Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam - Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

ách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
29
Quan điểm
Nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắn các
quy luật khách quan của kinh tế thị trường, thông lệ quốc
tế phù hợp với điều kiện của Việt Nam, bảo đảm định
hướng xã hội chủ nghĩa
Bảo đảm tính đồng bộ giữa các bộ phận cấu thành của thể
chế kinh tế, giữa các yếu tố thị trường, loại thị trường
Phát triển kinh tế gắn với phát triển văn hóa, xã hội
Kế thừa chọn lọc thành tựu phát triển kinh tế thị trường
của nhân loại, kinh nghiệm tổng kết thực tiễn đổi mới của
đất nước, chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế...
Chủ động, tích cực giải quyết các vấn đề lý luận và thực
tiễn quan trọng, bức xúc, đồng thời phải có bước đi vững
chắc, vừa làm, vừa tổng kết, rút kinh nghiệm
Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực và hiệu
quả quản lý của Nhà nước, phát huy sức mạnh của cả hệ
thống chính trị
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
30
2.2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Cần thiết sử dụng kinh tế thị trường làm
phương tiện xây dựng chủ nghĩa xã hội; 
kinh tế thị trường là cơ sở kinh tế của sự
phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa là nền kinh tế vừa tuân theo quy luật
của kinh tế thị trường, vừa chịu sự chi phối
bởi các quy luật kinh tế của chủ nghĩa xã
hội và các yếu tố đảm bảo tính định hướng
xã hội chủ nghĩa
2.2.1
Thống nhất
nhận thức về
nền kinh tế thị
trường định
hướng xã hội
chủ nghĩa
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
31
2.2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Hoàn thiện thể chế sở hữu: bảo đảm sự bình đẳng
giữa các thành phần kinh tế, các loại hình doanh
nghiệp trên cơ sở pháp luật; cần quy định về sở hữu
đối với các tài sản như trí tuệ, cổ phiếu, tài nguyên
nước
Hoàn thiện thể chế phân phối: Hoàn thiện về pháp
luật, cơ chế, chính sách về phân bổ nguồn lực, phân
phối và phân phối lại theo hướng bảo đảm tăng
trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội trong
từng bước, từng chính sách phát triển
2.2.2
Hoàn thiện thể
chế về sở hữu và
các thành phần
kinh tế, loại hình
doanh nghiệp và
các tổ chức sản
xuất kinh doanh
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
32
2.2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Hoàn thiện thể chế về giá, cạnh tranh và kiểm soát
độc quyền trong kinh doanh. Hoàn thiện khung pháp
lý cho việc ký kết hợp đồng, cơ chế giám sát, điều
tiết thị trường, xúc tiến thương mại, đầu tư và giải
quyết tranh chấp phù hợp với kinh tế thị trường và
cam kết quốc tế
Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách
cho hoạt động và phát triển lành mạnh của thị
trường chứng khoán; đổi mới cơ chế quản lý khoa
học - công nghệ phù hợp với thị trường, nâng cao
hiệu quả hoạt động của cơ quan quản lý thị trường
công nghệ. Nhà nước tăng đầu tư và đẩy mạnh xã
hội hóa giáo dục, y tế, văn hóa, thể duc, thể thao
2.2.3
Hoàn thiện thể
chế bảo đảm
đồng bộ các yếu
tố thị trường và
phát triển đồng
bộ các loại thị
trường
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
33
2.2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Thực hiện chính sách khuyến khích làm giàu đi đôi
với tích cực thực hiện giảm nghèo, đặc biệt ở vùng
nông thôn, miền núi, vùng dân tộc và căn cứ cách
mạng trước đây
Xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội đa dạng. Phát
triển đa dạng các hình thức tổ chức tự nguyện, nhân
đạo, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Hoàn
thiện luật pháp, chính sách về bước môi trường
2.2.4
Hoàn thiện thể
chế gắn tăng
trưởng kinh tế
với tiến bộ, công
bằng xã hội trong
từng bước, từng
chính sách phát
triển và bảo vệ
môi trường
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
34
2.2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Vai trò lãnh đạo của Đảng là chỉ đạo nghiên cứu lý
luận và tổng kết thực tiễn, xác định cụ thể và đầy đủ
hơn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, đặc biệt là nội dung định hướng xã hội
chủ nghĩa để tạo sự đồng thuận trong xã hội
Vai trò quản lý của Nhà nước, phát huy mặt tích cực
và hạn chế, ngăn ngừa mặt trái của cơ chế thị
trường, tạo điều kiện để nền kinh tế phát triển và hội
nhập kinh tế quốc tế hiệu quả. Tiếp tục hoàn thiện
luật pháp, cơ chế, chính sách, để các tổ chức và
nhân dân tham gia có hiệu quả vào quá trình hoạch
định, thực thi, giám sát thực hiện pháp luật, các chủ
trương phát triển kinh tế - xã hội
2.2.5
Hoàn thiện thể
chế về vai trò
lãnh đạo của
Đảng, quản lý
của Nhà nước và
sự tham gia của
các tổ chức quần
chúng vào quá
trình phát triển
kinh tế -xã hội
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
35
2.3. Kết quả, hạn chế và nguyên nhân
Sinh viên tự nghiên cứu
[Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo trình Đường lối
cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb. 
Chính trị quốc gia, Hà Nội. 2009, tr. 164-167]
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
36
KẾT QUẢ Xóa bỏ cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp; 
tách quản lý Nhà nước về kinh tế và quản lý sản xuất
kinh doanh của các doanh nghiệp, bảo đảm quyền tự
chủ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thuộc mọi
thành phần kinh tế
Từng bước xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính
sách, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động tự chủ, cạnh tranh bình đẳng
của doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế
Từng bước hình thành và phát triển đồng bộ các loại thị trường cơ bản; 
thực hiện lưu thông tự do và giá thị trường với hầu hết các loại hàng
hóa, dịch vụ; các thị trường thống nhất, thông suốt cả nước, bước đầu
liên kết với thị trường khu vực và quốc tế
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa từng bước hình
thàn, phát triển; huy động được các nguồn lực trong và ngoài nước vào
phát triển kinh tế -xã hội, tạo được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, giữ
vững định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
37
HẠN CHẾ Những đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, hệ thống lý luận về thể chế kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa chưa tạo được sự nhất trí cao
Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách chưa đầy đủ, đồng bộ, chưa tạo được
hành lang pháp lý thuận lợi cho việc vận hành của nền kinh tế. Doanh nghiệp
thuộc các thành phần kinh tế khác còn bị phân biệt đối xử
Các yếu tố thị trường, các loại thị trường hình thành và phát triển chậm, thiếu
đồng bộ, vận hành chưa thông suốt. Tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, 
giai lận thương mại chậm được khắc phục.
Những yếu tố bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị
trường chưa được quan tâm chỉ đạo đúng mức, có lúc buông lỏng vai trò quản
lý của Nhà nước. Cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành của bộ máy quản lý Nhà
nước, thủ tục hành chính, năng lực đội ngũ cán bộ, công chức còn nhiều bất
cập. Tệ tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
38
NGUYÊN NHÂN
Việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là vấn đề hoàn toàn
mới chưa có tiền lệ trong lịch sử
Năng lực thể chế hóa, quản lý, tổ chức thực hiện của
Nhà nước còn chậm, nhất là trong việc giải quyết các
vấn đề xã hội bức xúc
Vai trò tham gia hoạch định chính sách, thực hiện và
giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc, 
các đoàn thể chính trị - xã hội còn yếu
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
39
Phân tích tính tất yếu của đổi mới cơ chế quản lý kinh tế ở
Việt Nam.
Phân tích quá trình đổi mới nhận thức của Đảng về kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Câu hỏi củng cố bài
Phân tích chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị 
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 
Trường Đại Học Bách Khoa Tp.HCM
Khoa Khoa Học và Kỹ Thuật Máy Tính
Năm 2011
Tên môn học: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Chương 5: Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa
40