Bài giảng Xã hội học đại cương - Bài 5: Tổ chức xã hội (Social Organizations)

Bài 5: Tổ chức xã hội
(social organizations)
 Định nghĩa TCXH. 
 Qui mô TCXH: - nhỏ: nhóm/
- lớn: tchức chính thức
 I. Nhóm xã hội (social group):
1. Định nghĩa: Phân biệt với đám đông/ công chúng
2. Phân loại: C.H. Cooley : nhóm sơ cấp/ thứ cấp
- so sánh (bảng 5.1: tr. 106)
3. Một số khái niệm khác: cộng đồng/ mạng lứơi (phân 
tích mạng lưới) tr. 108
II. Các lý thuyết về nhóm:
1. lyù thuyeát töông taùc bieåu töôïng:
- trong nhoùm giao tieáp nhö theá naøo, caùch ñeå truyeàn ñaït 
yù nghóa
- qui moâ, caùc khía caïnh cuûa öùng xöû (khoaûng caùch, baèng 
lôøi); nhaän thöùc tình huoáng (D. Sudnow).
- lyù thuyeát “ñoùng kòch” cuûa E. Goffman: “taïo aán 
töôïng”; “tieàn caûnh/haäu tröôøng”
2. Thuyeát cô caáu / chöùc naêng:
- haønh vi trong nhoùm ñaõ bò qui ñònh; coâng vieäc cuûa 
nhoùm bò qui ñònh bôûi cô caáu lôùn hôn.
3. Lyù thuyeát maâu thuaãn xaõ hoäi:
- maâu thuaãn bò chi phoái bởi qui moâ, ccaáu, cnaêng của 
nhoùm;
- qui luaät thieåu soá trò trong nhoùm (R. Michels);
- maâu thuaãn cuõng coù coâng duïng tích cöïc (Coser)
III. Năng động nhóm:
- Định nghĩa 
- Nội dung: * n/c lãnh đạo:
- đnghĩa lãnh đạo bằg vai trò xhội 
- hình thức lãnh đạo (Bales): lãnh đạo cviệc 
(task leader), lãnh đạo tcảm (socioemotional leader)
- loại hình lãnh đạo và tác dụng đv nhóm: 
nc của Lippitt & Whitev
* truyền thông trong nhóm vd: “hai bước 
trong truyền thông” E. Katz, P. F. Lazarfeld (*)
- truyền thông tuỳ thuộc bản chất lãnh đạo, 
cơ cấu, mục tiêu của nhóm
IV. Các loại hình tổ chức có qui mô lớn:Tổ chức chính 
thức (formal organization)
1. ĐN: TCCT
2. So sánh nhóm & tcct (tr. 116) (**)
3. Phân loại TCCT theo A. Etzioni:
- TC có tính qui phạm (normative org.)
- TC có tính cưỡng bức (coercive org.)
- TC duy lợi (utilitarian org.)
* 1 TC có 3 tính chất kể trên
4. TC bàn giấy (bureaucracy): 
-a) đn b) lsử c) đặc điểm d) ưu + hạn chế
5. Các sách lược để: “nhân bản hoá tổ chức”:a) hội nhập 
các thành viên; b) chia sẻ TN &QH c) thăng tiến mọi 
ng.
V. Quan hệ sơ cấp & TCCT trong XH hiện đại:
1. Xu hướng: 
* xh ctruyền gắn với nhóm sơ cấp
* xhhđ gắn với sự ptriển của các nhóm thứ cấp 
và TCCT.
- Weber: tcct gắn với tính duy lí: tính toán cá 
nhân + quan hệ thứ cấp-> sức mạnh Tây 
phương.( Durkheim & Weber cũng thấy khuyết 
điểm)
2. TCCT ở Nhật ( thập niên 1980)
W. Ouchi: 2 đđiểm: tính tập thể + quan hệ sơ 
cấp
TCCT Tây phương TCCT Nhật:
1)Thuê mướn + 
thăng tiến 
nnghiep
- cạnh tranh cá nhân - tuyển tập thể; 
cùng mức lương
2) gắn bó với xn, 
an toàn nghề 
nghiệp
- cá nhân rời XN do 
tính toán và ngược lại
- Thuê suốt đời, đòi 
sự trug thàh, tránh 
sa thải
3) đời tư/ hđộng 
trong xn:
- Phân biệt rõ cuộc 
sống riêng tư/ xí 
nghiệp
- Lo cho cn về nhà 
ở, giải trí, sih hoat 
chung xn
4) huấn luyện 
trpng xn:
-dựa trên chuyên môn 
hóa
- huấn luyện tổng 
qát cho nv
5) Ra qđịnh, lãnh 
đạo:
- ban lãnh đạo - hỏi ý kiến tập thể 
trước qđịnh
Câu hỏi thảo luận:
a) Anh chị thích mô hình TCCT của Tây phương 
hay Nhật? Tại sao?
b) Theo suy nghĩ của anh chị, mô hình TCCT 
Nhật bản có thể áp dụng ở VIỆT NAM không?
c) Bài học lớn nào được rút ra, theo suy nghĩ của 
anh chị từ mô hình TCCT của Nhật?