Ngôn ngữ thơ giàu chất tạo hình – Nét đặc sắc trong sáng tác của Lò Ngân Sủn và Pờ Sảo Mìn

g và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 65(03): 54 - 60 
58 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên  
Cách nói, cách so sánh ví von trên đã thể hiện 
những quan niệm về vẻ đẹp của người phụ nữ 
dân tộc của các nhà thơ này. Trước hết, đó 
phải là người khỏe mạnh, đầy sức sống, đầy 
khả năng làm mẹ, làm vợ. Một vẻ đẹp tự 
nhiên, hồn nhiên - như thiên nhiên; một vẻ 
đẹp nồng nàn, dữ dội, mãnh liệt đầy tính phồn 
thực và sức cuốn hút đối với người khác giới. 
Với cách dùng hàng loạt các từ ngữ mang tính 
tạo hình cao như: tròn mập, thắt đáy lưng 
ong, ngực căng tròn..., cùng cách dùng hàng 
loạt các từ so sánh ví von: như bắp chuối, như 
dòng suối, như hai quả đào chín, như hai 
miếng thịt nướng, như một bó củi chắc nịch, 
như lửa... hình ảnh người phụ nữ miền núi 
hiện lên thật xinh đẹp, khỏe mạnh và đáng 
yêu biết bao: Đôi tay em như hai tấm cơm 
lam/Đôi chân em như hai cái bắp chuối [12, 
tr75]; Da thịt em mịn màng làn mây trắng/Mái 
đầu em mượt mà bông tóc/Khuôn ngực em căng 
phồng hai trái núi mùa xuân [12, tr5] 
Còn đối với người trai miền núi - các nhà thơ 
này cũng có một cách diễn tả, thể hiện rất lạ, 
mang dấu ấn của "riêng mình". Với Con trai 
người Pá Dí - Pờ Sảo Mìn đã đem đến cho 
người đọc một hình ảnh chàng trai dân tộc Pá 
Dí với những nét phác họa hết sức chân thực 
nhưng cũng rất hình ảnh và mang tính khái 
quát - qua những ngôn từ mang tính tạo hình 
và tính biểu cảm cao: Con trai người Pá 
Dí/Mắt một mí, tóc đen, mũi tẹt, da 
vàng/Dáng ngang tàng vẻ quẫy đạp trần gian 
[2, tr5]; Những chàng trai/Chân đất/Mặc 
khố/Đi như gió thổi qua rừng [12, tr8]. 
Viết về những con người miền núi - những 
con người không chỉ đẹp ở vẻ bên ngoài mà 
còn đẹp ở đời sống nội tâm. Miêu tả thế giới 
nội tâm với các cung bậc tình cảm khác nhau 
trong họ là một thành công đáng ghi nhận 
của cả hai nhà thơ trên. Để hiểu họ từ trong 
chiều sâu tâm hồn cũng như những tính cách 
của con người miền núi, các nhà thơ phải có 
sự hiểu biết thật sâu sắc, có một trái tim nhạy 
cảm và phải có khả năng sử dụng một cách 
tài tình ngôn ngữ thơ giàu tính tạo hình để 
miêu tả một cách chính xác, sinh động 
những sắc thái muôn màu của thế giới nội 
tâm con người miền núi. 
Là những người "trai của núi" - Lò Ngân Sủn 
và Pờ Sảo Mìn viết về tình yêu lứa đôi với 
một cách cảm nhận rất riêng, một cách diễn 
đạt rất riêng của một người nghệ sĩ dân tộc 
thiểu số. Với Lò Ngân Sủn thì tình yêu luôn 
là nỗi nhớ da diết, nỗi nhớ được hiện lên cụ 
thể như nhìn thấy được, như nắm được bởi nó 
được hình dung như là "quả nhớ" vậy! "Quả 
nhớ" ấy nằm mọi nơi, mọi chốn trên tất cả cơ 
thể rực cháy của người trai miền núi: Quả 
nhớ ở trong ngực/Quả mong ở trong tim/Quả 
nhớ bằng trái núi/Quả mong bằng quả 
trời/Nhớ nhiều mây tím bầm/Mong nhiều nổi 
giông bão/Nhắc đến em động trời [7, tr91]. 
Tình yêu luôn được thể hiện ở nhiều cung bậc 
tình cảm khác nhau như: nỗi nhớ, niềm mong, 
nỗi da diết khôn nguôi, sự đợi chờ đau đáu và 
có một cái gì đó rất bản năng, rất mãnh liệt 
luôn cháy bỏng trong lòng: Anh yêu em/Như 
con sói đói mồi/Như con trâu đói cỏ/Như con 
hổ đói ăn/Như con gấu đói mật [6, tr54]. 
Cách so sánh, cách diễn đạt và hình ảnh thơ 
mà tác giả đã sử dụng rất đặc biệt (so sánh với 
những con vật khỏe mạnh, dữ dội như: sói, 
hổ, gấu... ở trong rừng) - là một người con 
của núi rừng nên tác giả mới có cách so sánh 
như vậy! Vì thế mà những sắc thái của tình 
yêu ở đây cũng mang đậm sắc màu miền núi. 
Nhưng có khi tình yêu lại được so sánh với 
những vật, những thứ hoa, quả... rất ngọt 
ngào, đầy vẻ lãng mạn và thật cháy bỏng, bạo 
liệt: Em như khe suối bên rừng/Anh vừa trông 
thấy muốn dừng uống ngay/Em như đào mận 
trên cây/Anh vừa trông thấy muốn tay vịn 
cành/Em như hoa nở mùa xuân/Anh vừa 
trông thấy âm thầm bén duyên/Em như câu 
hát tháng giêng/Anh vừa trông thấy ngả 
nghiêng đất trời [12, tr124]; Em như là ngày 
tết/Đẹp như cái bánh chưng/Em như con 
đường dốc/Làm lòng anh rối bời (Em như là 
ngày tết - Lò Ngân Sủn). 
Viết về tình yêu, về nỗi nhớ, tác giả luôn tìm 
tòi và sáng tạo ra những hình ảnh độc đáo như: 
Lăn lóc trong trăn trở/Quay cuồng trong nỗi 
nhớ [7, tr120]; Em như chum rượu ắp đầy/Để 
cho anh uống anh say suốt đời [5, tr58] 
Trần Thị Việt Trung và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 65(03): 54 - 60 
59 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên  
Hoặc có khi tình yêu được ví như miếng cao 
lương, như rượu nồng... Pờ Sảo Mìn cũng đã 
viết về người yêu của mình như thế: Em là 
cao lương/Anh ăn đỡ đói; Em là rượu 
nồng/Để anh uống say; Em là bài ca/Để cho 
anh hát [1, tr18]Tình yêu của người miền 
núi thật là cuồng nhiệt, thật là đắm đuối, nhưng 
cũng có khi thật là kín đáo, ý nhị: Mối tình đầu 
của tôi/Như bông hoa chớm nở/Như ngọn lửa 
mới nhen/Bén như cây xấu hổ [7, tr93]. 
Cái sắc thái khác nhau trong tình yêu ấy đã 
được Lò Ngân Sủn miêu tả một cách rất cụ thể 
mà cũng rất khái quát bằng những ngôn từ 
mang đầy hình ảnh như: Mối tình đầu/Lửa bốc 
trước gió/Mối tình giữa/Vừa ăn vừa thổi/Mối 
tính cuối/Ngồi đợi trăng lên" [9, tr23]. Vâng - 
tình yêu quả có muôn vàn sự lạ, và đã có rất 
nhiều cách để diễn tả tình yêu. Với người miền 
núi - họ có cách cảm, cách nghĩ, cách nói rất 
khác với người miền xuôi, họ không khéo léo, 
không tế nhị quá nhưng lại biết diễn đạt một 
cách rất hình ảnh, rất tinh tế và rất độc đáo nữa! 
Bên cạnh đó, khi viết về hình ảnh những con 
người miền núi trong xã hội cũ, với một cuộc 
sống đầy lam lũ, cơ cực, nghèo khổ - Lò 
Ngân Sủn và Pờ Sảo Mìn đã sử dụng rất 
nhiều hình tượng thơ giàu tính biểu cảm như 
những câu thơ: Rét nhiều lòng mẹ tái tê/Trên 
gương mặt mẹ bốn bề nếp nhăn/Lưng còng 
uốn tựa vành trăng/Mắt mờ mẹ lẫn giữa đêm 
với ngày/Mẹ đi run rẩy chân tay/Mẹ đi cái 
dáng hao gầy mẹ đi [8, tr35]. 
Tác giả đã mô tả một cách chi tiết những 
đường nét, những trạng thái tình cảm, tinh 
thần... của bà mẹ với một loạt ngôn từ giàu 
tính tạo hình. Sử dụng từ láy, từ so sánh có tính 
gợi cảm như: tái tê, bốn bề, run rẩy, làm nổi 
bật dáng hình và nỗi khổ, sự vất vả đè nặng lên 
cuộc đời của người mẹ nghèo miền núi. 
Hình ảnh những người vợ miền núi lam lũ, 
chịu thương, chịu khó cũng được nhà thơ Pờ 
Sảo Mìn miêu tả bằng các hình ảnh, sinh động 
cụ thể như: Nỗi lo toan in trên vầng trán/Nếp 
nhăn nheo chéo ngang chéo dọc/Cái nhọc 
nhằn in ở bàn chân [1, tr33]...Những từ láy 
nhăn nheo, nhọc nhằn đã thể hiện rõ sự vất vả, 
nỗi khó nhọc của những người vợ miền núi; 
những từ có tính tạo hình như: chéo ngang chéo 
dọc, nhọc nhằn in ở bàn chân cũng đã góp phần 
khắc họa rõ hơn thân phận của những người 
phụ nữ trong chế độ xưa 
Nói tóm lại, trong các tác phẩm thơ của mình 
- hai nhà thơ dân tộc thiểu số tiêu biểu - Lò 
Ngân Sủn và Pờ Sảo Mìn đã thể hiện rất rõ 
khả năng sáng tạo và khả năng sử dụng một 
cách hiệu quả ngôn từ nghệ thuật giàu chất 
tạo hình của mình. Với tình cảm yêu quê 
hương tha thiết, hai "nghệ sĩ ngôn từ" này đã 
thổi hồn vào bức tranh thiên nhiên miền núi, 
khiến cho chúng vừa rực rỡ sắc màu, vừa sinh 
động và đầy ý nghĩa nhân văn. Chính vì thế, 
bức tranh bằng thơ mà các ông đã phác họa ra 
ấy - ngoài vẻ đẹp của sắc màu nó còn thấm 
đẫm tinh thần dân tộc trong từng chi tiết. Họ 
cũng đã phác họa nên những bức chân dung 
về con người miền núi một cách cụ thể, hết 
sức sinh động. Đó là những chàng trai, những 
cô gái miền núi khỏe mạnh, cường tráng, đầy 
sức sống, rất lãng mạn, đa tình - những bông 
hoa của núi rừng, những chủ nhân của vùng 
cao núi non hùng vĩ. Đó là những bà mẹ, 
những người vợ suốt đời gánh bao vất vả, lo 
toan vì chồng, vì con; những người dân miền 
núi chân thực, cả tin nhưng luôn sống hết 
mình, hi sinh hết mình vì người khác. Những 
hình ảnh đẹp đẽ đó đã được hiện lên bởi 
những ngôn từ nghệ thuật giàu chất tạo hình, 
giàu tính biểu cảm, với cách diễn đạt mang 
đậm phong cách miền núi của hai nhà thơ 
trên. Đây chính là một nét đặc sắc trong nghệ 
thuật thơ của Lò Ngân Sủn và Pờ Sảo Mìn. 
Và đây cũng chính là một đóng góp đáng ghi 
nhận của hai nhà thơ miền núi đầy bản sắc 
dân tộc này. 
Trần Thị Việt Trung và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 65(03): 54 - 60 
60 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên  
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Pờ Sảo Mìn (1992), Cây hai ngàn lá, tập thơ, 
Nxb Văn hóa dân tộc, H. 
[2]. Pờ Sảo Mìn (2001), Con trai người Pa Dí, tập 
thơ, Nxb Văn hóa, H. 
[3]. Pờ Sảo Mìn (2002), Cung đàn biên giới, tập 
thơ, Hội Nhà văn & Hội Văn nghệ Lào Cai 
[4]. Pờ Sảo Mìn (2005), Mắt rừng xanh, Nxb Văn 
hóa dân tộc, H. 
[5]. Lò Ngân Sủn (1992), Đám cưới, tập thơ, Nxb 
Văn hóa dân tộc, H. 
[6]. Lò Ngân Sủn (1993), Đường dốc, tập thơ, 
Nxb Văn hóa dân tộc, H. 
[7]. Lò Ngân Sủn (1996), Con của núi, Thơ chọn 
tập I, Nxb Hội Nhà văn, H. 
[8]. Lò Ngân Sủn (1996), Lều nương, tập thơ, Nxb 
Văn hóa dân tộc, H. 
[9]. Lò Ngân Sủn (1995), Dòng sông mây, tập thơ, 
Nxb Văn hóa dân tộc, H. 
[10]. Lò Ngân Sủn (1999), Người đẹp, tập thơ, 
Nxb Văn hóa dân tộc, H. 
[11]. Lò Ngân Sủn (2000), Người trên đá, tập thơ, 
Nxb Văn hóa dân tộc, H. 
[12]. Lò Ngân Sủn (2005), Bữa tình yêu, tập thơ, 
Nxb Hội Nhà văn, H. 
SHAPING POETICAL LANGUAGE - SPECIAL FEATURE IN WORKS 
OF LO NGAN SUN AND PO SAO MIN 
Tran Thi Viet Trung
2
, Nguyen Phương Ly 
 Thai Nguyen University Publising house 
SUMMARY 
Lo Ngan Sun and Po Sao Min are 2 quite typical poets of the mountainous area in the North by 
own special, new and strange creation in their poems. They are the pride of Day nation, Pa Di in 
particular, Vietnamese minorities in conmon. One of the important factors that makes the beauty, 
attraction and contribute to creating their special and uniquely style is they creatively used the rich 
in shaping poetical language in the nationally cultural pieces. 
Key words: Language, shaping language, Lo Ngan Sun, Po Sao Min 
2
 Tel: 0912454575; Email: