Kiểm tra, nghiệm thu và quản lý vận hành hồ chứa nhỏ có màng chống thấm

à có văn bằng 
tốt nghiệp chuyên ngành v.v trong nước 
hoặc quốc tế công nhận; Phải có nhà xưởng, 
kho tàng, bến bãi và được bảo vệ nghiêm 
ngặt 24/24h, trang bị đầy đủ các phương tiện 
phòng chống cháy, nổ, bão lũ v.v... 
- An toàn kho tàng, bến bãi, phòng chống 
cháy, nổ: kho tàng cất giữ vật liệu (màng chống 
thấm) phải có diện tích đủ lớn và mái che mưa 
nắng. Cáp nâng, hạ, xếp, dỡ hàng phải sử dụng 
cáp mềm, tuyệt đối không dùng dây cáp kim 
loại. Các thiết bị nâng, hạ, xếp, dỡ, di chuyển 
phải sử dụng lốp cao su; Kho tàng, bến bãi phải 
được trang bị đầy đủ các phương tiện cứu hoả: 
bình xịt, vòi phun, cát v.v 
4.2. Công tác an toàn cho công trình trong 
giai đoạn thi công 
- Phải có hàng rào bao quanh khu vực thi 
công ngăn chặn không cho súc vật, trâu, bò 
v.v đi vào công trường, gắn biển cảnh báo 
cho nhân dân địa phương về khu vực thi công. 
50 
- Di dời nơi cất giữ các nguyên vật liệu dễ 
cháy, nổ v.v ra khoảng cách an toàn. Cấm 
hút thuốc, đun nấu, sử dụng lửa v.v trong 
khu vực thi công. 
- Tránh tuyệt đối các phương tiện thi công 
bánh xích hoạt động trong khu vực thi công 
màng chống thấm. 
- Phải trang bị đầy đủ các phương tiện 
phòng, chữa cháy, chống bão, lũ, lốc xoáy 
v.v bảo vệ an toàn cho vật tư, thiết bị trong 
thời gian thi công. 
- Các trang, thiết bị, máy, dụng cụ phục vụ 
thi công như máy phát điện, dao, kéo, thước sắt 
v.v không được đặt trực tiếp lên bề mặt 
màng chống thấm. Khi thi công phải đặt máy, 
thiết bị, dụng cụ lên các loại vật liệu mềm hoặc 
trong thùng gỗ, cáctông v.v 
4.3. Công tác an toàn cho người và tài sản 
nhân dân 
- Phải bảo đảm khoảng cách an toàn, có 
hàng rào ngăn cách công trường và khu dân cư, 
gắn biển cảnh báo cấm người dân không được 
vào công trường. 
- Đường điện phục vụ thi công khi lắp đặt 
phải bảo đảm khoảng cách và chiều cao an toàn 
cho người, gia súc. 
- Các thiết bị thi công gây tiếng ồn, nhả khói 
độc, mùi, bụi v.v quá mức cho phép ảnh 
hưởng đến sức khoẻ và sinh hoạt của nhân dân 
phải có biện pháp khắc phục, bảo vệ môi 
trường. 
- Nghiêm cấm xả, đổ nguyên liệu như: xăng, 
dầu, mỡ, dung môi v.vxuống nguồn nước, 
trong hoặc xung quanh khu vực công trường. 
- Các dụng cụ phục vụ thi công dính chất 
độc hại không được cọ, rửa trên sông, suối, ao, 
hồ làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt và nuôi 
trồng thuỷ sản của nhân dân v.v... 
5. CÔNG TÁC VẬN HÀNH DUY TU BẢO 
DƯỠNG CÔNG TRÌNH 
5.1. Các qui định về vận hành công trình 
- Giai đoạn thu nước, phải kiểm tra các nội 
dung: Vệ sinh rãnh dẫn dòng và mương thu 
nước bảo đảm dòng chảy không bị tắc nghẽn 
trong quá trình thu nước; Mở cửa xả nước bẩn, 
quan sát dòng chảy, đánh giá chất lượng nước 
bằng mắt thường để định thời gian đóng cửa xả 
nước bẩn; Cửa thu và bộ phận lọc thô bảo đảm 
dòng chảy thông suốt; Chuẩn bị đầy đủ vật liệu 
lọc, sẵn sàng cho việc thu và lọc nước; Lòng hồ 
và các thiết bị trung chuyển nước: gàu, bơm, 
đường ống v.v...Tất cả phải hoàn chỉnh sẵn 
sàng cho công tác vận hành giai đoạn tiếp theo; 
Hệ thống lọc tinh bao gồm bể lọc, bể chứa, vật 
liệu lọc, vòi phun v.vđóng toàn bộ van phân 
phối tại sân lấy nước. Nếu thiết kế hệ thống 
dẫn từ bể chứa công cộng đến bể chứa gia đình 
thì các van cấp nước cho hệ thống này phải mở 
sẵn sàng cho giai đoạn trữ nước. 
- Giai đoạn lọc tinh - trữ - cấp nước, kiểm 
tra: Các công việc lọc tinh, trữ và cấp nước 
diễn ra đồng thời, do vậy các thiết bị bơm, 
đường ống bể chứa v.vcần được kiểm tra, vệ 
sinh sạch sẽ trước khi vận hành. Nước tự chảy 
hoặc bơm từ bể chứa vào bể lọc tinh. Vật liệu 
lọc phải được lựa chọn bảo đảm chất lượng 
nước sạch sau khi lọc và nguồn cấp kịp thời 
cho việc thay thế sau này; Khi vận hành các 
thiết bị cấp nước như: máy bơm, máy phát 
điệntránh tuyệt đối không để dầu, mỡ, chất 
bẩn v.v chảy vào hồ chứa.Vị trí để thiết bị và 
lắp ráp các đường ống hút, đẩy, van một chiều, 
rọ, lưới chắn rác v.vphải bảo đảm an toàn 
cho lớp phủ bề mặt cũng như màng chống 
thấm. 
5.2. Các qui định về duy tu và bảo dưỡng 
công trình 
- Chu kỳ vệ sinh nạo vét hồ chứa: thực hiện 
thường xuyên theo chu kỳ 3 năm/lần trong 
trường hợp hồ chứa không có sự cố bất thường 
hoặc bão lũ, lở đất v.vgây ra. 
- Qui định trong quá trình duy tu - bảo 
dưỡng công trình: Công tác vệ sinh, nạo vét hồ 
chứa, sửa chữa nhỏ phải bảo đảm yêu cầu vệ 
sinh môi trường và an toàn cho công trình. 
Thời gian tiến hành bắt đầu vào cuối mùa khô 
51
và kết thúc đầu mùa mưa. Quá trình vệ sinh 
như sau: 
+ Mở van xả đáy xả hết nước còn lại trong 
hồ; Tiến hành nạo vét bùn, đất, cành cây, gỗ 
mục v.v lắng đọng trong lòng hồ. Lưu ý 
không sử dụng các dụng cụ thi công sắc, nhọn 
chế tạo bằng kim loại khi nạo vét tại các vị trí 
màng chống thấm, nên dùng các dụng cụ chế 
tạo từ các vật liệu mềm (xô, chậu, gầu 
v.vlàm từ cao su, gỗ, plastic v.v). 
+ Sau khi công việc nạo vét kết thúc, tiến 
hành kiểm tra toàn bộ diện tích lòng hồ và các 
kết cấu khác, xác định, đánh dấu vị trí cần sửa 
chữa, gia cố bao gồm: Vị trí lớp phủ bề mặt 
màng chống thấm hư hại; Vị trí màng chống 
thấm phồng rộp, thủng rách; Cửa thu nước và 
vật liệu lọc thô; Cửa xả nước bẩn, phai đóng 
mở; Toàn bộ rãnh neo; Rãnh dẫn, mương thu 
nước; Tràn; Mái hứng; Rào chắn; Bể lọc tinh + 
vật liệu lọc; Bể chứa nước sạch, van, đường 
ống. 
+ Lập kế hoạch, dự toán vật tư tiến hành sửa 
chữa theo qui trình hướng dẫn ở phần thiết kế - 
thi công - lắp đặt. 
- Trong quá trình nạo vét cần chú ý những 
yêu cầu sau đây: 
+ Chiều sâu lớp bùn, đất lấy đi phải được 
xác định chính xác, cẩn thận tránh làm bong 
tróc lớp phủ bảo vệ bề mặt màng chống thấm. 
+ Có cán bộ kỹ thuật theo dõi kiểm tra cho 
đến khi kết thúc quá trình vệ sinh nạo vét hồ 
chứa. 
+ Các phương tiện phục vụ thi công trong 
lòng hồ phải được kiểm tra, kê đệm cẩn thận 
tránh làm thủng, rách màng chống thấm trong 
suốt quá trình thi công. 
+ Công nhân tham gia thi công trang bị 
100% giầy đế mềm. 
+ Chọn vị trí đổ bùn cát, vật liệu phế thải 
v.vtrong quá trình nạo vét, sửa chữa hợp lý, 
tránh trường hợp nước mưa hoà tan đưa trở lại 
hồ chứa và ô nhiễm môi trường. 
+ Một số hồ chứa sử dụng các biện pháp 
chống bốc hơi như: Thả bèo, dựng dàn trồng 
các loại cây leo: mướp, bầu, bí v.v cần có 
biện pháp chống làm ô nhiễm nguồn nước. 
+ Nếu hồ chứa sử dụng cát làm lớp lót bảo 
vệ bề mặt dưới màng chống thấm đáy hồ thì 
khi lắp ráp ống hút của bơm cần tính toán 
chiều cao an toàn và các giải pháp kỹ thuật để 
tránh trường hợp cát cuốn theo nước khi bơm 
vận hành. 
+ Cuối mùa khô hàng năm (không nằm 
trong chu kỳ nạo vét hồ chứa), nếu xét thấy cần 
làm vệ sinh sơ bộ lòng hồ thì xả hết phần nước 
còn lại từ năm trước và dọn sạch lá cây, rác 
bẩn trong hồ trước khi mùa mưa tới. 
+ Thường xuyên theo dõi sự ổn định của 
mái, các hệ thống thoát khí, thoát nước ngầm 
v.v và lập kế hoạch sửa chữa kịp thời. 
+ Lập hệ thống quan trắc, theo dõi, ghi chép 
đầy đủ các thông số trong quá trình vận hành 
hồ chứa như: lượng nước tối đa, lượng nước đã 
sử dụng bơm lên bể lọc tinh, lượng nước còn 
lại trong hồ v.v 
6. KẾT LUẬN 
Kiểm tra, đánh giá chất lượng thi công màng 
chống thấm, tạo ra các hồ chứa nước nhỏ nhằm 
đảm bảo an toàn cho người, thiết bị và đảm bảo 
môi trường và đảm bảo công tác vận hành, duy 
tu bảo dưỡng công là những nội dung quan 
trọng, cần quan tâm. 
Phần viết này giới thiệu phương pháp kiểm 
tra, đánh giá chất lượng đường hàn, an toàn 
trong trong thi công và công tác vận hành, duy 
tu bảo dưỡng công trình, giúp cho cấp nước 
chủ động, làm cơ sở tìm ra nguyên nhân khi hồ 
chứa có sự cố sử dụng màng chống thấm, phục 
vụ xây dựng công trình thuỷ lợi loại nhỏ, có 
dung tích dưới 50.000 m3 nước. 
Cần tham khảo thêm tài liệu chỉ dẫn do nhà 
sản xuất màng chống thấm cung cấp để tối ưu 
hoá việc sử dụng màng chống thấm cho từng 
công việc cụ thể. 
52 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1 Viện khoa học Thuỷ lợi, 2007, Báo cáo nghiên cứu xây dựng hướng dẫn sử dụng màng 
chống thấm trong công trình thuỷ lợi. 
2 Standard test method for tensile properties of plastics (D-638), USA, 2003. 
3 Standard test method for measuring the norminal thickness of geosynthetics (D-5199), 
USA, 2001. 
4 Standard test method for index puncture resistance of geotextiles, geomembrans (D-4833), 
USA, 1988. 
5 Zibo crane plastic Co, Ltd - Installation quality assurance manual, 2005. 
6 Đinh Vũ Thanh, Lê Minh, đặc trưng kỹ thuật và phương pháp xác định các tính chất cơ lý 
của màng chống thấm phục vụ xây dựng công trình thuỷ lợi, Tạp chí Nông nghiệp và PTNT, số 
17 năm 2007. 
Summary: 
QUALITY CONTROL AND THE OPERATION, MAINTENAINCE OF THE 
GEOMEMBRANE FOR SMALL RESERVOIRS 
Checking and evaluating the quality of the geomembrane for the creation of small reservoirs is 
very important, which requires proper methods and tight procedures. During the construction, it is 
essential to ensure the safety of workers, equipment as well as pay much attention to the 
environment, operation and maintenaince for the structure. 
This paper introduces the research results; proposes the methods for checking and taking over 
the quality of the welding lines, (non-destruction methods and equipment: the testing methods 
using vaccuum and high frequency; destruction methods and equipment: the rules for taking the 
testing sample at the field site, the methods for testing the durability of the welding spots in the 
laboratory), safety during the construction (for workers, equipment, structure, assets and people) 
and the operation, maintenaince of the structure using the geomembrane, serving the construction 
of the small hydraulic structures with the storage capacity of less than 50.000 m3 water. 
Key words: geomembrane, non-destruction methods, destruction methods, safety during the 
construction, operation, maintenaince of the structure. 
 _________________________ 
Người phản biện: PGS.TS. Lê Minh