Công viên khoa học như là trung tâm của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: Góc nhìn hệ thống và những hàm ý cho thành phố Hồ Chí Minh

g đi theo 
mô hình thịnh hành ở Trung Quốc với tốc độ chậm 
hơn, từ khu công nghiệp công nghệ cao tới công viên 
khoa học. Theo hướng đó, biến công viên khoa học 
trở thành hệ sinh thái khởi nghiệp là một hàm ý rõ 
ràng, và điều này rất có lợi cho sự phát triển của hệ 
sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố 
Hồ Chí Minh và khu vực Đông Nam Bộ nói chung. 
Theo mô hình chu kỳ sống 4 giai đoạn của hệ 
sinh thái khởi nghiệp của Startup Genome (bốn 
giai đoạn gồm Kích hoạt, Toàn cầu hóa, Thu hút và 
Tích hợp) (Startup Genome, 2019), hệ sinh thái 
KNĐMST của thành phố Hồ Chí Minh, cho dù đã 
chính thức có một kỳ lần duy nhất của Việt Nam từ 
trước đến nay là công ty trò chơi trực tuyến - inter-
Sè 141/202060
Ý KIẾN TRAO ĐỔI
thương mại
khoa học
Hình 5: Khu công nghệ cao hiện hữu và công viên khoa học tương lai trong tổng 
thể khu đô thị đổi mới sáng tạo phía đông thành phố Hồ Chí Minh 
1JX͛Q 
us/saigon-hi-tech-park 
1JX͛Q 
TinTuc/tinhoatdong/Lists/Posts/Post.aspx? 
CategoryId=2&ItemID=425&PublishedDate=2020-02-
11T15:45:00Z 
net và công nghệ VNG (vào năm 2016) (Việt 
Hưng, 2019), nhưng các đặc điểm khác (số lượng 
startup dưới 1.000, số lượng các nhà đầu tư, tư vấn, 
cố vấn có kinh nghiệm còn hạn chế, có sự rò rỉ 
nguồn lực sang các hệ sinh thái cấp cao hơn, thiếu 
những thương vụ lớn, chưa có thêm các vụ thoái 
vốn lớn mang tầm quốc gia hay khu vực, chưa thấy 
nổi lên một ngành đặc biệt có thế mạnh nào so với 
Việt Nam cũng như các hệ sinh thái khác trong khu 
vực và đặc biệt thiếu vắng những startup công nghệ 
nền tảng gây chú ý) đang nằm chủ yếu ở cuối giai 
đoạn kích hoạt, đầu giai đoạn toàn cầu hóa (Liên, 
2019). Không gian phát triển cho hệ sinh thái còn 
rất rộng lớn. 
Vì vậy, công viên khoa học nếu được phát triển 
trở thành hệ sinh thái khởi nghiệp sẽ tạo ra một vùng 
động lực trung tâm cho toàn bộ hệ sinh thái chung 
và đưa nó tiến lên một nấc phát triển mới. Ngoài 
việc lựa chọn tiểu ngành khởi nghiệp có thế mạnh và 
phù hợp xu thế, hỗ trợ chính sách chung từ chính 
quyền và dùng mua sắm công làm đòn bẩy cho khởi 
nghiệp đổi mới sáng tạo (Liên, 2019), một số gợi ý 
khác cho các nhà phát triển công viên khoa học 
được đề xuất như sau. 
Một là, quy hoạch công viên khoa học không chỉ 
dành cho giáo dục - nghiên cứu - và kinh doanh mà 
cần dành cho cả cuộc sống và giải trí. Khu công 
nghệ cao hiện hữu chưa có diện mạo và những công 
năng của một nơi đáng sống và điều này cần phải 
được thay đổi trong khu công viên khoa học. Ngoài 
nhà máy, trường đại học, văn phòng cần có các tiện 
ích cuộc sống như khu dân cư (nơi ở cho nhà nghiên 
cứu, chuyên gia), thư viện, khu thể thao, quảng 
trường, công viên, nhà hàng, cuộc sống về đêm, vui 
chơi giải trí Nhất là khi về mặt địa lý, công viên 
khoa học nằm ở ngoại vi cách trung tâm thành phố 
gần 20 km. 
Hai là, cần quan tâm đặc biệt tới nhóm công ty 
spin-off. Tuy hiện nay Khu công nghệ cao đã có các 
hoạt động ươm tạo thành công, nhưng sự chú ý hầu 
hết mới chỉ dành cho các startup được thu hút từ bên 
ngoài. Trong khi đó, doanh nghiệp spin-off từ nghiên 
cứu mới là linh hồn của công viên khoa học. Vì vậy, 
các chính sách khởi nghiệp tại công viên khoa học 
phải đặc biệt quan tâm tới nhóm công ty này. 
“Doanh nghiệp spin-off từ nghiên cứu là tất cả 
những công ty mới sinh ra từ thế giới nghiên cứu, có 
hoặc không có cổ phần hoặc một bằng sáng chế từ 
một trường đại học, nhưng được thành lập bởi 
những thành viên cũ hoặc hiện thời của trung tâm 
nghiên cứu/trường đại học (giảng viên, nhân viên 
hành chính và kỹ thuật, nghiên cứu sinh tiến sỹ) với 
mục tiêu khai thác kết quả nghiên cứu” (Salvador & 
Rolfo, 2011, tr. 172). 
Nuôi dưỡng thành công các spin-off là cách tốt 
nhất để phát triển các trường đại học, viện và trung 
tâm nghiên cứu, từ đó tạo lập nguồn lực đổi mới bền 
vững cho công viên khoa học. Do các spin-off đã có 
công nghệ được thử nghiệm thành công trong tay, 
nên nhu cầu hỗ trợ để khởi nghiệp của họ sẽ khác so 
với các startup thông thường. Các hỗ trợ nên tập 
trung vào khía cạnh quản trị kinh doanh và doanh 
nghiệp (vốn, pháp lý, quản trị) của spin-off thay vì 
hỗ trợ kỹ thuật. 
Ba là, phát triển công viên khoa học có lộ trình 
với sự giảm dần vai trò của nhà nước. Công viên 
khoa học cần phát triển có lộ trình. Khu đất quy 
hoạch hiện hữu tuy có gần với Đại học Quốc gia Tp. 
Hồ Chí Minh và một số trường trong Khu công nghệ 
cao hiện hữu, nhưng để đạt được mật độ và hàm 
lượng khoa học như các công viên thành công, thì 
còn có rất nhiều nỗ lực đưa thêm các viện, trường, 
phòng thí nghiệm về đặt cơ sở; các công ty công 
nghệ lớn và doanh nhân về khởi nghiệp. Sự phân kỳ 
lộ trình phát triển nhằm đảm bảo tính hiệu quả và an 
toàn đầu tư. Nhà nước nên hỗ trợ mạnh ở giai đoạn 
đầu, nhưng sẽ trao dần động lực phát triển sang cho 
khu vực tư nhân khi hệ sinh thái khởi nghiệp trong 
công viên đã tương đối hoàn chỉnh. 
Tuy cần học hỏi lộ trình phát triển của những 
công viên khoa học đi trước và thành công, nhưng 
công viên khoa học tương lai cần bước đi nhanh và 
táo bạo hơn thì mới có thể có năng lực cạnh tranh và 
thành công ở cấp độ khu vực và toàn cầu.u 
Tài liệu tham khảo: 
1. Amsterdam Science Park. (2019), New 
Development Vision, Retrieved from https://www. 
amsterdamsciencepark.nl/news/new-development-
vision/ 
2. Atkinson, R. D. (2014), What is a National 
Innovation System and Why Does it Matter? 
Retrieved from https://www.ge.com/reports/post/ 
93343740003/what-is-a-national-innovation-sys-
tem-and-why-does-it-mat/ 
3. Chen, X. (2018), Science Parks in China - 
Technology Transfer and Model of Entrepreneurs, 
Retrieved from  
1CIPIA/01.-Science-Parks-and-University-
61
?
Sè 141/2020
Ý KIẾN TRAO ĐỔI
thương mại
khoa học
Industrial-Collaboration-in-China-by-Prof-CHEN-
Xiangdong-June-8-Manaus-Brazil.pdf 
4. Digital Park Thailand. (2020), What's in the 
Park, Retrieved from  
org/witp-2/ 
5. Freeman, C. (1987), Technology Policy and 
Economic Performance: Lesson from Japan, New 
York: Pinter Publishers. 
6. HKSTP. (2019), The Expanding Start-up 
Ecosystem at Science Park - Incubation graduates 
and growing mentor pool celebrate milestones, 
South China Morning Post, Retrieved from 
https://www.scmp.com/presented/news/hong-
kong/topics/incubatees-celebrate-graduation/arti-
cle/3003137/expanding-start 
7. Liên, T. T. H. (2019, Tháng 10), Từ hệ thống 
đổi mới quốc gia đến hệ sinh thái khởi nghiệp đổi 
mới sáng tạo: Tiếp sức cho vai trò đầu tàu của Vùng 
kinh tế trọng điểm phía nam, Paper presented at the 
Đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng lực cạnh 
tranh tại Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam trong 
bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng công 
nghiệp lần thứ tư, Đồng Nai. 
8. Maloney, W. F. (2017), Revisiting the National 
Innovation System in Developing Countries, World 
Bank. Washington D.C. Retrieved from 
https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/ha
ndle/10986/28554/WPS8219.pdf?sequence=1&isAl
lowed=y 
9. Mass Moments. (2020), Route 128 Opens 
Boston's High Tech Age, Retrieved from 
h t t p s : / / w w w. m a s s m o m e n t s . o rg / m o m e n t -
details/route-128-opens-bostons-high-tech-age.html 
10. Mckinney, P. (2019), Understanding the 
Innovation Economy and Its Impact on Our World, 
Retrieved from https://philmckinney.com/under-
standing-innovation-economy-impact-world/ 
11. OECD. (1997), National Innovation Systems, 
Retrieved from Paris: https://www.oecd. org/sci-
ence/inno/2101733.pdf 
12. Salvador, E., & Rolfo, S. (2011), Are incuba-
tors and science parks effective for research spin-
offs? Evidence from Italy, Science and Public 
Policy, 38(3), 170–184. doi:DOI: 10.3152/ 
016502611X12849792159191 
13. Shanghai Municipal People's Government, 
(2020), Shanghai Zhangjiang Hi-Tech Park, 
Retrieved from 
hai/node27118/node27873/node27997/n31510/n31
511/u22ai73224.html 
14. SHTP. (2020), Giới thiệu, Retrieved from 
ges/tongquanshtp.aspx 
15. SHTPIC. (2020), About Us, Retrieved from 
16. Smit, A. J., Hamfelt, B., & Gadet, J. (2014), 
Science Park As Startup Ecosystem City Retrieved 
from  
uploads/2014/08/SS_RethinkingSciencePark_Book
let_2014.pdf 
17. Startup Genome. (2019), Global Startup 
Ecosystem 2019, Retrieved from https://star-
tupgenome.com/reports/global-startup-ecosystem-
report-2019 
18. StartupInstitute.com. (2013), What is the 
innovation economy and why should you want to be 
a part of it, Retrieved from https://www.startupinsti-
tute.com/blog/what-is-the-innovation-economy-
and-why-should-you-want 
19. Sun, S. L., Zhang, Y., Cao, Y., Dong, J., & 
Cantwell, J. (2019), Enriching innovation ecosys-
tems: The role of government in a university science 
park, Global Transitions, 1, 104-119. 
doi:https://doi.org/10.1016/j.glt.2019.05.002 
20. The People's Government of Beijing 
Municipality. (2013), Zhongguancun Science Park, 
Retrieved from 
ture_2/ZhongguancunSciencePark/AboutZhonggua
ncunSciencePark/t1322672.htm 
21. University of Amsterdam. (2020), 
Amsterdam Science Park: A brief history, Retrieved 
from https://www.uva.nl/en/about-the-uva/organisa-
tion/faculties/faculty-of-science/contact-and-loca-
tion/campus/history/history.html 
22. Việt Hưng. (2019), Việt Nam thiếu vắng 
startup Kỳ lân thời hậu VNG, The Leader. Retrieved 
from https://theleader.vn/viet-nam-thieu-vang-start-
up-ky-lan-thoi-hau-vng-1550135756856.htm 
Summary 
This paper will analyze the roles of science parks 
in the new economy and suggest managerial impli-
cations for Ho Chi Minh City from a system think-
ing perspective. The ways to develop science parks 
vary among countries. However, experience from 
Amsterdam (Netherlands) and Suzhou (China) pro-
vides some actionable recommendations for Ho Chi 
Minh City, of which the importance of spin-offs is 
emphasized. 
Sè 141/202062
Ý KIẾN TRAO ĐỔI
thương mại
khoa học