Góc nhìn trẻ thơ qua tập thơ "Ra vườn nhặt nắng" của Nguyễn Thế Hoàng Linh
Tóm tắt: “Ra vườn nhặt nắng” thật sự là một tập thơ dành cho trẻ em, viết cho trẻ em và
viết về trẻ em. Những vần thơ giản dị của Nguyễn Thế Hoàng Linh đã mở ra một không
gian rộng, đầy màu sắc để trí tưởng tưởng thỏa sức bay nhảy với một ý vị rất riêng. Tinh
tế là khi tác giả dùng góc nhìn của đứa trẻ để quan sát cuộc sống, nghe hơi thở cuộc
sống. Dưới lăng kính đó, thế giới muôn màu đâu chỉ có những bài ca giáo dục khô khan
mà trở nên lung linh và kỳ diệu hơn.
ngày nay. Cuộc sống ấy được nhìn dưới con mắt của một em bé lên sáu. Tư duy trẻ con không giống người lớn, hồn nhiên, trong trẻo, mọi sự vật trên đời đều rất gần gũi và là bè bạn. Ắt hẳn như thế thì dưới con mắt trẻ thơ, thế giới ngoài kia sẽ vui tươi và ấm áp lắm. Thế giới của bé lạ kì vô cùng, chiếc chậu nhỏ bé có thể là cả một thế giới: Hàng sáng đổ đầy nước/ Chầm chậm nhúng mặt vào/ Thở từng chùm bong bóng/ Không gian thành 18 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI chiếc ao/ Ban đầu hãy nhắm mắt/ Rồi mở mắt từ từ/Bao hình ảnh dưới nước/ Theo làn nước lắc lư/ Hôm nào thả vào chậu/ Một chú cá màu cam/ Bé thành người thợ lặn/ Trong đại dương tự làm/ Rồi bé có thể nói/ “A”, “B”, “C”, “Xin chào”/ Nước lắng nghe mọi chuyện/ Và đâu trách câu nào (Bơi). Thế nên bạn đọc đừng ngỡ ngàng với thế giới trong con mắt của bé. Nhìn thế giới qua lăng kính trẻ con thì phải thật sự am hiểu trẻ con. Nguyễn Thế Hoàng Linh dường như sống lại những giây phút trẻ thơ của anh hơn 30 năm trước để xây dựng những hành tinh của riêng mình. Ở đó có bầu trời, mặt đất, khu vườn, ông mặt trời, đồng ruộng, cây cối Có những người bạn trẻ thơ: chú chó, con bọ dừa, chú cá nhỏ, bạn Mưa, anh gà trống..., là những cảnh bé thấy hàng ngày: tắc đường, đi xe buýt, cả nhà lướt facebook, sự trêu trọc của bạn bè, bắt nạt trong lớp học Chạm ngõ hành tinh ấy tưởng là lạ kì nhưng lại thân thương và quen thuộc, dường như dưới góc nhìn trẻ thơ sự vật muôn màu trở nên “trong” hơn, lung linh hơn: “Giọt sương đầu chiếc lá Ai cũng thấy lung linh Nhưng chỉ trong mắt bé Mới có cả hành tinh”. Thân thuộc là thế, nhưng Nguyễn Thế Hoàng Linh đã làm thế giới ấy mới lại, đáng yêu hơn. Anh nhờ lối liên tưởng, tưởng tượng tạo ra một thế giới ngộ nghĩnh, nào là que kem khóc nhè, ông mặt trời bị ốm, khủng long lót đệm vào chân, gõ kiến đeo cao su vào mỏ, chú gián bị sâu răng, cây bàng đứng tè, cái chậu đẹp trai... Người đọc cảm thấy được thênh thang trong hành tinh ngộ nghĩnh đó. Đáng yêu lắm bởi chất ấu nhi cứ lan tỏa trong từng câu từng chữ. Có khi, đọc thơ Linh ta vừa đọc lại vừa tủm tỉm cười, đinh ninh bụng bảo dạ sao thơ ngô nghê mà cứ đi vào lòng ta vậy: Bánh mỳ làm từ hạt gạo/ Gạo từ bông lúa trên đồng/ Có bao giờ qua ruộng lúa/ Em dừng lại ngắm tầng không. Hay như: “Đôi khi thế giới này/ Cần để yên bé ngủ/ Tiếng úp mì của ta/ Cũng bớt phần thô lỗ/ Con khủng long qua phố/ Cũng lót đệm vào chân/ Chim gõ kiến ăn đêm/ Đeo cao su vào mỏ/ Cây vặn nhỏ tiếng gió/ Dế ngừng rock nhố nhăng/ Con gián bị sâu răng/ Chạy ra xa rên rỉ/ Máy tính cũng tế nhị/ Nhắc quạt vỗ cánh êm/ Miếng trăng trầu vừa têm/ Bầu trời nhai rón rén/ Cái tên con nhái bén/ Vốn đã dường vang xa/ Gọi là “nhài bèn” nha/ Cho âm vang nhỏ lại (Thế giới ru). Tác giả dùng góc nhìn của đứa trẻ để quan sát và dưới lăng kính đó, thế giới càng thêm lung linh. Các bài thơ không đặt nặng mục đích dạy bảo, khuyên nhủ mà là tạo cảm giác gần gũi, giúp trẻ mường tượng những điều giản dị trong cuộc sống bên gia đình, bè bạn, cây cỏ, con vật... Từng câu thơ như là câu nói có thể bật ra từ bất cứ một em bé nào nhưng lại không hề kém thi vị. Trẻ con quan sát cuộc sống từ những chi tiết rất thực:“Một hôm ông cho bé/ Đi xe bus màu vàng/ Điều hòa phà hơi mát/ Trong cái nắng chang chang/ TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 34/2019 19 Có một anh đứng dậy/ Nhường chỗ cho hai người/ Ông cảm ơn anh ấy/ Còn anh ấy chỉ cười...”. Chắc hẳn sự quan sát này sẽ giúp bé nhận ra được những điều hay, lẽ phải trong cuộc sống đa sắc màu. Tập thơ mang tên “Ra vườn nhặt nắng”, đọng lại trong ta nhiều suy nghĩ. Ta dạo một vòng sân chơi với 33 bài thơ đầy nắng, ta hiểu ra rằng, Linh muốn góp nắng lại tạo nên một hành tinh tràn ngập ánh sáng và sắc màu, thế giới đó giành cho trẻ thơ, thuộc về trẻ thơ. Phải thú nhận rằng, sự thành công của tập thơ do chất thơ thì không có gì phải bàn cãi nhưng để hấp dẫn và tạo một hiệu ứng mạnh mẽ cho “Ra vườn nhặt nắng” thì những hình vẽ minh họa cộng hưởng với những nét chữ viết tay nghuệch ngoạc đã góp công không hề nhỏ. Lật giở tập thơ, người đọc được bước vào một thế giới màu sắc tươi tắn, tạo hình đáng yêu. Mỗi bài thơ được nhóm Toa tàu và nhóm họa sĩ Lá đặt vào một vệt nắng vàng, tạo ra một hành tinh thơ không chỉ hay bởi chất liệu ngôn từ mà còn đẹp về hình thức thể hiện. Thú vị thêm là thơ anh không chỉ nên đọc mà phải xem và ngắm nữa. 2.3. Yêu thương vỗ sóng Với trẻ con, yêu thương đơn giản lắm. Nó không cần phải quá phân biệt rạch ròi Yêu - Ghét, Tốt - Xấu mà chỉ là Ngoan - Hư. Nguyễn Thế Hoàng Linh mang đến cho chúng ta cảm nhận những yêu thương rất nhẹ nhàng, để trẻ thấy cái đáng yêu thương và cái cần chê trách mà thôi. Trẻ con cần được nâng niu hơn là đả kích, có chê đấy nhưng mà đừng quá nặng lời. Người đọc thích thế giới yêu thương trong thơ Linh bởi nó lan tỏa cái đáng yêu, hẹp dần cái đáng chê trách. Vốn dĩ trẻ con sinh ra là để được yêu thương và yêu thương một cách vô điều kiện. Trong thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh, tình yêu được mở rộng thênh thang để yêu thương được vỗ sóng. Dường như, ở đó có chút khoan dung, độ lượng. Yêu thương cái đáng yêu thì thật đơn thuần nhưng mở lòng khoan dung để mà yêu thương những cái khó yêu mới thật sự là khó. Thế mà Linh làm được. Yêu mùa hè với cái nóng tưởng chừng khó chịu: “Bạn có biết mùa hè/ Thích nhất là cái nóng/ Nó làm đổ mồ hôi/ Và làn da căng bóng/ Mùa hè làm cho sóng/ Dát vàng giữa biển xanh/ Mùa hè làm cho canh/ Ăn mát ơi là mát/ Mùa hè làm tiếng hát/ Hào hứng khỏe mạnh hơn/ Mùa hè sẽ cô đơn/ Nếu như ta sợ nó / Mùa hè như chó nhỏ/ Tung tăng ở quanh ta/ Bạn là mùa hè à ?/ Quệt mồ hôi, chào bạn”. Yêu cả cái cảnh tắc đường vì ngồi trước xe của bố, tha hồ, thỏa thuê mà ngắm mây trời, đường phố: “Ngồi trước xe của bố/ Đi vào đoạn tắc đường/ Các xe đằng sau bé/ Đi chậm lại trong gương/ Hàng cây không bị tắc/ Và trên kia, mây trời/ Biển hiệu đầy màu sắc/ Lá vẫn thoải mái rơi”. Yêu cả những người lạ hoắc bé gặp trên xe buýt, ngoài phố phường vì ai cũng dễ thương... Thi thoảng, bạn sẽ bắt gặp sự khoan dung rất ngô nghê trong triết lý của trẻ: 20 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI “Ngón cái thi thoảng cộng sai Nhưng các ngón khác không ai trách gì”. Tôi trân trọng thơ Linh bởi sự tiếp cận những nét đáng yêu của trẻ và muốn lan tỏa những điều đáng yêu, nói như cách hiểu của trẻ đó là “Ngoan”. Anh cũng đâu dễ dãi với những cái “Hư” mà chỉ muốn yêu thương trẻ bằng sự khoan dung chứ không phải những giáo điều cứng nhắc. Thơ văn sẽ chẳng là gì, nếu không phải là sự cất tiếng của yêu thương để bồi đắp cái gốc yêu thương cho con người. Với trẻ, dường như chả có cớ gì để mà không yêu. Khi bé ngủ, cả thế giới phải lặng im để yên giấc nồng cho bé: Tiếng úp mì bớt thô lỗ, khủng long lót đệm, cây vặn nhỏ tiếng gió, dế ngừng rock “Cái tên con nhái bén Vẫn đã từng vang xa Gọi là “nhài bèn” nha Cho âm thanh nhỏ lại Đang rơi bông hoa đại Gọi là hoa tiểu ngay Để tiếng kêu bớt dày” (Thế giới ru) Đọc bài thơ, chúng ta thấy đáng yêu vô cùng, bởi sự nâng niu và yêu mến trẻ con qua từng câu chữ. Có lúc bé cảm thấy chạnh lòng khi mọi người bỏ rơi mình: “Bà hay vào Facebook/ Bố mẹ cũng hay vào/ Cô chú và các bác/ Cũng chả thiếu người nào / Em giận mọi người lắm/ Ít thời gian cho em/ Mà lại yêu Facebook/ Hơn trẻ nhỏ yêu kem/”. Nguyễn Thế Hoàng Linh đưa ra một thực tế ở xã hội hiện đại, chân thực và rõ nét. Tôi cứ rằng anh phê phán người lớn cơ, nhưng không, sự khoan dung lại một lần nữa lại lên tiếng, vì mê facebook trong trường hợp này không phải là dở: “Nhưng bé ơi đâu biết/ Mình được mọi người yêu/ Hàng ngày ảnh của bé/ Thu về like rất nhiều”. Nguyễn Thế Hoàng Linh đã ra vườn nhặt nắng với tâm thế của tuổi lên sáu. Viết cho trẻ, không chỉ đơn thuần là cho vui, có dạy, có dỗ đấy, nhưng cứ nhẹ nhàng, ý nhị, thoải mái như không. Anh tâm sự: “Mỗi đứa trẻ là một tính cách, một thế giới nhưng hầu như chúng ta bắt bọn trẻ phải làm mọi việc giống nhau.Tôi nghĩ, việc giống nhau duy nhất người lớn nên làm cho trẻ con là: Yêu thương. Muốn được yêu thương là bản năng của tất cả mọi người nhưng biết yêu thương người khác lại không phải, chúng ta phải học.Tôi cũng không rõ lắm yêu thương là gì nhưng tôi nghĩ kết quả của nó là việc làm người khác cảm thấy hạnh phúc” (Lời đề từ tập thơ). TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 34/2019 21 3. KẾT LUẬN Ra vườn nhặt nắng là món quà dành cho trẻ con; nhưng nó cũng là món quà dành cho người lớn - cho mình, cho bạn và cho tất cả những ai đã từng đi qua thơ dại. Mỗi bài thơ được kể lại bằng giọng thơ trong veo, qua lăng kính của một đứa trẻ lên sáu đầy ngô nghê mà thú vị. Nguyễn Thế Hoàng Linh đã nhặt nắng thành công, đúng như anh mong đợi: Thơ cho trẻ con phải thực sự được trẻ con yêu thích. Với những gì anh làm được, tôi tin rằng tiếp bước từ đây ta sẽ có nhiều ấn phẩm thú vị cho thiếu nhi. Tại sao không, chúng ta có quyền hy vọng vào những người viết trẻ như anh./. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chu Văn Sơn, Ra vườn nhặt nắng và giọt sương thơ, facebook Sonchu 2. Minh Trang, “Thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh: Ra vườn nhặt nắng”, - Https://tuoitre.vn 3. Thanh Hoa, “Ra vườn nhặt nắng” của Nguyễn Thế Hoàng Linh tái bản dạng thơ tranh, - Https://vnexpress.net CHILDREN’S VIEW THROUGH THE “VISIT GARDEN, COLLECT SUNSHINE” POETRY COLLECTION OF NGUYEN THE HOANG LINH Abstract: “Visit garden, collect sunshine" is really a collection of poetry for children, written for children and written about children. The simple verses of Nguyễn Thế Hoàng Linh have opened up a wide, colorful space for imagination to fly freely with a very personal taste. It is so subtlety when the author uses the children's perspective to observe life, to listen to the breath of life. Under that lens, the colorful world not only has tough educational songs, but becomes more sparkling and magical. Keywords: Visit garden, collect sunshine, Nguyen The Hoang Linh, children.
File đính kèm:
- goc_nhin_tre_tho_qua_tap_tho_ra_vuon_nhat_nang_cua_nguyen_th.pdf