Bài giảng Triệu chứng học cơ xương khớp - Đoàn Công Minh

TRIỆU CHỨNG HỌCCƠ XƯƠNG KHỚP 
Ths.Bs. Đoàn Công Minh 
Trường Đại Học Y Khoa 
Phạm Ngọc Thạch 
2 
Mục tiêu 
Khai thác đầy đủ bệnh sử với các triệu chứng bệnh lý cơ xương khớp 
Thực hiện trình tự khám khớp chung. 
Thực hiện được các bước tiếp cận bệnh nhân đau khớp. 
Thảo luận và lượng giá 
Tiếp cận bệnh nhân CXK 
Triệu chứng cơ năng hệ vận động 
3 
Nội Dung 
Khám lâm sàng hệ vận động 
4 
Triệu chứng cơ năng 
5 
Bệnh lý cơ xương khớp: 
giảm chất lượng cuộc sống 
6 
Đau 
OLDCARTS: 
Onset : khởi phát. 
Location : vị trí. 
Duration : thời gian. 
Characteristics : tính chất 
Aggravating/ Alleviating factors : yếu tố làm tăng/ giảm đau. 
Radiation : hướng lan . 
Treatment : điều trị trước đó. 
Severity : cường độ. 
7 
Cứng khớp 
Khó hoặc không thể vận động khớp. 
“Cứng khớp buổi sáng” 
Kéo dài từ vài phút tới vài giờ. 
8 
Yếu cơ 
Giảm sức mạnh của cơ. 
Cần đánh giá: 
Thời gian 
Hoàn cảnh khởi phát 
Vị trí, ảnh hường cầm nắm 
9 
Triệu chứng khác 
Tê cơ – chuột rút 
Máy giật – run cơ 
Gãy xương bệnh lý. 
10 
Tiếp cận bệnh lý CXK 
11 
12 
Phân biệt nguồn gốc đau 
Khớp 
Mô mềm quanh khớp 
Thần kinh 
Mạch máu 
Hỏi bệnh 
Đau sâu, lan tỏa 
Theo phân bố rễ 
Đau cách hồi 
Khám 
Tăng khi vận động chủ động, thụ động. 
Có điểm đau chói. Tăng nhiều khi vận động chủ động, tăng ít khi vận động thụ động 
Rối loạn cảm giác, vận động theo phân bố rễ 
13 
Phân loại bệnh lý khớp 
Viêm - không viêm 
Vị trí khớp tổn thương: trục - ngoại biên, lớn - nhỏ. 
Số lượng khớp tổn thương: mono, oligo, poly. 
Cấp – Bán cấp – Mãn 
Triệu chứng ngoài khớp: toàn thân, cơ quan khác. 
14 
Đau viêm và không viêm 
Đau khớp c ơ học (arthralgia) 
Đau khớp viêm 
 (arthritis) 
 Làm việc  Nghỉ ngơi 
Đau liên tục cả lúc nghỉ 
Tăng nhiều về cuối ngày 
Tăng nhiều về đêm và sáng sớm 
Tại chỗ sưng nóng đỏ (-) 
Tại chỗ sưng nóng đỏ (+) 
XN viêm VS-CRP BT 
XN viêm VS  CRP  
15 
Đau viêm và không viêm 
Tại khớp 
Ngoài khớp 
Viêm 
Viêm khớp dạng thấp 
Viêm gân 
Lupus đỏ hệ thống 
Viêm bao gân 
Viêm khớp nhiễm trùng 
Viêm đa cơ 
Gout, pseudogout 
Viêm mạch máu 
Bệnh viêm cột sống 
Không viêm 
Thoái hóa khớp 
Đau xơ cơ 
16 
Vị trí khớp 
17 
Số lượng khớp 
Đau khớp 
Viêm 
1 khớp 
Nhiều khớp 
Cơ học 
Thoái hóa khớp 
Gout 
Vk nhiễm trùng 
Viêm khớp dạng thấp 
Lupus 
Bệnh lý cột sống viêm thể ngoại biên 
18 
Khám lâm sàng hệ vận động 
19 
Nguyên tắc chung 
Các bước thăm khám: nhìn, sờ, giới hạn vận động chủ động và thụ động, sức cơ, các test chuyên biệt. 
Thứ tự đánh giá: GALS 
Dáng đi ( Gait ) 
Tay ( Arm ) 
Chân (Leg ) 
Cột sống ( Spine ) 
20 
Nguyên tắc chung 
 Bộc lộ 
 Tư thế: khớp ở tư thế nghỉ, ít đau nhất, ít co thắt nhất 
 So sánh đối với các khớp đối xứng 
21 
Nhìn 
Sưng khớp, teo cơ. 
Biến dạng. 
Màu sắc, sang thương da. 
Vết thương. 
22 
23 
24 
Sờ 
Nhiệt độ. 
Xác định điểm đau. 
Sưng và tràn dịch khớp. 
Dấu lạo xạo. 
25 
26 
Khám vận động 
Đáng giá vận động chủ động, thụ động. 
Vận động bất thường. 
Sức cơ: 
 - 5 : Cơ lực bình thường 
4 :  nhẹ, còn khả năng chống đối 
3 :  rõ, giữ được tư thế 
2 :  nhiều, chỉ còn vận động không trọng lực 
1 : chỉ làm vài động tác nhỏ 
0 : Mất hoàn toàn cơ lực 
27 
Test chẩn đoán 
28 
Cách khám 
KHỚP GỐI 
KHỚP VAI 
KHỚP HÁNG 
CỘT SỐNG 
GÓT CHÂN, BÀN CHÂN 
CỘT SỐNG CỔ 
29 
Chân thành cám ơn 
30 
Thảo luận- lượng giá 
31 
Tài liệu tham khảo