Hoàn thiện việc tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại kiểm toán nhà nước

 cơ 
quan nhà nước lại thiếu thống nhất trong việc chấm 
dứt, từ chối không thụ lý giải quyết, nên vụ việc kéo 
dài, gây lãng phí thời gian, công sức của cơ quan 
nhà nước. Bên cạnh đó, một trong những lý do của 
khiếu nại không có điểm dừng, nhất là khiếu nại về 
đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng, do chính sách 
áp dụng trong giải quyết lần đầu và các lần tiếp theo 
thiếu nhất quán, nên không được sự đồng tình của 
nhân dân, khiếu nại kéo dài. Vì vậy, cần nghiên cứu 
một cơ chế riêng để giải quyết khiếu nại về đền bù, 
giải phóng mặt bằng, chính sách đất đai. 
- Về tổ chức đối thoại lần hai
Luật Khiếu nại quy định người giải quyết khiếu 
nại lần hai có nghĩa vụ “Tổ chức đối thoại với người 
khiếu nại, người bị khiếu nại và cơ quan, tổ chức, 
cá nhân có liên quan”. Nhưng tại điểm a, khoản 1, 
Điều 21 Thông tư 07/2013/TT-TTCP của Thanh 
tra Chính phủ quy định quy trình giải quyết khiếu 
nại hành chính (Thông tư 07/2013/TT-TTCP) quy 
định: “Trong quá trình giải quyết khiếu nại lần 
hai, người giải quyết khiếu nại hoặc người có trách 
nhiệm xác minh tổ chức đối thoại...” Quy định của 
Thông tư 07/2013/TT-TTCP về mở rộng chủ thể 
có trách nhiệm đối thoại (tức là bổ sung cả “người 
có trách nhiệm xác minh”) đã tháo gỡ được một 
phần khó khăn thực tế hiện nay vì phần lớn các 
vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của 
Tổng KTNN nên việc Tổng KTNN phải trực tiếp 
đối thoại khi giải quyết khiếu nại (lần hai) là rất 
khó thực hiện. Tuy nhiên, quy định tại Thông tư 
07/2013/TT-TTCP lại không phù hợp, đúng tinh 
thần của Luật Khiếu nại quy định về trách nhiệm 
của người giải quyết khiếu nại trong việc đối thoại 
với người khiếu nại.
Hiện tại, Thanh tra Chính phủ đã ban hành 
Thông tư số 02/2016/TT-TTCP sửa đổi, bổ sung 
một số điều của Thông tư số 07/2013/TT-TTCP 
quy định quy trình giải quyết khiếu nại hành chính 
(Thông tư số 02/2016/TT-TTCP) - Thông tư có 
hiệu lực thi hành từ ngày 05/12/2016. Theo đó, 
Thông tư 02/2016/TT-TTCP quy định về tổ chức 
đối thoại như sau: “Trong quá trình giải quyết 
khiếu nại lần hai, người giải quyết khiếu nại phải 
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN46 Số 133 - tháng 11/2018
tiến hành đối thoại”. Như trên đã phân tích, quy 
định này về nguyên tắc phù hợp với Luật Khiếu nại 
nhưng lại chưa phù hợp với thực tiễn công tác giải 
quyết khiếu nại. Về lâu dài, để tháo gỡ khó khăn 
từ thực tiễn công tác giải quyết khiếu nại, đồng 
thời vẫn bảo đảm tăng cường trách nhiệm của Thủ 
trưởng cơ quan quản lý nhà nước trong giải quyết 
khiếu nại, Luật Khiếu nại và các văn bản hướng 
dẫn thì hành nên quy định theo hướng: Người 
giải quyết khiếu nại được uỷ quyền cho cấp phó 
của mình tiến hành đối thoại. Quy định này đảm 
bảo tính linh hoạt trong hoạt động quản lý hành 
chính, không ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết 
khiếu nại, đồng thời phù hợp với Luật tố tụng hành 
chính 2015 là cho phép người đứng đầu cơ quan, tổ 
chức, đơn vị được uỷ quyền cho cấp phó của mình 
làm người đại diện trong trường hợp người bị kiện 
là cơ quan, tổ chức hoặc người đứng đầu cơ quan, 
tổ chức.
(vii) Luật Tố cáo còn một số điểm cần phải làm 
rõ để việc áp dụng trong thực tiễn được phù hợp, 
khả thi, cụ thể:
Tại khoản 2, Điều 14 Luật Tố cáo có quy định: 
“Tổng Kiểm toán nhà nước có thẩm quyền giải 
quyết tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc 
thực hiện nhiệm vụ, công vụ của Kiểm toán trưởng, 
Phó Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước chuyên 
ngành, Kiểm toán nhà nước khu vực và công chức 
do mình bổ nhiệm, quản lý trực tiếp. Kiểm toán 
trưởng Kiểm toán nhà nước chuyên ngành, Kiểm 
toán nhà nước khu vực có thẩm quyền giải quyết 
tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực 
hiện nhiệm vụ, công vụ của công chức do mình 
bổ nhiệm, quản lý trực tiếp”. Tuy nhiên, tại điểm b, 
khoản 1 Điều 10 Quyết định số 1786/QĐ-KTNN 
ngày 01/11/2016 của Tổng KTNN ban hành Quy 
định về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm các ngạch 
Kiểm toán viên nhà nước (Quyết định số 1786/
QĐ-KTNN) quy định: “Tổng KTNN quyết định 
bổ nhiệm, miễn nhiệm các ngạch Kiểm toán viên 
nhà nước đối với công chức Kiểm toán nhà nước”. 
Bên cạnh đó, theo quy định tại Quyết định số 1294/
QĐ-KTNN ngày 25/7/2016 của Tổng KTNN ban 
hành Quy định về bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức 
và miễn nhiệm công chức, viên chức lãnh đạo 
của Kiểm toán nhà nước (Quyết định số 1294/
QĐ-KTN) thì Tổng KTNN cũng là người quyết 
định bổ nhiệm công chức, viên chức lãnh đạo của 
KTNN (trừ các Phó Tổng KTNN thì thực hiện 
theo các quy chế, quy định về quản lý cán bộ, về 
bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm cán 
bộ, công chức lãnh đạo của Đảng và Nhà nước). 
Như vậy, Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành, 
KTNN khu vực không có quyền bổ nhiệm công 
chức. Do đó, nếu không làm rõ cụm từ “công chức 
do mình bổ nhiệm, quản lý trực tiếp” (tại khoản 2, 
Điều 14 Luật Tố cáo) thì sẽ gây khó khăn rất lớn 
trong quá trình tiếp nhận, xử lý và giải quyết tố cáo 
thuộc thẩm quyền của KTNN.
Đề xuất các giải pháp pháp khắc phục những 
tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp nhận, giải 
quyết đơn của kTNN
Để khắc phục các tồn tại, hạn chế trong Quy 
trình 161 và trong công tác tiếp nhận, giải quyết 
khiếu nại, tố cáo trong thời gian qua của KTNN, 
tác giả đề xuất một số giải pháp chính như sau:
(i) Đề nghị tiến hành việc sửa đổi, bổ sung Quy 
trình 161 để đảm bảo phù hợp với thực tế. Sau đó, 
tổ chức phổ biến, tập huấn Quy trình 161 (đã được 
sửa đổi, bổ sung) trong toàn ngành để các đơn vị 
trực thuộc KTNN nắm rõ và thực hiện đúng, kịp 
thời trong công tác tiếp nhận giải quyết khiếu nại, 
tố cáo. 
(ii) Đề nghị Tổng KTNN cho phép thực hiện 
phương pháp quản lý, điều hành việc tiếp nhận, 
giải quyết khiếu nại, tố cáo tại KTNN như sau:
- Giao cho Thanh tra KTNN chủ trì trong công 
tác tham mưu giúp Tổng KTNN quản lý, điều 
hành việc tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo 
tại KTNN;
- KTNN sẽ thiết kế một hòm thư điện tử nóng 
(email nóng) giao cho Phó Tổng KTNN phụ trách 
giải quyết đơn thư và Thanh tra KTNN quản lý. 
Email nóng này có nhiệm vụ tiếp nhận nhanh nhất 
các đơn thư gửi tới KTNN theo cách:
+ Nếu là các đơn thư gửi tới các đơn vị trực 
thuộc KTNN (không phải là Thanh tra KTNN, Văn 
phòng KTNN): Ngay sau khi nhận được đơn thư, 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN 47Số 133 - tháng 11/2018
các đơn vị này có trách nhiệm chụp ảnh, scan đơn 
thư và toàn bộ tài liệu kèm theo đơn thư để gửi 
về email nóng, đồng thời, điện thoại hoặc nhắn tin 
ngay để Phó Tổng KTNN phụ trách giải quyết đơn 
thư và Thanh tra KTNN biết việc đơn vị vừa gửi 
đơn thư vào email nóng;
+ Nếu là các đơn thư gửi tới Thanh tra KTNN, 
Văn phòng KTNN thì hai đơn vị này có trách nhiệm 
báo cáo ngay tới lãnh đạo KTNN để xử lý kịp thời.
- Ngay sau khi Thanh tra KTNN nhận được 
đơn thư qua email nóng, Thanh tra KTNN có trách 
nhiệm báo cáo và tham mưu tới lãnh đạo về phương 
án xử lý ban đầu đối với đơn thư nhận được. Sau 
đó, trên cơ sở chỉ đạo của lãnh đạo KTNN phải liên 
hệ ngay với các đơn vị trực thuộc đã gửi đơn vào 
email nóng để tiến hành trao đổi, tư vấn các bước 
tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư theo quy định. 
(iii) Đề nghị Tổng KTNN cho phép tiến hành 
hoàn thiện tổ chức, bộ máy, đảm bảo về nhân sự 
trong việc tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại 
Kiểm toán nhà nước, cụ thể: Bổ sung cho Thanh 
tra KTNN từ 2 đến 3 công chức có kinh nghiệm, 
năng lực về giải quyết đơn thư; Ngoài Thanh tra 
KTNN, mỗi đơn vị trực thuộc KTNN nên bố trí 
01 công chức (ở Văn phòng hoặc Phòng Tổng hợp) 
được giao nhiệm vụ thường xuyên về tham mưu 
giải quyết đơn thư giúp thủ trưởng đơn vị; 
(iv) Thường xuyên tổ chức tập huấn, trau dồi 
chuyên môn, nghiệp vụ về tiếp nhận, xử lý và giải 
quyết đơn thư đối với các công chức, người có liên 
quan tại các đơn vị trực thuộc KTNN.
Thông qua bài viết, tác giả bước đầu đã đánh 
giá được thực trạng, chỉ ra một số tồn tại, hạn chế 
trong công tác tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố 
cáo tại KTNN, đồng thời, cũng đề xuất một số giải 
pháp để Lãnh đạo KTNN có một góc nhìn toàn 
diện hơn về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo 
của Ngành và có những điều chỉnh kịp thời giúp 
cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ngành 
ngày càng được hoàn thiện và hiệu quả hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Kiểm toán nhà nước, Chiến lược phát triển Kiểm 
toán nhà nước đến năm 2020, năm 2010;
2. Kiểm toán nhà nước, Kế hoạch Chiến lược 
phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 
2013-2017, năm 2013;
3. Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015;
4. Luật Khiếu nại năm 2011;
5. Luật Tố cáo năm 2011;
6. Luật Tiếp công dân năm 2013;
7. Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 
03/10/2012 của Chính phủ quy định chi tiết 
một số điều của Luật Khiếu nại;
8. Nghị định số 76/2012/NĐ-CP ngày 
03/10/2012 của Chính phủ quy định chi tiết 
thi hành một số điều của Luật Tố cáo;
9. Thông tư số 06/2013/TT-TTCP ngày 
30/9/2013 của Thanh tra Chính phủ quy 
định quy trình giải quyết tố cáo; 
10. Thông tư số 07/2013/TT-TTCP ngày 
31/10/2013 của Thanh tra Chính phủ quy định 
quy trình giải quyết khiếu nại hành chính;
11. Thông tư số 07/2014/TT-TTCP ngày 
31/10/2014 của Thanh tra Chính phủ quy 
định quy trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố 
cáo, đơn kiến nghị, phản ánh;
12. Từ điển Tiếng Việt, Nhà xuất bản Khoa học 
Xã hội, Hà Nội, năm 1994;
13. Từ điển Tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ học, 
Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh, 
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2002;
14. Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Thông báo 
số 130-TB/TW ngày 10/01/2008 của Bộ 
Chính trị về giải quyết khiếu nại, tố cáo;
15. Báo cáo số 984/BC-UBTVQH13 ngày 
05/11/2015 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội về 
kết quả giám sát việc giải quyết đơn, thư khiếu 
nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội;
16. Báo cáo số 2804/BC-UBPL13 ngày 
14/11/2014 của Uỷ ban Pháp luật về kết 
quả giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố 
cáo của công dân thuộc thẩm quyền của cơ 
quan hành chính nhà nước.