Thực hành môn Phân tích thiết kế hệ thống thông tin - Tuần 3: Mô hình tự Merise

Hướng dẫn học hệ thống ký hiệu của mô hình Tựa Merise 
Bộ môn HTTT- Khoa CNTT- ĐHKHTN 1 
MÔ HÌNH TỰA MERISE 
1. Hệ thống ký hiệu 
Ký hiệu Tên gọi 
Biến cố. 
Mỗi biến cố có đặc tính là nó thuộc biến cố ngoài môi trường hay 
biến cố trong hệ thống, có đặ tính là biến cố vào hay biến cố ra. 
Đối với biến cố vào được phân ra làm hai dạng: loại biến cố phát 
động và biến cố điều kiện 
Tập các biến cố 
Tập biến cố gồm hai loại: tập biến cố vào và tập biến cố ra 
Điều kiện phát động biến cố 
Qui tắc quản lý (QTQL) 
ĐK1 ĐK2 … 
Qui tắc quản lý có điều kiện ra 
Dữ liệu. Gồm có hai loại: dữ liệu vào và dữ liệu ra cho của qui tắc 
xử lý 
Phương tiện biểu diễn dữ liệu trên giấy 
Hướng dẫn học hệ thống ký hiệu của mô hình Tựa Merise 
Bộ môn HTTT- Khoa CNTT- ĐHKHTN 2 
2. Một số lưu ý cho mô hình tựa Merise 
 Nếu không có gì thì dấu mũi tên đi vào có ý nghĩa “và”, nghĩa là tất cả các biến cố 
sẵn sàng thì mới bắt đầu thực hiện qui tắc quản lý. 
 Biến cố quan trọng thường xảy ra sau cùng (còn gọi là biến cố phát động), với 
biến cố phát động thì mũi tên vào được biểu diễn bằng mũi tên kép 
 Trước khi thực hiện qui tắc quản lý có thể có điều kiện phát động và được 
biểu diễn thành một biểu thức điều kiện. Biểu thức điều kiện gắng liền với 
nội dung của các biến cố vào. 
 Kết quả ra của một qui tắc quản lý có thể có điều kiện ra và được gọi là điều 
kiện ra của qui tắc quản lý. Điều kiện ra của qui tắc quản lý gắng liền với nội 
dung của qui tắc quản lý. 
 Dữ liệu không là một biến cố vào hay ra của một qui tắc xử lý. 
Qui tắc quản lý 
Biến cố vào 
Biến cố ra 
DL DL 
Không bắt buộc Không bắt buộc 
Biến cố phát 
động 
QTQL 
Hướng dẫn học hệ thống ký hiệu của mô hình Tựa Merise 
Bộ môn HTTT- Khoa CNTT- ĐHKHTN 3 
 Bất kỳ một nghiệp vụ quản lý nào cũng phải có điểm dừng. Do vậy khi mô 
hình có tính chất lặp thường phải có qui tắc quản lý nhắc nhở cho hệ 
thống. Ví dụ: 
QTQL 
┐Đ1 Đ1 
ĐK1 
Sai 
Sai 
QTQL1 
┐Đ2 Đ2 
HĐ lưu 
KH T/toán 
HĐ 
Đ1 
HĐ đã được 
thanh toán 
QTQL2 
┐Đ3 Đ3 
HĐ bị nhắc 
thanh toán 
½ tháng 
một lần 
Ghi chú: 
QTQL1: Xử lý một lần thanh toán hóa đơn 
QLQL2: Nhắc thanh toán hóa đơn 
Đ1: So khớp số hóa đơn mà khách hàng thanh toán với hóa đơn lưu 
Đ2: Hóa đơn thanh toán xong 
Đ3: Hóa đơn còn trong hạn thanh toán 
Hướng dẫn học hệ thống ký hiệu của mô hình Tựa Merise 
Bộ môn HTTT- Khoa CNTT- ĐHKHTN 4 
 Khi một biến cố cùng trỏ vào hai qui tắc xử lý thì nó mang ý nghĩa là hoặc 
sẽ thực hiện qui tắc xử lý này, hoặc sẽ thực hiện qui tắc xử lý kia, chứ nó 
không mang ý nghĩa là dùng chung cho hai qui tắc xử lý cùng xảy ra một 
lúc.
 Khi gặp một biến cố phức tạp ta có thể phân rã thành các biến cố ở dạng 
đơn giản hơn. 
3. Phương pháp xây dựng mô hình quan niệm xử lý 
 Bước 1: xây dựng các hệ thống con và lập sơ đồ thông lượng thông tin (giữa hệ 
thống con hoặc giữa hệ thống con và môi trường bên ngoài). Sau bước này phải 
nhận diện được tất cả các qui trình của hệ thống con. Ví dụ: 
Ghi chú: 
1: Hóa đơn mua hàng của khách hàng 
2: Hóa đơn giải quyết 
3: Hàng mua được giao 
4: Hóa đơn thanh toán 
5: Hóa đơn đã thanh toán 
6: Hàng giao 
7: Hóa đơn mua hàng 
8: Hóa đơn thanh toán 
9: Hàng giao 
10:Hàng đã giao 
11: Hóa đơn được thanh toán 
QTQL1 QTQL2 
Biến cố 
KH 
NCC Hóa đơn 
Hàng hóa 
Tài chính 
1 
4 
2 
3 
5 
6 
7 
9 
8 
11 
10 
Hướng dẫn học hệ thống ký hiệu của mô hình Tựa Merise 
Bộ môn HTTT- Khoa CNTT- ĐHKHTN 5 
 Bước 2: Lập sơ đồ liên hoàn các biến cố cho từ qui trình xử lý. Ví dụ: trong hệ 
thống con Đơn đặt hàng, có qui trình giải quyết đơn đặt hàng, thì qui trình giải 
quyết đơn đặt hàng được biểu diễn như sau: 
 Bước 3: Lập mô hình quan niệm xử lý cho từng qui trình 
Có ĐĐH 
mới 
ĐĐH 
ktra đạt 
ĐĐH ktra 
không đạt 
Hàng đóng gói 
và kèm PGH 
….