Xếp hạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro đến chi phí đầu tư xây dựng thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam
Tóm tắt: Do đặc điểm của quá trình đầu tư và đặc điểm của sản xuất xây dựng, có rất nhiều yếu tố
rủi ro xuất hiện trong các dự án đầu tư xây dựng các dự án thuỷ điện vừa và nhỏ. Trên cơ sở tổng
quan các nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam, nhận diện các yếu tố rủi ro xuất hiện trong các dự
án thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam tác giả đã xác định được có 28 yếu tố rủi ro ảnh hưởng đến
các dự án đầu tư xây dựng thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam. Việc nhận dạng và phân tích các rủi
ro là rất quan trọng giúp các nhà quản lý đưa ra các phương án hạn chế, giảm thiểu những rủi ro
và giúp các nhà đầu tư đưa ra các quyết định đầu tư vào các dự án.Bài báo này sẽ xác định mức độ
ảnh hưởng và xếp hạng mức độ ảnh hưởng của 28 yếu tố rủi ro này đến chi phí đầu tư xây dựng các
dự án thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam.
xảy ra được cho một trọng số từ 1,2,3,4,5 và được nhân với nhau tương ứng để có được trọng số kết hợp. 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, THẢO LUẬN Kết quả sàng lọc tác giả lựa chọn 150 phiếu để tiến hành phân tích và kiểm định phù hợp với yêu cầu kích thước mẫu tối thiểu là 140. 3.1. Vị trí, vai trò của các cá nhân tham gia trong dự án Bảng 1. Vị trí/vai trò của các cá nhân tham gia trong dự án TT Vị trí/Vai trò Số lượng Tỷ lệ (%) 1 Chủ đầu tư/Ban QLDA 31 20,67 2 Các Sở ban ngành 14 9,33 3 Nhà thầu thi công 39 26 4 Giám sát thi công 11 7,33 5 Tư vấn thiết kế 46 30,67 6 Đối tượng khác 9 6 Tổng 150 100% 3.2. Kinh nghiệm công tác trong ngành của các cá nhân tham gia khảo sát Bảng 2. Kinh nghiệm công tác trong ngành TT Số năm công tác trong ngành Số lượng Tỷ lệ (%) 1 Trên 15 năm 39 26 2 Từ 10 năm đến 15 năm 36 24 3 Từ 5 năm đến 10 năm 42 28 4 Dưới 5 năm 33 22 Tổng 150 100% KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 63 (12/2018) 108 3.3. Kết quả phân tích số liệu thu thập - Kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha mức độ ảnh hưởng và tần xuất xảy ra. Bảng 3. Hệ số Cronbach’s Alpha thang đo ảnh hưởng và tần suất xảy ra Thang đo Cronbach’s Alpha thang đo mức độ ảnh hưởng Cronbach’s Alpha thang đo tần suất xảy ra Nhóm yếu tố về chính trị và chính sách 0.809 0.699 Nhóm các yếu tố tự nhiên 0.787 0.698 Nhóm các yếu tố rủi ro về kinh tế - tài chính 0.872 0.744 Nhóm yếu tố về năng lực các bên liên quan 0.749 0.907 Nhóm các yếu tố rủi ro trong quá trình triển khai dự án 0.845 0.750 Nhóm các yếu tố rủi ro Môi trường và xã hội 0.901 0.918 Qua kết quả kiểm định 2 thang đo mức độ ảnh hưởng và tần suất xảy ra có 2 yếu tố bị loại khỏi mô hình do có hệ số tương quan với các yếu tố rủi ro khác trong nhóm < 0.3 và có hệ số Cronbach’s Alpha nếu loại biến là lớn hơn Cronbach’s Alpha của thang đo nhóm biến đó (Nunnally, 1994). Danh mục các yếu tố rủi ro được nhận diện còn 26 yếu tố (Bảng 5). - Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA Bảng 4. Kiểm định KMO và Bartlett thang đo mức độ ảnh hưởng và tần suất xảy ra Kiểm định KMO và Bartlett thang đo mức độ ảnh hưởng Hệ số KMO 0,868 Kiểm định Chi bình phương 2507,907 Kiểm định Barlett Mức ý nghĩa (Sig.) 0,000 Kiểm định KMO và Bartlett thang đo tần suất xảy ra Hệ số KMO 0,814 Kiểm định Chi bình phương 1866,308 Kiểm định Barlett Mức ý nghĩa (Sig.) 0,000 Hệ số KMO của hai thang đó lần lượt là 0,868 và 0,814 thỏa mãn điều kiện 0,5 < KMO < 1 và kiểm định Bartlett với mức ý nghĩa Sig. = 0,000 < 0,005(Nguyễn Đình Thọ, 2014). Kết quả trên cho thấy phân tích nhân tố khám phá là thích hợp cho dữ liệu thực tế và các biến quan sát có tương quan tuyến tính với nhân tố đại diện. 3.4. Kết quả xếp hạng các yếu tố rủi ro ảnh hưởng Bảng 5. Trọng số quan trọng của các yếu tố rủi ro ảnh hưởng đến chi phí đầu tư xây dựng công trình I1 -P1 I1 - P2 I1 - P3 I1 - P4 I1 - P5 I2 - P1 I2 - P2 I2 - P3 I2 - P4 I2 - P5 I3 - P1 I3 -P2 I3 -P3 I3 - P4 I3 - P5 I4 - P1 I4 -P2 I4 -P3 I4 -P4 I4 - P5 I5 - P1 I5 -P2 I5 -P3 I5 - P4 I5 - P5 Tổng Xếp hạng Trọng số 1 2 3 4 5 2 4 6 8 10 3 6 9 12 15 4 8 12 16 20 5 10 15 20 25 Nhóm các yếu tố rủi ro chính trị và chính sách CT&CS1 0,0 0,7 1,3 0,0 0,0 2,0 2,7 2,7 0,7 0,0 4,0 15,3 8,7 3,3 0,0 4,7 20,0 14,7 3,3 0,0 2,7 6,7 4,0 2,0 0,7 868,46 24 CT&CS2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 5,3 3,3 0,7 0,0 2,0 12,7 9,3 0,7 0,7 5,3 19,3 11,3 4,7 2,0 5,3 10,0 4,7 0,7 1,3 902,07 23 CT&CS3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 2,0 4,0 1,3 1,3 1,3 6,0 12,7 10,0 2,7 0,7 4,0 16,7 16,0 3,3 1,3 6,7 5,3 2,0 2,0 0,0 858,7 25 CT&CS4 0,0 0,7 0,7 0,0 0,0 1,3 5,3 2,0 0,7 0,0 5,3 14,7 7,3 0,7 1,3 5,3 18,0 14,7 3,3 0,0 5,3 8,7 2,7 1,3 0,7 834,5 26 KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 63 (12/2018) 109 Nhóm các yếu tố rủi ro tự nhiên TN1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,7 0,0 0,0 0,0 8,7 6,0 5,3 2,0 1,3 13,3 19,3 19,3 5,3 0,0 3,3 9,3 3,3 2,0 1253,3 1 TN2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 2,0 2,0 0,7 0,7 3,3 8,0 8,7 1,3 0,0 15,3 23,3 16,0 4,7 0,7 2,0 4,7 5,3 0,7 1225,1 3 TN3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,0 0,7 0,0 0,0 6,7 5,3 5,3 1,3 2,0 15,3 16,0 28,0 2,7 1,3 4,7 4,0 5,3 0,7 1240,8 2 Nhóm các yếu tố rủi ro về kinh tế - tài chính KTTC1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,0 3,3 1,3 0,0 1,3 8,0 8,0 2,0 2,0 4,0 15,3 19,0 8,7 2,0 0,7 5,3 10,7 6,7 0,7 1127,2 9 KTTC2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,0 2,7 0,0 0,0 2,0 6,7 8,7 8,0 0,0 7,3 15,3 14,7 6,7 2,7 2,0 11,3 8,0 2,0 0,0 1016,9 18 KTTC3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,3 2,0 2,7 1,3 0,0 1,3 9,3 7,3 4,0 0,7 9,3 15,3 12,7 6,0 2,7 4,7 8,7 7,3 3,3 0,0 969,1 22 KTTC4 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 1,3 2,7 2,0 0,7 0,0 2,7 7,3 17,3 0,7 1,3 6,7 17,3 10,0 5,3 2,7 1,3 4,7 10,7 4,7 0,0 999,9 20 Nhóm các yếu tố rủi ro về năng lực các bên có liên quan NLCB1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,0 0,7 0,0 0,0 5,3 8,0 5,3 1,3 5,3 13,3 25,3 6,7 4,0 1,3 8,0 8,0 5,3 1,3 1158,7 6 NLCB2 0,0 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 0,7 2,0 0,0 0,0 0,0 11,3 12,7 3,3 1,3 4,0 8,7 23,3 4,0 3,3 2,7 6,7 12,0 3,3 0,0 1079,8 13 NLCB3 0,0 0,0 1,3 0,0 0,0 0,0 1,3 4,7 2,7 0,0 0,0 11,3 14,0 4,0 2,0 4,0 10,7 15,3 4,0 2,0 4,0 4,0 10,0 3,3 1,3 1028,4 17 Nhóm các yếu tố rủi ro trong quá trình triển khai dự án TKDA1 0,0 0,7 2,0 1,3 0,0 0,7 0,7 2,0 2,0 0,0 0,7 3,3 13,3 4,7 2,0 3,3 8,7 15,3 11,3 4,0 2,0 4,7 11,3 5,3 0,7 1150 7 TKDA2 0,0 0,0 2,0 0,0 0,0 1,3 2,0 2,0 1,3 0,0 2,0 8,7 6,0 2,0 0,0 5,3 9,3 22,0 8,7 3,3 4,7 8,0 8,0 2,0 1,3 1036 16 TKDA4 0,0 0,0 1,3 0,0 0,0 0,0 2,0 1,3 0,7 0,7 0,7 6,0 10,7 6,7 2,0 3,3 6,7 16,7 12,0 6,0 1,3 5,3 8,7 6,0 2,0 1216,3 4 TKDA5 0,0 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 1,3 3,3 0,0 0,0 0,7 7,3 7,3 1,3 1,3 4,7 19,3 18,0 2,0 2,0 2,0 15,3 10,7 2,0 0,7 1016 19 TKDA6 0,0 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 0,7 0,7 2,0 0,7 0,0 2,7 12,0 4,0 0,0 2,0 13,3 20,7 10,0 1,3 0,7 11,3 11,3 6,0 0,0 1159,1 5 TKDA11 0,0 0,0 2,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 1,3 6,7 10,7 1,3 0,7 6,0 21,3 19,3 3,3 0,0 4,7 10,0 4,7 6,7 0,7 999,6 21 Nhóm các yếu tố rủi ro về môi trường và xã hội MT&XH1 0,0 0,7 1,3 0,0 0,0 1,3 3,3 2,7 5,3 1,3 5,3 10,7 10,7 8,0 2,7 0,7 10,0 10,0 11,3 1,3 2,0 2,7 5,3 4,0 1,3 1044,2 15 MT&XH2 0,0 0,7 0,7 0,7 0,0 1,3 4,7 2,0 2,0 1,3 2,0 6,7 9,3 8,0 2,7 2,0 11,3 16,7 7,3 2,7 0,0 6,0 5,3 5,3 1,3 1082,7 12 MT&XH3 0,0 0,7 0,7 0,0 0,0 0,7 0,7 2,0 0,7 0,0 2,0 10,7 10,0 9,3 2,0 2,0 11,3 15,3 10,7 4,0 0,7 6,7 4,0 3,3 2,7 1124,3 10 MT&XH4 0,0 0,7 1,3 0,7 0,0 0,7 2,7 1,3 0,7 0,0 3,3 7,3 8,0 4,7 3,3 4,7 16,7 18,0 10,7 0,7 0,7 2,0 5,3 4,0 2,7 1069,4 14 MT&XH5 0,0 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 1,3 2,7 1,3 0,0 2,7 8,0 6,7 6,0 2,0 3,3 14,0 16,7 6,7 2,7 0,7 6,0 8,7 7,3 2,7 1145,9 8 MT&XH6 0,0 0,0 0,7 0,0 0,0 1,3 6,7 3,3 1,3 0,7 3,3 4,0 9,3 4,7 4,0 1,3 8,7 13,3 8,0 4,7 1,3 7,3 8,0 7,3 0,7 1122,1 11 Bảng 6. Kết quả xếp hạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro chính Các yếu tố rủi ro Giá trị Trọng số rủi ro Tỷ trọng Xếp hạng Thời tiết thay đổi bất thường 1253,3 0,501 1 Địa chất, thủy văn nơi đặt công trình phức tạp 1240,8 0,496 2 Bất khả kháng (thiên tai, địch họa) 1225,10 0,490 3 Rủi ro vượt chi phí 1216,3 0,487 4 Rủi ro trong quá trình thi công 1159,1 0,464 5 Năng lực của Chủ đầu tư 1158,7 0,463 6 Rủi ro trong việc đền bù GPMB, thu hồi đất dự án 1150 0,460 7 Mất đất sản xuất nông nghiệp, tái định cư của người dân 1145,9 0,458 8 Lạm phát 1127,2 0,451 9 Mất rừng 1124,3 0,450 10 4. KẾT LUẬN Việc xác định và xếp hạng mức độ ảnh hưởng các rủi ro đến chi phí đầu tư xây dựng trong các dự án thủy điện vừa và nhỏ là rất cần thiết và là cơ sở giúp giảm tổn thất chi phí cho nhà nước, giúp các đơn vị quản lý nhà nước và các đơn vị trực tiếp liên quan dự án đặc biệt chủ đầu tư, các đơn vị nhà thầu chủ động phòng ngừa và có kế hoạch giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai dự án. Nghiên cứu đã xếp hạng được mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro đến chi phí đầu tư xây dựng thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam trong đó 10 yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến chi phí đầu KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 63 (12/2018) 110 tư xây dựng thủy điện vừa và nhỏ ở Việt Nam đó là: Thời tiết thay đổi bất thường, Địa chất, thủy văn nơi đặt công trình phức tạp, Bất khả kháng (thiên tai, địch họa), Rủi ro vượt chi phí, Rủi ro trong quá trình thi công, Năng lực của Chủ đầu tư, Rủi ro trong việc đền bù GPMB, thu hồi đất dự án, Mất đất sản xuất nông nghiệp, tái định cư của người dân, Lạm phát, Mất rừng. TÀI LIỆU THAM KHẢO Lê Anh Tuấn, Đào Thị Việt Nga (2016). Phát triển thủy điện ở Việt Nam: Thách thức và giải pháp. Trung tâm Bảo tồn và Phát triển Tài nguyên Nước, Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật. Nguyễn Đình Thọ (2014), Giáo trình phương pháp nghiên cứu khoa học trong kinh doanh. Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS Tập 2, NXB Hồng Đức, Trang 24. Nunnally, Bernstein - Psychometric Theory (3ed, 1994). Bollen, K A. (1989). Structural Equations with Latent Variables, Wiley (New York), 514p Hair & et al. (1998), “Multivariate data analysis”, Prentice – Hall International. Abstract: RANKING THE RISK FACTORS FOR INVESTMENT IN THE SMALL AND MEDIUM HYDROPOWER PROJECTS IN VIETNAM Most small and medium hydropower projects have a lot of risk in the construction process. Studies have shown that there are twenty-eight risk factors that adversely affect the effectiveness of these projects in Vietnam, thus identifying and analyzing the risks in small and medium hydropower projects is indispensable in investment management. This practice provides managers with the means to prevent and minimize risk, as well as helps investors make rational decisions in these projects. This article will determine and rank the impact of twenty-eight risk factors on the investment cost of small and medium hydropower projects in Vietnam. Keywords: Small and medium sized hydropower, ranking, Risks Ngày nhận bài: 31/11/2018 Ngày chấp nhận đăng: 31/12/2018
File đính kèm:
- xep_hang_muc_do_anh_huong_cua_cac_yeu_to_rui_ro_den_chi_phi.pdf