Nâng cao năng lực tự học môn Âm nhạc cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học tại trường Đại học Thủ Dầu Một

 nề
121
Nguyễn Thị Lưu An
nếp sẽ là một môi trường thuận lợi để người học rèn luyện và hình thành thói quen tốt nhất. Môn
Âm nhạc chủ yếu là hoạt động rèn luyện kĩ năng. Do đó, cách tổ chức hoạt động cho cá nhân và
tập thể là rất thiết thực,GV cần phổ biến nội quy trên lớp vào buổi đầu tiên. Công tác tổ chức này
mất thời gian ở vài tiết đầu nhưng có những lợi ích vô cùng to lớn về sau vì SV nắm được chính
xác khi nào phải tiến hành hoạt động gì để lớp học sẽ được diễn ra một cách tự động. Lớp học có
tổ chức tốt thì sẽ dành được nhiều thời gian cho SV học tập một cách khoa học. Đặc biệt khâu tổ
chức các hoạt động dạy học, bởi đó chính là yếu tố quyết định việc TH có hiệu quả hay không chỉ
khi SV có nhận thức đúng về ý nghĩa vai trò của môn học và tự giác trong việc tự học.
2.2.4. Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy môn Âm nhạc
Học tập ở đại học là tự kiến tạo tri thức. Về PP dạy học ở đại học hiện nay, tác giả Lâm
Quang Thiệp đã đề xuất 3 tiêu chí quan trọng trong nghị quyết số 14/2005/NQ-CP của chính phủ
về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020: Dạy cách học,
tính chủ động của người học và công cụ dạy học. Ông gọi đây là hệ tiêu chí 3C để lựa chọn phương
pháp dạy và học ở đại học trong thời kì hiện nay [7, tr.156]. Như vậy, muốn đạt được điều này SV
phải có PP học. Cốt lõi của PP học âm nhạc là kĩ năng TH có sự hướng dẫn của thầy đểSV biết
cách tự hoàn thiện kiến thức bài học sau khi lên lớp thông qua các hoạt động học tập. Đây là công
việc then chốt nhất của TH, cần phối hợp giữa “học và hành” qua việc áp dụng các PPDH hiện
đại như:
a. Dạy học tích hợp
Dạy học tích hợp trong âm nhạc là bước kết hợp các nội dung dạy học của kiến thức với kĩ
năng thực hành âm nhạc để giải mã và mã hóa từ văn bản ra âm thanh. Từ đó giúp SV cảm nhận
được giá trị thẩm mĩ của cuộc sống thông qua âm nhạc [8].
+ Nhạc lí và Tập đọc nhạc
Khai thác những kiến thức nhạc lí có trong các bài Tập đọc nhạc nhằm mục đích tích hợp
kiến thức, lồng vào nhau cùng một lúc SV nắm 2 nội dung: Thông qua lí thuyết để thực hành,
thông qua thực hành hiểu sâu về lí thuyết. Như thế vừa sinh động vừa không mất nhiều thời gian,
đồng thời SV dễ hiểu bài và vận dụng nhanh hơn.
Ví dụ: Học về nhịp - phách, cho các em đánh kí hiệu phách vào bài và thực hành gõ phách
đọc tiết tấu.
+ Nhạc lí, Tập đọc nhạc và Hát
Khi thực hành đọc nhạc, đa số SV thực hiện theo sự hướng dẫn của GV qua tiếng đàn hoặc
hát mẫu một cách thụ động và thiếu tích cực. Việc tích hợp giữa ba phân môn Nhạc lí,Tập đọc
nhạc và Hát sẽ giúp SV học tập hiệu quả hơn bằng cách thông qua kiến thức nhạc lí sẽ giúp các
em hát chính xác về nhịp phách, xử lí đúng các kí hiệu có trong bản nhạc. Ngược lại, lồng những
kiến thức về kĩ năng ca hát vào thực hành đọc nhạc sẽ giúp SV đọc chính xác cao độ và trường độ,
hình thành các kĩ năng cơ bản về tư thế, cách lấy hơi, cách phát âm để khi qua phần ca hát, những
thao tác này được luyện tập thêm để trở thành kĩ xảo. Việc ứng dụng kiến thức nhạc lí sẽ giúp SV
hiểu kĩ về vai trò, tác dụng của các kí hiệu. Từ đó, khi TH ngoài giờ lên lớp SV biết luyện tập các
kĩ năng âm nhạc một cách thành thạo.
b. Dạy học hợp tác
Theo tác giả Nguyễn Hữu Châu: Học hợp tác là việc sử dụng những nhóm nhỏ để học sinh
làm việc cùng nhau nhằm tối đa hóa kết quả học tập của bản thân mình cũng như của người khác
[7,tr.284]. Đây là PP rất cần thiết tạo cho SV tính ham học hỏi. GV cần phải khơi dậy lòng ham
học hỏi và khám phá ở mỗi người học. Sự hợp tác giữa các thành viên trong nhóm sẽ làm cho bài
học sôi nổi, phong phú. Tạo cơ hội giúp SV có thể tự nghiên cứu, tự bộc lộ để thể hiện năng lực về
122
Nâng cao năng lực tự học môn âm nhạc cho sinh viên ngành Giáo dục tiểu học...
năng khiếu của bản thân, có kĩ năng hợp tác giữa các bạn cùng nhóm. Ngoài ra, học tập theo nhóm
còn giúp SV phát triển ý thức làm việc tập thể, phát huy trí tuệ tập thể, phát huy tính tích cực học
tập, năng lực TH của SV, năng lực tổ chức, quản lí, tự quản của SV, tạo điều kiện cho mỗi SV có
cơ hội để thực hành và đó là cơ sở tốt cho việc TH một mình khi ở nhà.
Tổ chức cho SV làm việc theo cặp đôi (Pairwork): SV có thể trao đổi với bạn ngồi bên cạnh
để thực hiện những yêu cầu GV đưa ra. Hình thức này thực hiện trong phần học Nhạc lí phối hợp
TĐN, Nhạc lí phối hợp Hát, Đàn.
Làm việc theo nhóm: 4-5 người (Groupwork). GV chia lớp thành nhiều nhóm, mỗi nhóm
đều có em có năng khiếu và không có năng khiếu. GV sẽ thuận lợi trong việc nắm bắt năng lực cá
nhân trong quá trình hoạt động nhóm.
Khi cho SV hoạt động nhóm, GV cần bao quát theo dõi, điều khiển, đi tới các nhóm để
hướng dẫn, hỗ trợ, điều chỉnh nếu SV thảo luận hoặc thực hành không đi vào trọng tâm hoặc tranh
luận thiếu hợp tác. Khi tổ chức, hướng dẫn cho SV báo cáo kết quả và đánh giá khả năng thực hành
âm nhạc, GV yêu cầu mỗi nhóm cử đại diện báo cáo kết quả, SV khác lắng nghe, nhận xét và bổ
sung và phản hồi tích cực. Sau đó GV chốt lại những kiến thức cơ bản hoặc nhận xét, đánh giá bài
thực hành có thể GV trình bày hoặc cử một em có khả năng thực hành tốt thực hiện cho SV thưởng
thức để khơi gợi tính tích cực học tập cho SV.
c. Rèn luyện kĩ năng tự học môn Âm nhạc cho sinh viên:
- Kĩ năng xây dựng kế hoạch TH.
Việc lập kế hoạch TH đòi hỏi SV phải có tính tự giác, tích cực, tính độc lập sáng tạo. Muốn
nâng cao hiệu quả của hoạt động TH, đòi hỏi người thầy cần hướng dẫn tri thức cơ bản về kế hoạch
hóa hoạt động TH cho SV, giúp các em phát huy hết năng lực TH của mình.
Để giúp SV lập kế hoạch cho bài học, GV cần hướng dẫn SV xác định từng mục tiêu cụ thể,
ý nghĩa và nội dung tri thức cơ bản của bài học, từ đó lập kế hoạch thực hiện các hoạt động mà SV
cần tiến hành để hoàn thành mục tiêu học tập.
Ví dụ: Mục tiêu khi học thực hành đọc nhạc nhịp 2/4 phải biết gõ nhịp đọc đúng tiết tấu,
cao độ.GVhướng dẫn SV tìm hiểu đặc điểm chung của các bài hát thiếu nhi để từ một bài biết lập
kế hoạch thực hiện nhiều bài.
- Kĩ năng tự kiểm tra, tự đánh giá
Kĩ năng tự kiểm tra, tự đánh giá có vai trò rất quan trọng trong quá trình học tập ở đại học
của SV, nó giúp SV tự điều chỉnh hoạt động học của mình để đi tới mục tiêu học tập đã đề ra. Để
tự kiểm tra, tự đánh giá, đòi hỏi SV phải có kĩ năng nhận thức, kĩ năng xác định mục tiêucủa bài
học, kĩ năng thực hành luyện tập... nội dung tri thức đã học thể hiện cụ thể trên một tác phẩm Hát,
Đọc hoặc Đàn cho một giai điệu của bài hát.
3. Kết luận
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn PP dạy học nhằm nâng cao năng lực TH cho SV,
chúng tôi thấy rằng TH bao giờ cũng là một nhân tố quyết định trong giáo dục đại học. Đặc biệt
SV ngành Sư phạm tiểu học là đối tượng học âm nhạc đại trà, không chuyên, năng lực học âm nhạc
không đồng đều nên việc tự học môn âm nhạc là rất khó khăn. Như vậy, việc tự học âm nhạc của
SV đạt hiệu quả cần phải có sự hướng dẫn, tổ chức, điều khiển của GV một cách tận tình và khoa
học với PPDH sinh động, hấp dẫn theo đăc trưng môn học và nội dung từng bài học. Trong thời
gian qua, phương pháp chính mà chúng tôi vận dụng vào môn Âm nhạc là: Dạy học tích hợp theo
hướng hình thành năng lực TH, gắn lí thuyết với thực hành, cách tổ chức các hoạt động và thực
hành luyện tập. Các bài tập thực hành của SV cần được lặp đi lặp lại nhiều lần để hình thành các
123
Nguyễn Thị Lưu An
kĩ năng, kĩ xảo là rất cần thiết, PP luyện tập từ thấp đến cao, dễ đến khó, đơn giản đến phức tạp đã
cho thấy hiệu quả rõ rệt. Khi nắm được các kiến thức vững vàng và kĩ năng âm nhạc thuần thục sẽ
giúp các em tự tin học tập hiệu quả.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Hoàng Anh, Đỗ Thị Châu, 2008. Tự học của sinh viên. Nxb Giáo dục.
[2] Lê Phú Thắng, 2016. Xây dựng khái niệm tự học trên cơ sở kế thừa thành tựu nghiên cứu của
các nhà khoa học, nhà quản lí giáo dục thế giới và trong nước. Tạp chí Giáo dục, Số 374, tr.
21-23.
[3] Hoàng Long, 2005. Âm nhạc và phương pháp dạy học âm nhạc ở bậc tiểu học.
[4] Nguyễn Thị Nguyệt, Lê thị Phương Anh, Nguyễn Cương, Ngô Văn Vụ, 2014. Thực trạng và
nhu cầu tự học của sinh viên năm thứ nhất trường Đại học Y Hà Nội. Tạp chí Khoa học Giáo
dục, Số 111, tr.41- 42,50.
[5] Nguyễn Thị Nguyệt, 2015. Thiết kế và sử dụng e - book trong dạy học hóa học hữu cơ nhằm
phát triển năng lực tự học cho sinh viên y khoa. Tạp chí Khoa học Giáo dục, Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội, Volume 60, số 2, tr. 83-90.
[6] Nguyễn Thị Lưu An, 2012. Bàn về đổi mới nội dung và phương pháp dạy học âm nhạc cho
sinh viên ngành giáo dục tiểu học theo hệ thống tín chỉ. Tạp chí Khoa học, Trường Đại học
Thủ Dầu Một Số 4, tr. 87-90.
[7] Nguyễn Hữu Châu, Nguyễn Văn Cường, Trần Bá Hoành, Nguyễn BáKim, LâmQuang Thiệp,
2007. Đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo giáo viên trung học cơ sở theo chương trình
mới. Sách dự án của Bộ giáo dục và đào tạo.
[8] Nguyễn Thị Lưu An, 2015. Tăng cường kĩ năng học tập theo nhóm - một trong những giải
pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc nhạc cho sinh viên khoa Sư phạm trường Đại học Thủ
Dầu Một. Kỉ yếu hội thảo khoa học trường Đại học Thủ Dầu Một, tr. 44-52.
ABSTRACT
Improving the efficiency of self-taught music courses
in primary school education at Thu Dau Mot University
Music courses provide primary school students with the knowledge and skills to play
music.. However the length of study time as defined in the curriculum of primary school teachers
at Thu Dau Mot university is not long enough to provide the students with the knowledge and
skills they need to meet specification in the framework program of the Ministy of Education. To
improve the quality of the students’ professional music study, we suggest that students be taught the
importance of self-teaching in music, trainers compile teaching materials, an appropriate learning
content be provided, and active learning methods be used to help them develop self-awareness and
the desire to complete the course objectives.
Keywords: Self-learning capability, music, student, primary school education.
124