Bài giảng Tin học II - Chương IV: Các thành phần cơ bản và các kiểu dữ liệu của C - Trần Anh Dũng

2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 1
Chương IV
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN 
VÀ
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CỦA C
1
DANH HIỆU
o Danh hiệu là tên của hằng, biến, hàm... hoặc các
ký hiệu đã được quy định đặc trưng cho một thao
tá à đó CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
c n o .
o Danh hiệu có hai loại:
‰ Ký hiệu.
‰ Danh hiệu: Từ khóa và danh hiệu.
2
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 2
DANH HIỆU
‰ Ký hiệu (symbol): là các dấu đã được C quy định
để biểu diễn cho một thao tác nào đó.
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
ÆMột dấu biểu diễn một thao tác
3
DANH HIỆU
‰ Ký hiệu (symbol): là các dấu đã được C quy định
để biểu diễn cho một thao tác nào đó.
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
Æ Hai dấu biểu diễn một thao tác
4
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 3
DANH HIỆU
‰ Danh hiệu (Identifier): là các từ khóa của ngôn
ngữ hoặc tên của các hằng, biến, hàm trong C.
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
VD: if, for, while, 
5
DANH HIỆU
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
6
Chú ý: Một danh hiệu có thể bắt đầu bằng dấu gạch dưới
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 4
DANH HIỆU
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
7
DANH HIỆU
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
8
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 5
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
9
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
10
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 6
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
11
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
12
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 7
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
13
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
14
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 8
CÁC KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
15
HẰNG
Hằng là những giá trị cố định có trị hoàn toàn xác
định và không thể thay đổi được chúng trong quá
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
trình thực thi chương trình.
16
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 9
HẰNG
1. Hằng số:
- Hằng số nguyên: integer, long integer.
ằ ố CBG
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
- H ng s thực.
Lưu ý 1: Khi sử dụng hằng số nguyên vượt quá tầm
quy định.
17
HẰNG
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
18
Biến kiểu long integer
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 10
HẰNG
Lưu ý 2:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
19
HẰNG
2. Hằng ký tự: Hằng ký tự biểu diễn một giá trị
ký tự đơn, ký tự này phải được viết giữa cặp dấu
ỗ ố CBG
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
nháy đơn (''), m i ký tự có một mã s tương ứng
trong bảng mã ký tự của máy, bình thường là mã
ASCII.
20
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 11
HẰNG
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
21
HẰNG
3. Chuỗi ký tự: Trong ngôn ngữ C, một chuỗi ký
tự là một loạt các ký tự nằm trong cặp dấu nháy
ể CBG
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
kép (“ ”); các ký tự này có th là ký tự được
biểu diễn bằng chuỗi thoát.
22
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 12
HẰNG
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
23
HẰNG
4. Biểu thức hằng:
• Một biểu thức được xem là một biểu thức hằng nếu giá
ể ể CBG
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
trị của bi u thức hoàn toàn xác định, như vậy một bi u
thức toán học là một biểu thức hằng khi trong biểu thức
đó các toán hạng đều là những hằng số hoặc hằng ký tự.
• Khi đó biểu thức hằng sẽ được chương trình biên dịch
tính trước ra một trị bằng số xác định và trị này được ghi
vào chương trình đã dịch từ chương trình nguồn.
24
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 13
BIẾN
1. Khai báo biến:
• Tất cả các biến được sử dụng trong một chương trình C
ề CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
đ u phải được khai báo trước.
Æ Việc khai báo này giúp cho chương trình biên dịch có
thể biết được kích thước của biến đó, vị trí của chúng
trong bộ nhớ và sự tồn tạo của chúng trong chương
trình, khi muốn sử dụng biến ta chỉ cần gọi tên biến
Lưu ý: tên biến phải là một danh hiệu không
h ẩ h lệ
25
c u n ợp
BIẾN
1. Khai báo biến:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
26
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 14
BIẾN
1. Khai báo biến:
• C là ngôn ngữ nhạy cảm với chữ hoa và chữ thường, do
ế ế ể CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
đó n u hai tên bi n hợp lệ khác nhau ở ki u chữ hoa
hoặc thường thì hai biến đó là khác nhau.
27
BIẾN
1. Khai báo biến:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
28
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 15
BIẾN
1. Khai báo biến:
• Biến của một chương trình C có thể được khai báo ở
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
một trong ba vị trí sau:
29
BIẾN
1. Khai báo biến:
• Biến của một chương trình C có thể được khai báo ở
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
một trong ba vị trí sau:
30
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 16
BIẾN
1. Khai báo biến:
• Biến của một chương trình C có thể được khai báo ở
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
một trong ba vị trí sau:
31
BIẾN
1. Khai báo biến:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
32
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 17
BIẾN
2. Các kiểu bổ túc kiểu const và volatile:
a. Từ khóa const:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
Khi được khai báo cho biến thì nó xác định rằng biến sẽ
không bị thay đổi trị trong suốt quá trình thực thi chương
trình, mọi sự thay đổi trị đều gây ra lỗi, biến đó ta gọi là
biến hằng.
33
BIẾN
2. Các kiểu bổ túc kiểu const và volatile:
a. Từ khóa const:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
34
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 18
BIẾN
2. Các kiểu bổ túc kiểu const và volatile:
b. Từ khóa volatile:
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
35
BIỂU THỨC
Biểu thức là một sự kết hợp của các toán hạng là các biến,
hằng hoặc phép gọi hàm bằng các toán tử xác định của C để
t đ ột t ị t ị à ó thể đ ử d h ặ khô CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
ạo ra ược m r , r n y c ược s ụng o c ng
được sử dụng tùy nhu cầu của lập trình viên.
36
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 19
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
37
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
Khi thực hiện các phép toán số học, một vấn đề đặt ra là nếu
có nhiều toán hạng khác kiểu nhau thì C sẽ thực hiện việc
tí h t á biể thứ ? CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
n o n u c ra sao
ÎC sẽ thực hiện việc chuyển kiểu tự động theo quy luật
sau: toán hạng thuộc kiểu có trị nhỏ hơn sẽ được chuyển
sang kiểu có trị lớn hơn.
38
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 20
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
39
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
Khi mối quan hệ giữa hai toán hạng theo toán tử quan hệ
trong biểu thức là ĐÚNG Æ biểu thức đó sẽ trả về một trị
nguyên là 1
ố Æ ể ề CB
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
Ngược lại m i quan hệ đó là SAI bi u thức đó sẽ trả v
một trị nguyên là 0
404
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 21
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
41
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
42
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 22
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
43
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
44
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 23
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
45
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
(55)
46
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 24
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
47
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
48
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 25
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
49
bit 9 không bị che
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
50
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 26
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
51
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
52
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 27
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
53
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
54
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 28
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
55
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
56
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 29
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
57
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
58
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 30
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
59
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
60
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 31
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
61
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
62
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 32
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
63
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
64
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 33
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
65
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
66
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 34
CÁC PHÉP TOÁN CỦA C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
67
CẤU TRÚC TỔNG QUÁT CỦA MỘT 
CHƯƠNG TRÌNH C
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
68
2/2/2009
CBGD: ThS.Trần Anh Dũng 35
BÀI TẬP
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
69
BÀI TẬP
C
B
G
D
: ThS
.Trần A
nh D
ũng
70