Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương: Rối loạn chuyển hóa nước, điện giải - Đỗ Hoàng Long

RỐI LOẠN  CHUY ỂN H Ó A NƯỚC - ĐIỆN GIẢI 
ThS . Đỗ Ho à ng Long 
Bộ m ô n Sinh l ý bệnh - Miễn dịch 
Khoa Y, Trường ĐH Y Dược Cần Thơ 
MỤC TI Ê U B À I GIẢNG 
1. Giải thích được cơ chế bệnh sinh của tình trạng mất nước trong cơ thể 
2. Giải thích được cơ chế bệnh sinh của tình trạng tích nước trong cơ thể 
3. Trình bày được sinh lý bệnh về rối loạn cân bằng Na trong cơ thể 
4. Trình bày được sinh lý bệnh về rối loạn cân bằng K trong cơ thể . 
1. ĐIỀU H Ò A CHUYỂN H Ó A NƯỚC - ĐIỆN GIẢI 
 Điều h ò a tức khắc 
gian b ào 
Na + 
Cl - 
l ò ng mạch 
nước 
Na + 
Cl - 
ưu trương 
ưu trương 
tế b à o 
nước 
tế b à o mất nước 
+ 
trung t â m kh á t 
kh á t v à uống nước 
 Điều h ò a thần kinh 
 Điều h ò a nội tiết 
- Aldosterone 
- ADH ( antidiuretic hormone). 
- Rối loạn cân bằng nước 
2. RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA NƯỚC - ĐIỆN GIẢI 
- Rối loạn cân bằng điện giải . 
 2.1 Rối loạn c â n bằng nước 
Mất nước 
T í ch nước 
 Mất nước là tình trạng giảm thể tích nước trong toàn bộ cơ thể , cả dịch ngoại bào lẫn nội bào 
 Định nghĩa 
- ước đoán số lượng nước mất 
Ph â n loại 
- lượng điện giải mất 
- dịch cơ thể . 
 2.1 Mất nước 
 Biểu hiện l â m s à ng 
- Cảm gi á c kh á t 
- Da nhăn nheo 
- Thiểu niệu 
- Mạch nhanh, HA giảm 
- Thần kinh k é m nhạy cảm 
- Trụy tim mạch v à h ô n m ê . 
 Nguy ê n nh â n v à cơ chế bệnh sinh 
Mất nước ra ngo à i do thận 
	 Chức năng thận b ì nh thường 
+ sử dụng thuốc lợi tiểu qu á mức 
+ thiếu hormone: 
* thiếu ADH 
Đ á i th á o nhạt thể trung t â m 
* thiếu aldosterone 
Bệnh Addison 
+ bệnh l à m tổn thương m ô kẽ của thận : cao HA, 
 tiểu đường , Gout, thuốc giảm đau . 
Mất nước ra ngo à i do thận 
	 Bệnh thận 
+ đái tháo nhạt do thận 
+ nhiễm toan do ống thận 
+ hội chứng Bartter 
+ l ợi tiểu sau khi hết tắc nghẽn đường tiểu 
+ giai đoạn hồi phục của hoại tử ống thận cấp 
+ thận giảm khả năng cô đặc và pha loãng nước tiểu . 
- Mất nước do c á c cơ chế ngo à i thận 
+ mạch m á u : xuất huyết 
+ đường ti ê u h ó a : 
* ti ê u chảy 
* n ô n 
* dẫn lưu qua đường ti ê u h ó a 
+ da : mồ h ô i , bỏng . 
 Tích nước là tình trạng tăng thể tích nước trong cơ thể và thường kèm theo tăng natri . 
 Định nghĩa 
 2.2 Tích nước 
 Nguy ê n nh â n v à cơ chế bệnh sinh 
Mao động mạch 
Mao tĩnh mạch 
p thủy tĩnh = 40 mmHg 
p thủy tĩnh = 16 mmHg 
p keo = 28 mmHg 
p keo = 28 mmHg 
ptt > pk 
ptt < pk 
9/10 
CÂN BẰNG STARLING 
1/10 
Mạch bạch huyết 
Mao động mạch 
Mao tĩnh mạch 
ptt > pk 
ptt < pk 
9/10 
1/10 
Mạch bạch huyết 
1) Tăng áp suất thủy tĩnh 
Mao động mạch 
Mao tĩnh mạch 
ptt > pk 
ptt < pk 
9/10 
1/10 
Mạch bạch huyết 
2) Giảm áp lực keo 
Mao động mạch 
Mao tĩnh mạch 
ptt > pk 
ptt < pk 
9/10 
1/10 
Mạch bạch huyết 
3) Tắc mạch bạch huyết 
1) Tăng á p suất thủy tĩnh 
 C á c cơ chế g â y ph ù 
2) Giảm á p lực keo 
3) Tắc mạch bạch huyết 
4) Tăng t í nh thấm th à nh mạch 
5) Tăng á p suất thẩm thấu . 
 Ứ đọng natri nguyên phát do thận 
- Viêm vi cầu thận cấp : ống thận tăng tái hấp thu natri 
5) Tăng á p suất thẩm thấu 
- suy thận : thảy trừ của thận nhỏ hơn lượng nước và muối đưa vào 
 Tăng hormone nguyên phát 
- tăng aldosterone nguyên phát : hội chứng Conn , hội chứng Cushing 
- tăng ADH nguyên phát 
 Cường aldosterone thứ phát : suy tim , xơ gan cổ chướng , hội chứng thận hư , suy dinh dưỡng . 
 2.1 Rối loạn c â n bằng điện giải 
Natri 
Kali 
Giảm natri huyết 
Tăng natri huyết 
Tăng kali huyết 
Giảm kali huyết