Tính an toàn của statin xử trí tác dụng phụ trong điều trị - Hồ Huỳnh Quang Trí
Không cần theo dõi một cách thường qui men gan (transaminase) ở bệnh
nhân được điều trị bằng statin mà chỉ cần làm xét nghiệm này trước khi bắt
đầu statin và khi có chỉ định lâm sàng sau đó trong quá trình điều trị.
• Tổn thương gan nặng liên quan với dùng statin rất hiếm gặp (tần suất ≤ 2
ca/một triệu bệnh nhân-năm).
• Kiểm tra định kỳ men gan không có hiệu quả trong việc phát hiện hoặc
phòng ngừa tổn thương gan nặng liên quan với dùng statin.
Tính an toàn của statin Xử trí tác dụng phụ trong điều trị TS Hồ Huỳnh Quang Trí Viện Tim TP HCM Disclosure • Báo cáo viên cho: Pfizer, Astrazeneca, MSD Tần suất tiêu cơ được báo cáo cho FDA (1999-2004) Số bệnh nhân cần điều trị trong 1 năm để: Gây 1 ca XHTH1 Gây 1 ca chết do XHTH1 Aspirin Gây 1 ca tổn thương cơ nặng2 Gây 1 ca chết do tổn thương cơ2 Statin 1Derry S, Loke YK. 2000 2Thompson PD, et al. 2003 So sánh tính an toàn của statin và aspirin 248 2066 100,000 1,000,000 Tần suất tăng transaminase > 3 giới hạn trên trong các nghiên cứu dùng atorvastatin Am J Cardiol 2005;96[suppl]:69F-75F February 28th, 2012 • Không cần theo dõi một cách thường qui men gan (transaminase) ở bệnh nhân được điều trị bằng statin mà chỉ cần làm xét nghiệm này trước khi bắt đầu statin và khi có chỉ định lâm sàng sau đó trong quá trình điều trị. • Tổn thương gan nặng liên quan với dùng statin rất hiếm gặp (tần suất ≤ 2 ca/một triệu bệnh nhân-năm). • Kiểm tra định kỳ men gan không có hiệu quả trong việc phát hiện hoặc phòng ngừa tổn thương gan nặng liên quan với dùng statin. Rối loạn trí nhớ ở bệnh nhân dùng statin: • Những trường hợp được nêu trong Hệ thống báo cáo biến cố ngoại ý của FDA là những bệnh nhân trên 50 tuổi bị mất trí nhớ hoặc rối loạn trí nhớ có hồi phục sau khi ngưng statin. Thời gian từ lúc bắt đầu dùng statin đến khi xuất hiện biến cố ngoại ý này rất thay đổi, từ một ngày đến nhiều năm. Các trường hợp này không tiến triển nặng hơn, ví dụ đến bệnh Alzheimer. • Không có mối liên quan giữa biến cố ngoại ý này với một loại statin đặc hiệu nào, với tuổi bệnh nhân, liều statin, hoặc thuốc dùng kèm theo. +9% Sattar N et al. Lancet 2010; 375: 735–42 Điều trị 255 BN bằng statin trong 4 năm gây ra 1 ca đái tháo đường mới mắc và ngăn ngừa 5,4 biến cố mạch máu nặng. Nguy cơ ĐTĐ mới mắc không liên quan với mức thay đổi LDL hay statin được dùng. Statin và nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường 13 TNLS phân nhóm ngẫu nhiên với 91.140 bệnh nhân: 4278 bệnh nhân (2226 nhóm statin và 2052 nhóm chứng) mắc bệnh đái tháo đường sau thời gian trung bình 4 năm. Nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường Statin liều cao so với statin liều thông thường 5 TNLS (n = 32.752) NNH: 498 NNT: 155 JAMA 2011;305:2556-2564 Nguy cơ ung thư trong các TNLS với statin BMJ 2009;338:b2376 Theo dõi bệnh nhân được điều trị bằng statin (ACC/AHA 2013) • Xét nghiệm lipid máu lúc đói (cholesterol TP, TG, HDL-C, LDL-C) trước khi khởi trị. • Lặp lại xét nghiệm 4-12 tuần sau khi bắt đầu statin nhằm đánh giá sự tuân trị của bệnh nhân. • Sau đó lặp lại xét nghiệm mỗi 3-12 tháng. Ngừa và phát hiện sớm tác dụng ngoại ý của statin (ACC/AHA 2013) • Trong khi điều trị bằng statin, nên kiểm tra CK nếu có triệu chứng cơ (đau, cứng, vọp bẻ, yếu hoặc mệt mỏi toàn thân). • Trong khi điều trị bằng statin, nên kiểm tra chức năng gan nếu có triệu chứng gợi ý độc tính trên gan (mệt mỏi hoặc yếu bất thường, chán ăn, đau bụng, nước tiểu sẫm màu hoặc vàng da hay vàng mắt). • Nếu LDL-C đo 2 lần liên tiếp < 40 mg/dl: giảm liều statin. • Không dùng simvastatin 80 mg/ngày. • Tầm soát định kỳ đái tháo đường mới mắc. Xử trí tác dụng ngoại ý của statin (ACC/AHA 2013) • Bệnh nhân bị đái tháo đường mới mắc cần được khuyến khích thay đổi lối sống và tiếp tục statin nhằm giảm nguy cơ tim mạch. • Nếu có triệu chứng cơ nặng trong khi đang dùng statin: ngưng statin và tìm tiêu cơ (CK, creatinine, myoglobin /nước tiểu). • Nếu có triệu chứng cơ nhẹ-vừa: - Tạm ngưng statin - Tìm các bệnh lý tăng triệu chứng cơ (suy giáp, suy thận, suy gan, bệnh cơ do steroid, thiếu vitamin D, bệnh cơ tiên phát) - Nếu hết triệu chứng cơ: dùng lại statin ban đầu với liều thấp hơn - Nếu triệu chứng cơ liên quan với statin ban đầu: ngưng statin ban đầu, dùng một statin khác liều thấp. Nếu bệnh nhân dung nạp được liều thấp tăng dần liều. TÓM TẮT • Xác suất tổn thương cơ nặng và tổn thương gan liên quan với statin rất thấp. • Có một số bệnh nhân dùng statin bị rối loạn trí nhớ, tuy nhiên các trường hợp này đều ở mức độ nhẹ, có hồi phục sau khi ngưng statin và không tiến triển đến bệnh Alzheimer. • Statin có tăng nhẹ đái tháo đường mới mắc, tuy nhiên lợi ích của thuốc (xét về giảm tử vong/biến cố tim mạch nặng) vẫn vượt trội. • Không dung nạp statin: giảm liều hoặc thử chuyển sang dùng một statin khác.
File đính kèm:
- tinh_an_toan_cua_statin_xu_tri_tac_dung_phu_trong_dieu_tri_h.pdf