều kiện 
thực tiễn của mình. 
Bốn là, tiếp tục tăng cường công tác nghiên 
cứu và ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào 
xây dựng mô hình kinh tế - xã hội Việt Nam 
theo các nguyên lý của triết học sinh thái như 
đã được nêu ra ở trên. Việc tăng cường công tác 
nghiên cứu và ứng dụng các kết quả nghiên cứu 
vào xây dựng mô hình kinh tế - xã hội Việt 
Nam theo nguyên lý của triết học sinh thái hiện 
nay cần chú trọng vào những vấn đề cơ bản sau: 
Thứ nhất, cần chú trọng khai thác, sử dụng, bảo 
tồn và phát triển đối với các nguồn lực tự nhiên 
hiện có ở nước ta một cách hợp lý và bền vững. 
Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, công 
tác giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về lối 
sống sinh thái. Đó là lối sống gần gũi, thân 
thiện với tự nhiên, lối sống trong đó có sự tác 
động qua lại giữa con người và môi trường tự 
nhiên trong sự phát triển bền vững. Thứ ba, bên 
cạnh đảm bảo phát triển bền vững các hệ sinh 
thái tự nhiên (environmental ecosystem), sinh 
thái xã hội (social ecosystem) thì cần chú trọng 
xây dựng và phát triển hệ sinh thái tinh thần 
(mental ecosystem). Trong đó, cốt lõi của việc 
xây dựng hệ sinh thái xã hội hiện nay là tạo ra 
sự hài hòa của đời sống văn hóa tinh thần cho 
mọi tầng lớp nhân dân trong đó có sự gắn kết 
tác động qua lại hài hòa giữa các hình thức văn 
hóa giữa tự nhiên, xã hội và bản thân cong 
người. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái tinh 
thần ở Việt Nam hiện nay thực chất là hướng 
tới “xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, 
đậm đà bản sắc dân tộc, vừa kế thừa, phát huy 
những truyền thống văn hóa tốt đẹp của cộng 
đồng các dân tộc Việt Nam, vừa tiếp thu tinh 
hoa văn hóa nhân loại để văn hóa thực sự là nền 
tảng tinh thần của xã hội. Xây dựng con người 
Việt Nam giàu lòng yêu nước, có ý thức làm 
chủ, trách nhiệm công dân, có tri thức, sức 
khoẻ, lao động giỏi, sống có văn hóa, nghĩa 
tình, có tinh thần quốc tế chân chính; xây dựng 
gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc; thực hiện 
bình đẳng giới, chăm sóc và bảo vệ trẻ em”[18, 
tr.40-41]. Tất nhiên, để đảm bảo sự hài hòa 
trong sự phát triển bền vững, quá trình xây 
dựng và phát triển hệ sinh thái tinh thần ở Việt 
Nam hiện nay cũng không tách khỏi với quá 
trình đồng thời xây dựng và phát triển các hệ 
VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 1-10 11 
sinh thái môi trường và sinh thái xã hội. Trong 
đó, cần phải coi sự xây dựng và phát triển các 
hệ sinh thái môi trường và sinh thái xã hội như 
là điều kiện tiên quyết và có tính quyết định để 
xây dựng và phát triển thành công hệ sinh thái 
tinh thần ở Việt Nam hiện nay. 
6. Kết luận 
Mặc dù có một lịch sử các ý tưởng về môn 
học xuất hiện từ khá sớm nhưng với tính cách là 
một môn khoa học thì triết học sinh thái vẫn 
được coi là một trong những ngành học khá non 
trẻ trong hệ thống các khoa học triết học. Việc 
ra đời và phát triển của triết học sinh thái trên 
thế giới và ở Việt Nam hiện nay là một xu 
hướng mang tính tất yếu khách quan bởi nó 
không chỉ thể hiện như một sự phát triển tất yếu 
của các tư duy triết học trong lịch sử mà còn là 
sự đáp ứng các nhu cầu về thực tiễn của nhân 
loại đang phải đối diện với các nguy cơ về sự 
biến đổi của khí hậu, về sự mất cân bằng giữa 
các hệ sinh thái trong sự phát triển. Chính vì 
vậy, việc nghiên cứu và đề xuất các nguyên lý 
của triết học sinh thái trong bối cảnh hiện nay 
có ý nghĩa không chỉ về lý luận mà còn là vấn 
đề thực tiễn cấp bách góp phần tham gia giải 
quyết một số vấn đề mang tính “toàn cầu” hiện 
nay. Xây dựng và phát triển nền kinh tế - xã hội 
theo mô hình sinh thái bền vững ở Việt Nam 
hiện nay vừa là xu thế mang tính khách quan 
nhưng cũng là yêu cầu cấp bách trong phát triển 
kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Tuy nhiên, để vận 
dụng các nguyên lý của triết học sinh thái vào 
xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội theo mô 
hình sinh thái bền vững ở Việt Nam hiện nay, 
ngay từ bây giờ phải đồng bộ tiến hành các giải 
pháp quan trọng như đã phân tích. Tuy nhiên, 
yếu tố quan trọng hàng đầu hiện nay vẫn là thái 
độ nhận thức đúng đắn và sự quyết tâm thực 
hiện của các cấp, các ngành và bản thân mỗi 
người dân trong việc biến chiến lược xây dựng 
và phát triển nền kinh tế - xã hội của đất nước 
theo mô hình sinh thái bền vững từ mục tiêu trở 
thành hiện thực 
Tài liệu tham khảo 
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại 
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Nhà xuất bản 
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
[2] Hà Thúc Minh (1996), Triết học cổ đại Hy Lạp. 
Nhà xuất bản Mũi Cà Mau. 
[3] Изд. Сов. Энциклопедия (1989), Философский 
энциклопедический cловарь . Москва. 
[4] C.Mác và Ph.Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 20. 
Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
[5] C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 42. 
Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
[6] C.Mác và Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 20. 
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
[7] Hồ Sĩ Quý (2005), “Về đạo đức môi trường”. Tạp 
chí triết học số 9 (172). 
[8] Eugene C. Hargrove (1992), The animal rights, 
environmental ethics debate : The environmental 
perspective. New York : State university of New 
York. 
[9] Phương Lập Thiên (2005),“Triết học sinh thái 
Phật giáo và ý thức sinh thái hiện đại”, Tạp chí 
Huyền Trang Phật học nghiên cứu (Đài Loan), kỳ 
2, trang 135 – 172, Nguồn: 
 ngày 13/5/2015 
[10] John Nolt (2015), Environmental ethics for the 
long term: An introduction. London. New York : 
Routledge, Taylor & Francis Group. 
[11] Phạm Thị Ngọc Trầm (2016), “Nghiên cứu triết 
học-xã hội về môi trường sinh thái Việt Nam”. 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 2 (99). 
[12] Drengson, A. and Y. Inoue, eds. (1995) The Deep 
Ecology Movement: An Introductory Anthology. 
Berkeley: North Atlantic Publishers. 
[13] Guattari, Félix (Oct. 1992) “Pour une refondation 
des pratiques sociales”. In: Le Monde 
Diplomatique”. 
[14] C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 42. 
Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
[15] Lynn R. Kahle, Eda Gurel-Atay, Eds 
(2014). Communicating Sustainability for the 
Green Economy. New York: M.E. 
Sharpe. ISBN 978-0-7656-3680-5. 
[16] James, Paul; Magee, Liam; Scerri, Andy; Steger, 
Manfred B. (2015). Urban Sustainability in 
Theory and Practice:. London: Routledge.; Liam 
Magee; Andy Scerri; Paul James; Jaes A. Thom; 
Lin Padgham; Sarah Hickmott; Hepu Deng; 
Felicity Cahill (2013). "Reframing social 
sustainability reporting: Towards an engaged 
VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 35, No. 1 (2019) 1-10 12 
approach". Environment, Development and 
Sustainability. Springer. 
[17] Đảng Cộng sản Việt Nam (1996). Văn kiện Đại 
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII. Nhà xuất bản 
CTQG, Hà Nội. 
[18] Đảng Cộng sản Việt Nam (2006). Văn kiện Đại 
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. Nhà xuất bản 
CTQG, Hà Nội. 
[19] Phạm Công Nhất (2017). Phát triển kinh tế - xã 
hội theo mô hình sinh thái bền vững ở nước ta 
hiện nay. Tạp chí Cộng sản điện tử, cập nhật ngày 
3/8/2017