Hội chứng tái cực sớm: Lành tính hay ác tính? - Huỳnh Văn Minh

tần suất KCS là 0.9% trên 73.088 người khỏe mạnh. 
Age group 
 Panicker HeartRhythm 2012 
Tần suất Tái cực sớm theo tuổi và giới 
TCS vùng dưới chiếm 14.9% trong tổng số TCS không phải vùng trước 
Tần suất các nhóm Tái cực sớm theo vị trí 
Tần suất Tái cực sớm 
2-6% trong quần thể 
ERP vùng dưới hoặc bên gặp 
 trong 31% trường hợp RT vô căn 
(Haisuguerre NEJM 2008) 
Điểm J chênh > 0.2 mV vùng dưới 
làm tăng nguy cơ gấp 3 lần 
 (Tikannen NEJM 
2009) 
Tử vong gặp trong thể ST nằm 
ngang hoặc ST chênh xuống 
CƠ CHẾ ĐIỆN SINH LÝ 
Tái cực tế bào cơ tim 
Ito 
Ica 
IK 
Ito: “transient outwards” 
r repolarizing K+ 
Ica: Depolarizing inwards Ca
+2 
Ik : Repolarizing inwards K
+ 
Reviewed in Keating and Sanguinetti, 2001 
LQT1 
LQT2 
LQT3 or 
Brugada 
Hội chứng tái cực sớm 
• Giảm pha 2 Vm 
• Tạo sự chênh lệch điện thế xuyên vách không có 
tái cực không đồng nhất. 
Transmural voltage gradient 
Brugada.org 
Gussak and Antzelevitch 2000 
Brugada Syndrome 
• Tái cực pha 1 gia tăng. 
• Điện thế động bị rút ngắn  vào lại 
Potential for loss of 
Phase 2 Ca+2 current Heterogeneous Repolarization 
and risk of re-entry 
Brugada.org 
Gussak and Antzelevitch 2000 
Brugada vs. TCS 
Brugada TCS 
Vị trí sóng J Các chuyển đạo 
thất phải (V1-V3) 
Các CĐ giữa – trái 
vùng trước tim(V4-
V6) 
Tiên lượng RT nguy cơ cao RT nguy cơ thấp 
Cơ chế đề xuất Tái cực pha 1 gia 
tăng 
ức chế pha 2 
Gussak and Antzelevitch 2000 
Tóm tắt cơ chế ĐSL 
Tổn thương tim 
(MI, Hypothermia) 
Bất thường kênh tế bào 
(Brugada, ERS) 
Chênh điện thế 
xuyên thành 
Không đồng nhất 
mất Ica 
Vào lại và rung thất 
Dấu hiệu ECG: 
- Sóng J 
- ST chênh 
Tái cực cơ tim/thượng tâm 
mạc quá mức 
CHẨN ĐOÁN 
Tái cực sớm 
 ERP khi điểm J chênh ≥ 0.1mV 
so với đường đẳng điện ít nhất 2 CĐ 
 dưới (II, III, aVF) hoặc bên (I, aVL, V4-6) 
Móc là sóng dương nằm ở phần cuối 
 phức bộ QRS và kéo dài từ phức bộ 
QRS đến đoạn ST cong vòm lên 
Hình ảnh Tái cực sớm trên ECG bề mặt 
• Di truyền 
• Hội chứng Brugada (BS) 
• Hội chứng tái cực sớm (ERS) 
• Mắc phải 
• Nhồi máu cơ tim 
• Hạ thân nhiệt. 
Hội chứng sóng J 
Electrocardiographic Early Repolarization. A Scientific Statement From the American Heart 
Association. Circulation. 2016;133:00-00. 
Các thể Tái cực sớm 
Kiểu tái cực sớm Mô tả Ví dụ 
Khía ở phần tận 
cùng của phức bộ 
QRS 
Sự nhô lên với biên độ thấp ở phần cuối của 
QRS 
Luyến ở phần tận 
cùng của QRS 
Sự thay đổi đột ngột ở đoạn xuống của phần 
cuối phức bộ QRS 
ST chênh lên Chênh lên của ST trên đường đẳng điện 
Một số kiểu tái cực 
khác 
Mô tả Ví dụ 
Brugada type 1 ST chênh lên kiểu đi xuống hình vòm, thường 
từ V1-V3 
Brugada type 2 ST chênh lên với hình ảnh yên ngựa 
Sóng Epsilon Sự nhô lên với tần số thấp, ở phần tận cùng 
của QRS liên quan đến bệnh cơ tim sinh loạn 
nhịp thất phải, thường từ V1-V3 
Vài ví dụ về tái cực sớm và một số kiểu tái cực khác. ARVC, bệnh cơ tim thất phải sinh loạn nhịp. 
Electrocardiographic Early Repolarization. A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation. 2016;133:00-00. 
Ý NGHĨA LÂM SÀNG 
Là biểu hiện lành tính 
Ảnh hưởng của các “độ lọc” khác nhau 
(tần suất các điểm cắt khác nhau với cùng tần số tim) 
lên móc cuối phức bộ QRS của nam giới mạnh khỏe. 
Garcia-Niebla J, Am J Cardiol 2010 
28o 31o 36o 
I 
I V4 I V4 
V4 
II V5 II V5 II V5 
III V6 
III V6 III V6 
Kanna, ANE 2003 
American Journal of Cardiology, 1961 
Là biểu hiện ác tính 
Hội chứng sóng J 
Không phụ thuộc khỏang nghĩ Khoảng nghĩ ngắn 
2) Hội chứng Brugada 
3) RT vô căn 
 1)Tái cực sớm 
Prevalence of early repolarization in patients 
 with idiopathic VF and controls 
31% 
5% 
58% 
31% 
9% 
23% 
3% 
Idiopathic VF 
Controls 
32% 
2% 
Haissaguerre Rosso Nam Merchant Abe 
NEJM 2008 JACC 2008 EHJ 2009 AJC 2009 HR 2010 
by courtesy of R. Rosso 
N Engl J Med 2008 
 206 patients with idiopathic VF 
 Matched for age, sex and ethnicity with 412 controle 
(ECG and Echo) 
Đột tử do tim phối hợp Tái cực sớm 
Causes of SCD in Sport 
Congenital + 
9% 
14% 
35% 
Tim bình thường 1-25% 
4% 1% 
Cardiomyopathies 
37% 
Arrhythmias 
Infectious 
Degenerative 
Undetermined 
Acquired 
 "Normal heart" 
Nguyên do đột tử ở vận động viên 
Ngừng tim 
Vận động viên khỏe mạnh 
Sóng J, QRS móc và ST chênh ở vận động viên 
bị ngừng tim nhưng không có bệnh tim 
 Tái cực sớm (ERP) và đột tử do tim 
1.0 
0.8 
0.6 
0.4 
0.2 
0 
Năm theo dõi: 6.7±3.5 năm 
Không có TCS 
p<0.0001 
0 2 4 6 8 10 12 14 16 
 Năm theo dõi 
Có TCS 
Sự kết hợp KCS và fQRSd 
1.0 
0.8 
0.6 
0.4 
0.2 
0 
0 2 4 
ERP (-) và fQRSd bình thường 
p=0.01 
 Hoặc ERP (+) hoặc fQRSd bất thường 
p<0.001 
ERP (+) và fQRSd bất thường 
6 8 10 12 14 16 
 Năm theo dõi 
Early repolarization and increased risk 
 of ventricular fibrillation during acute 
 myocardial infarction 
T. Suzuki1, H. Watanabe1, N. Yagihara1, M. Oda1, 
 A. Satou1, T. Ozawa1, M. Satou2, Y. Aizawa2 
1. Niigata University, Niigata, Japan 
 2. Tachikawa General Hospital, Cardiovascular Center, Nagaoka, Japan 
Tái cực sớm làm gia tăng nguy cơ 
Rung thất trong NMCT cấp 
Only the “plain-type” ST -segment predicts long-term 
arrhythmic risk in patients with early repolarization 
 Tikkanen, Circulation 2011 
1.0 
0.9 
No early repolarization 
 0.8 Early repolarization with ascending ST-segment 
0.7 
Early repolarization with plain ST-segment 
10 20 30 40 
 Follow-up (years) 
ER ECG pattern and acute coronary 
 events 
 Fingesture population 16% 
 14% p= 0.01 p= 0.03 
 12% 
 10% 
 8% 
 6% 
 4% 
 2% 
p= 0.004 p= 0.46 
SCD n=432 
MI survivors n=532 
 0% 
Tikkanen JT, Wichmann V, Junttila MJ et al. 
Circ Arrhythm Electrophysiol. 2012;5(4):714-718. 
Early Repolarization and Prolonged Filtered 
 QRS Duration Associated With Sudden 
 Cardiac Death for a Long Term Follow-up 
 in Patients With Chronic Heart Failure 
Division of Cardiology, Osaka General Medical Center 
 Furukawa Y Yamada T Morita T Iwasaki Y 
Kawasaki M Kikuchi A Naito T Fujimoto T 
Ozu K Kondo T Sengoku K Yamamoto H 
Kawai T Takahashi S Fukunami M 
The authors have no financial conflicts of interest to 
disclose concerning the presentation 
Tái cực sớm và thời gian QRS kéo dài phối hợp 
với đột tử do tim qua theo dõi lâu dài ở bệnh nhân 
suy t m mạn 
Vai trò ĐSL trong Tái cực sớm 
206 bệnh nhân có RT vô căn 
 142 không có TCS 64 có TCS 
ERS No ERS 
 Các trung tâm 
 31 không khởi phát 
 - Pháp: 10/28 (Bordeaux 6/10) 
 - Đức: 1/7 
  - Bỉ: 3/4 
 - Nhật: 2/3 
16 ca khởi phát 
EPS n=47 trong 64 ca 
 - Thụy sĩ: 0/3 
 - Phần lan: 0/2 
Khởi phát cơn với mỗi 
trung tâm : Từ 0% đến 
75% 
Haïssaguerre et al. NEJM 2008 
How to distinguish malignant from 
 benign early repolarization? 
Amplitude of the J-wave 
2 + 0.9 vs. 1.2 + 0.4 Haissaguerre, NEJM 2008 
1.4 vs. 0.9 (N.S.) Rosso, JACC 2008 
>2 mm=High risk Tikkanen, NEJM 2009 
Distribution of the J-waves 
by courtesy of R. Rosso 
ECG Features 
 2- Rapidly 
 ascending ST segment 
 benign outcome 
Tikkanen J et al. Circulation 2011 
ECG Features 
 2- Horizontal or descending ST identidies patients 
with ER VF 
Rosso R et al. Heart Rhythm 2012 
ECG Features 
 2- Notching + horizontal/descendant ST segment 
 poor outcome 
 Risk of cardiovascular mortality 
 HR: 8.75 (CI 3.48-22.0, p<0.0001) 
Rollin A., Maury P et al. American J of Cardiol. 2012 In Press 
Khuyến cáo nói gì? 
by courtesy of Mahida S 
and Haissaguerre M 
Recommendation of the 
 Consensus Report 
• ICD implantation may be considered in asymptomatic 
 individuals who demonstrate a high-risk ER ECG pattern 
in the presence of a strong family history of juvenile 
unexplained sudden death with or without a pathogenic 
mutation 
• ICD implantation is not recommended asymptomatic 
 patients with an isolated ECG pattern of ER 
Priori et al., Heart Rhythm 2013;10:1932-63 
Tiền sử gia đình ngừng tim đột ngột hoặc tử vong ở độ 
tuổi trẻ mà không giải thích được 
Đánh giá cá nhân và theo dõi gợi ý có bệnh lý kênh ion 
(chẳng hạn như hội chứng QT ngắn, hội chứng Brugada) 
Tiền sử bản thân có ngất đột ngột gợi ý cơ chế sinh bệnh 
là rối loạn nhịp (đặc biệt khi đang nghỉ ngơi hoặc ở tư thế 
nằm nghiêng) 
Các đặc điểm khả năng tái cực sớm ác tính 
 và các dạng di truyền 
Electrocardiographic Early Repolarization. A Scientific Statement From the American Heart Association. 
Circulation. 2016;133:00-00. 
Khuyến cáo Độ Mức bằng 
chứng 
Thăm dò sâu hơn ở bệnh nhân không có triệu chứng mới được 
phát hiện tình cờ ER khi đo ECG ( không có tiền sử gia đình 
ĐTT) không được khuyến cáo 
III C 
Ở bệnh nhân chỉ có ngất chưa rõ nguyên nhân, việc đưa điện 
tâm đồ vào phân tầng nguy cơ chưa được xác minh rõ. IIb C 
Ở bệnh nhân sắp đột tử hoặc được hồi sức sau NNT có điện 
tâm đồ ER đơn độc, việc thăm dò kích thích thất có chương 
trình không được khuyến cáo. 
III B 
Bệnh nhân ngất chưa rõ nguyên nhân và tiền sử gia đình thế hệ 
F1 có đột tử, sự hiện diện của ER cần được xem xét phân tầng 
nguy cơ tổng thể trong việc lượng giá nguyên nhân loạn nhịp 
của đột tử. 
IIb C 
 Khuyến cáo xử trí bệnh nhân tái cực sớm (ER) 
. 
Electrocardiographic Early Repolarization. A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation. 2016;133:00-
00. 
KẾT LUẬN 
 -Tần suất của Hội chứng tái cực sớm với điểm J cao ở 
bệnh nhân bị rối loạn nhịp ác tính. 
- TCS vị trí vùng dưới là chỉ điểm độc lập của đột tử do 
 tim. 
 -Hội chứng J nói chung và TCS nói riêng có ích trong phân 
tầng nguy cơ tim mạch khi có triệu chứng và yếu tố gia 
đình. 
-Cần có nghiên cứu về dịch tễ và bệnh lý về tái cực sớm tại 
nước ta trong thời gian đến./. 
Chân thành cám ơn sự theo dõi 
của quí Đại biểu 
Hẹn gặp lại Hội nghị TM miềnTrung -Tây nguyên 
lần thứ IX 14-16/7/2017, Tuy hòa, Phú Yên