Bài giảng Kế toán tài chính - Chương 3: Kế toán hàng tồn kho

ự phòng giảm giá hàng tồn kho 
30 
16 
Bài tập thực hành 
Tại một đơn vị sản xuất kinh doanh sản phẩm A, B và C, cuối năm có 
thông tin đáng tin cậy về các sản phẩm như sau: 
Sản phẩm hoàn thành tồn kho: 
• SPA: 10.000 sp x 50.000đ/sp 
• SPB: 20.000 sp x 30.000đ/sp 
• SPC: 40.000 sp x 40.000đ/sp (có 2.000 SP hết hạn sử dụng) 
DN có những ước tính đáng tin cậy như sau: 
Giá bán ước tính của các sản phẩm như sau: sản phẩm A hoàn thành 
là 60.000đ/sp; sản phẩm B hoàn thành là 25.000đ/sp; sản phẩm C 
hoàn thành là 50.000đ/sp; sản phẩm C hết hạn sử dụng là 10.000đ/sp 
Chi phí tiêu thụ dự toán là 5.000đ/sp cho tất cả các SP. 
Yêu cầu: 
- Hãy tính toán mức lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho 
- Hãy tính mức trích lập DPGGHTK theo trường hợp (a) lập dự 
phòng lần đầu, (b) đã lập DP năm trước 50.000.000, (c) đã lập DP 
năm trước 90.000.000 
31 
Nội dung 2 
Vận dụng hệ thống tài khoản để ghi chép, xử lý các 
giao dịch liên quan đến hàng tồn kho 
32 
17 
Kế toán NVL- CCDC 
• Tài khoản sử dụng 
• Các nguyên tắc 
• Các nghiệp vụ cơ bản 
33 
Tài khoản 152, 153 
• Trị giá nhập kho do mua 
ngoài, tự chế, thuê ngoài 
gia công, chế biến nhập 
góp vốn từ các nguồn 
khác. 
• Trị giá NVL, CCDC thừa 
phát hiện khi kiểm kê. 
• Trị giá xuất kho cho SXKD, 
để bán, thuê ngoài gia công 
chế biến, đưa đi góp vốn. 
• CKTM, trả lại người bán, 
giảm giá hàng mua. 
• Trị giá NVL, CCDC thiếu 
phát hiện khi kiểm kê. 
Bên Nợ Bên Có 
Dư Nợ 
Trị giá tồn kho cuối kỳ. 
34 
Tài khoản sử dụng 
18 
• Kế toán nhập, xuất, tồn kho nguyên liệu, vật liệu, 
công cụ, dụng cụ trên tài khoản 152/153 phải được 
thực hiện theo nguyên tắc giá gốc 
• Kế toán chi tiết nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng 
cụ phải thực hiện theo từng kho, từng loại, từng 
nhóm, thứ nguyên liệu, vật liệu. 
• Công cụ, dụng cụ xuất dùng cho sản xuất kinh 
doanh, cho thuê phải được theo dõi về hiện vật và 
giá trị trên sổ kế toán chi tiết theo nơi sử dụng, theo 
đối tượng thuê và người chịu trách nhiệm vật chất. 
35 
Nguyên tắc hạch toán 
TK 111, 
112, 141, 
331... 
TK 152/153 
TK 133 
Mua nguyên vật liệu/công cụ 
dụng cụ 
Kiểm kê phát 
 hiện thừa 
Kiểm kê phát 
 hiện thiếu 
TK 3381 TK 1381 
Giá mua 
Chi phí thu mua 
TK 133 
TK 111, 
112, 141, 
331... 
TK 111, 
112, 141, 
331... 
Giảm giá, CKTM 
 trả lại hàng 
36 
19 
Nguyên vật liệu xuất dùng 
TK 152 
TK 621 
TK 627 
TK 641 
TK 642 
Sản xuất sản phẩm 
Sử dụng ở PX 
Sử dụng ở bộ phận bán hàng 
Sử dụng ở bộ phận QLDN 
37 
Bài tập thực hành 
• Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: 
1. Mua NVL có giá mua 300 triệu (giá chưa thuế 
GTGT 10%), chưa thanh toán. Sau đó, DN được 
chiết khấu thương mại 5 triệu (giá chưa thuế, thuế 
GTGT 10%) trừ vào khoản phải trả. 
2. Mua 100 công cụ sản xuất có tổng giá trị 80 triệu 
đồng (giá chưa thuế GTGT 10%), hàng về kho 
thiếu 5 công cụ, chưa rõ nguyên nhân. 
3. Xuất NVL cho sản xuất 220 triệu, cho phân xưởng 
25 triệu, cho bộ phận bán hàng 45 triệu. 
38 
20 
TK 153 
Phân bổ công cụ, dụng cụ (một lần) 
TK 627 
TK 641 
TK 642 
Sử dụng ở PX 
Sử dụng ở bộ phận bán hàng 
Sử dụng ở bộ phận QLDN 
39 
TK 153 
Phân bổ công cụ, dụng cụ (nhiều lần/hai lần) 
TK 627 
TK 641 
TK 642 
TK 242 
Khi xuất sử dụng 
(100% giá trị) 
Phân bổ định kỳ 
(hoặc khi xuất dùng và báo hỏng) 
40 
21 
Bài tập thực hành 
• Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: 
1. Xuất công cụ sản xuất cho phân xưởng trị giá 40 triệu 
đồng, phân bổ trong 12 tháng. 
2. Xuất công cụ cho bộ phận sản xuất, giá xuất kho 20 
triệu, kế toań phân bổ: 
 THa - phân bổ 1 tháng; 
 THb - trong 10 tháng, bắt đầu tháng này. 
3. Nhân viên Hải nộp chứng từ thanh toán khoản tạm ứng 
10 triệu mua 2 máy đo độ dày đã giao thẳng cho phân 
xưởng. Đây là loại công cụ, dụng cụ phân bổ hai lần. 
4. Kiểm kê cuối kỳ cho thấy NVL bị thiếu hụt 20 triệu, chưa 
rõ nguyên nhân. 
41 
Tài khoản 154 – CPSXKD dở dang 
• Các chi phí NVL trực tiếp, 
chi phí nhân công trực tiếp, 
chi phí sử dụng máy thi 
công, chi phí sản xuất 
chung phát sinh trong kỳ 
liên quan đến sản xuất sản 
phẩm và chi phí thực hiện 
dịch vụ; 
• Giá thành của sản phẩm đã 
chế tạo xong nhập kho hoặc 
chuyển đi bán; chi phí thực tế 
của khối lượng dịch vụ đã 
hoàn thành cung cấp cho 
khách hàng; 
• Trị giá phế liệu thu hồi, giá trị 
sản phẩm hỏng, không sửa 
chữa được; 
• Trị giá nguyên liệu, vật liệu, 
hàng hóa gia công xong nhập 
lại kho; 
Bên Nợ Bên Có 
Dư Nợ 
Chi phí SXKD dở dang cuối kỳ. 42 
Tài khoản sử dụng 
22 
Giá thành SP 
xuất giao KH 
Kết chuyển 
CPNCTT 
Phân bổ 
CPSXC 
Giá thành SP 
nhập kho 
Kết chuyển 
CPNVLTT 
TK 154 
TK 632, 
157 
TK 155 
TK 621 
TK 622 
TK 627 TK 152 
 Phế liệu thu hồi 
Sơ đồ hạch toán tài khoản 154 
43 
Tài khoản 155 – Thành phẩm 
• Trị giá thành phẩm 
nhập kho; 
• Trị giá của thành phẩm 
thừa khi kiểm kê; 
• Trị giá thực tế thành phẩm 
xuất kho; 
• Trị giá của thành phẩm 
thiếu hụt khi kiểm kê; 
Bên Nợ Bên Có 
Dư Nợ 
 Trị giá thực tế của 
thành phẩm tồn kho 
cuối kỳ. 
44 
Tài khoản sử dụng 
23 
TK 155 
TP gửi bán bị 
trả lại nhập kho 
TP đã bán bị 
 trả lại nhập kho 
TK 632 TK 154 
TK 157 
TK 632 
Xuất kho thành 
phẩm bán 
Kiểm kê phát 
hiện thiếu 
TK 1381 
Nhập kho từ SX 
TK 3381 
Kiểm kê phát 
hiện thừa 
Xuất kho gửi bán 
TK 157 
Sơ đồ tài khoản 155 
45 
Ví dụ : Tại một DN chỉ SX một loại sản phẩm, trong kỳ có 
thông tin sau: 
SDĐK TK154 (CP sản xuất dở dang đầu kỳ): 2.000.000 
Trong kỳ có các NVKTPS như sau: 
1. Xuất nguyên liệu SXSP 8.000.000, quản lý sản xuất: 
500.000. 
2. Tính lương của bộ phận sản xuất: (a) Trực tiếp sản 
xuất: 6.000.000 (b) Quản lý sản xuất: 1.000.000 
3. Xuất nguyên liệu SXSP 5.000.000, quản lý sản xuất: 
300.000. 
Bài tập thực hành 
46 
24 
4. Khấu hao máy móc thiết bị BPSX 1.000.000. 
5. Hoá đơn điện nước SX với giá chưa thuế 200.000, thuế 
GTGT 10%, chưa thanh toán. 
6. Phế liệu thu hồi nhập kho trị giá: 500.000. 
7. DN nhập kho SP hoàn thành: 20.000 SP. Chi phí sản 
xuất dở dang cuối kỳ là 3.500.000 
Yêu cầu: Định khoản các NVKTPS. Tính tổng giá thành và 
giá thành đơn vị. 
Bài tập thực hành (tt) 
47 
Tài khoản 229 – DPGGHTK 
• Giá trị dự phòng giảm giá 
hàng tồn kho được hoàn 
nhập ghi giảm giá vốn hàng 
bán trong kỳ. 
• Giá trị dự phòng giảm giá 
hàng tồn kho đã lập tính 
vào giá vốn hàng bán 
trong kỳ. 
Bên Nợ Bên Có 
Dư Có 
 Giá trị dự phòng giảm giá 
hàng tồn kho hiện có cuối 
kỳ. 
48 
Tài khoản sử dụng 
25 
Tài khoản 229 – Các nguyên tắc 
• Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập khi giá trị 
thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho nhỏ hơn 
giá gốc và được ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ. 
• Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập vào cuối kỳ kế 
toán khi lập báo cáo tài chính. 
• Việc lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải tính theo 
từng thứ vật tư, hàng hóa, sản phẩm tồn kho. 
• Cuối niên độ kế toán căn cứ vào số lượng, giá gốc, giá trị 
thuần có thể thực hiện được của từng thứ vật tư, hàng 
hóa, từng loại dịch vụ cung ứng dở dang, xác định khoản 
dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập cho niên độ kế 
toán tiếp theo và lập bổ sung/hoàn nhập. 49 
TK 229 
TK 632 TK 632 
Sơ đồ kế toán TK 229 
Trích lập, lập bổ sung Hoàn nhập 
50 
26 
Bài tập thực hành 
Tại một đơn vị sản xuất kinh doanh sản phẩm A, B và C, cuối năm có 
thông tin đáng tin cậy về các sản phẩm như sau: 
Sản phẩm hoàn thành tồn kho: 
 SPA: 10.000 sp x 50.000đ/sp 
 SPB: 20.000 sp x 30.000đ/sp 
 SPC: 40.000 sp x 40.000đ/sp (có 2.000 SP hết hạn sử dụng) 
DN có những ước tính đáng tin cậy như sau: 
Giá bán ước tính của các sản phẩm như sau: sản phẩm A hoàn thành 
là 60.000đ/sp; sản phẩm B hoàn thành là 25.000đ/sp; sản phẩm C 
hoàn thành là 50.000đ/sp; sản phẩm C hết hạn sử dụng là 
10.000đ/sp 
Chi phí tiêu thụ dự toán là 5.000đ/sp cho tất cả các SP. 
Yêu cầu: 
Hạch toán theo trường hợp (a) lập dự phòng lần đầu, (b) đã lập DP 
năm trước 50.000.000, (c) đã lập DP năm trước 90.000.000 51 
TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN 
BÁO CÁO TÀI CHÍNH 
52 
Nội dung 3 
27 
Trình bày hàng tồn kho 
• Hàng tồn kho được trình bày trên Bảng cân đối kế 
toán bao gồm số đầu năm và số cuối kỳ 
• Hàng tồn kho được trình bày theo giá thấp hơn 
giữa giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện; có 
chi tiết thêm về giá gốc và số dự phòng 
• Chi tiết các nhóm hàng tồn kho chủ yếu và chính 
sách kế toán hàng tồn kho cần được thuyết minh. 
53 
Bài tập thực hành 
Tại một DN tính và nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, 
tính giá xuất kho theo phương pháp nhập trước xuất trước – 
FIFO, trong kỳ có tình hình nhập xuất hàng hóa như sau: 
Số dư đầu kỳ: TK 156: 80.000.000 (1.000kg x 80.000đ/kg) 
 Các TK hàng tồn kho khác là 0đ 
Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: 
– DN mua 2.000 kg hàng hóa với đơn giá chưa thuế 
90.000đ/kg, thuế suất thuế GTGT 10%, tiền chưa trả. 
– DN xuất 1.000 kg hàng hóa để tiêu thụ (chỉ hạch toán giá 
vốn) 
– Dùng tiền gởi ngân hàng trả nợ người bán ở NV1 sau khi 
trừ khoản chiết khấu thanh toán 1% trên giá mua chưa 
thuế. 
54 
28 
• DN mua 2.000 kg hàng hóa với đơn giá chưa thuế 95.000 
đ/kg, thuế suất thuế GTGT 10%, đã thanh toán đủ bằng 
chuyển khoản. 
• DN xuất 3.000 kg hàng hóa để tiêu thụ (chỉ hạch toán giá 
vốn) 
• DN lập DP giảm giá hàng tồn kho cho 200 đv còn tồn vào 
cuối kỳ do bị lỗi thời, giá bán ước tính của hàng lỗi thời là 
60.000 đ/đv, chi phí tiêu thụ là 2.000 đ/đv. 
Yêu cầu : 
• Lập định khoản các nghiệp vụ phát sinh nói trên. 
• Xác định chỉ tiêu vào cuối kỳ: hàng tồn kho, DP GG HTK 
55 
Bài tập thực hành 
Ý nghĩa thông tin qua các tỷ số tài chính 
56 
Nội dung 4 
29 
Ý nghĩa của thông tin 
Các tỷ số để đánh giá về hàng tồn kho: 
Đánh giá khả năng quản trị hàng tồn kho của 
DN. 
 Số vòng quay hàng tồn kho = GVHB/HTK 
Số ngày lưu kho bình quân = 365/ vòng quay HTK. 
57