Bài giảng Cơ sở Tự nhiên và Xã hội - Đồng Muôn

c "Chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ 
 Từ cuối 1964 đầu 1965, đế quốc Mỹ ào ạt đưa quân đội viễn chinh và chư hầu 
vào miền Nam, gây ra "chiến tranh cục bộ". Quân và dân miền Nam với tinh thần 
anh dũng, sáng tạo đã đánh bại các cuộc càn quét của địch, giành thắng lợi Vạn 
-171- 
Tường (8-1965), chiến thắng mùa khô 1965-1966 và 1966-1967. 
 Phát huy thắng lợi đạt được, mùa xuân 1968, quân và dân miền Nam đồng loạt 
tiến công và nổi dậy, giáng cho Mỹ nguỵ những đòn sấm sét. Sau thất bại này, ý chí 
xâm lược của Mỹ lung lay, buộc chúng phải tuyên bố "phi Mỹ hoá". "Chiến tranh 
cục bộ" thất bại. 
b. Quân dân miền Bắc đánh bại chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của Mỹ 
 Từ cuối năm 1964, cùng với việc đẩy mạnh chiến tranh xâm lược miền Nam, 
đế quốc Mỹ tiến hành leo thang chiến tranh ra miền Bắc, nhằm phá hoại hậu 
phương của cả nước. 
 Trong hơn 4 năm (từ 5-8-1964 đến 1-11-1968), quân và dân miền Bắc vững 
tay cày, chắc tay súng, đã bắn rơi, phá huỷ 4243 máy bay, bắt sống hàng nghìn giặc 
lái, bắn cháy và bị thương 143 tàu chiến giặc Mỹ. Ngày 1-1-1968, Mỹ phải tuyên bố 
ngừng ném bôm bắn phá miền Bắc. 
c. Quân dân miền Nam chiến đấu chống "Việt Nam hoá" chiến tranh, phối hợp với 
Lào và Cămpuchia chống "Đông Dương hoá chiến tranh của Mỹ" (1969-1973) 
 Từ đầu 1969, Ních xơn đề ra học thuyết Ních xơn, thí điểm ở Đông Dương 
bằng chiến lược "Việt Nam hoá" chiến tranh, "Lào hoá" chiến tranh và "Khơ me 
hoá" chiến tranh.. Quân và dân miền Nam đã phối hợp với quân và dân Lào, 
Cămpuchia đã đánh bại các chiến lược chiến tranh trên của Mỹ. Sau thắng lợi của 
cuộc tiến công chiến lược mùa xuân năm 1972 ở miền Nam, Mỹ phải tuyên bố "Mỹ 
hoá" trở lại chiến tranh xâm lược. 
d. Quân dân miền Bắc đánh bại chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của Mĩ 
 Đầu năm 1972, Mỹ cho không quân và hải quân đánh phá miền Bắc lần thứ 2 
với quy mô và mức độ ác liệt hơn lần thứ nhất nhiều. Đặc biệt trong 12 ngày đêm 
cuối 1972, Mỹ đã liên tục sử dụng trên 700 lần chiếc máy bay B52, gần 4000 lần 
chiếc máy bay chiến thuật chiến đấu trút xuống Hà Nội, Hải Phòng và một số mục 
tiêu ở miền Bắc 10 vạn tấn bom. Quân và dân miền Bắc, đặc biệt quân và dân thủ 
đô đã làm nên trận "Điện Biên Phủ trên không", giành thắng lợi oanh liệt: bắn rơi 
81 máy bay Mỹ (trong đó có 34 B52, 5 F.111). 
 Với thất bại này, đế quốc Mỹ phải tuyên bố ngừng hoàn toàn các hoạt động 
-172- 
chống phá miền Bắc, chuẩn bị ký với chính phủ ta Hiệp định Pari. 
e. Hiệp định Pari được kí kết 
 Do những thất bại trên chiến trường hai miền Nam, Bắc, đặc biệt trong 12 
ngày đêm cuối 1972, ngày 27-1-1972, đế quốc Mỹ buộc phải kí Hiệp định Pari, 
chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam. Đây là kết quả của cuộc đấu 
tranh kiên cường, bất khuất của quân và dân hai miền Nam Bắc. Thắng lợi này mở 
ra bước ngoặt mới của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta. 
2.7.2.3. Từ 1973 đến 1975 
 Sau Hiệp định Pari được kí kết, đế 
quốc Mỹ đã phải cút khỏi miền Nam. Thế 
và lực của cách mạng miền Nam ngày càng 
lớn mạnh. Miền Bắc nhanh chóng khôi 
phục hậu quả chiến tranh, đẩy mạnh sản 
xuất, chi viện sức người sức của cho tiền 
tuyến. Cuối năm 1974 đầu 1975, quân và 
dân miền Nam giành thắng lợi to lớn trên 
các mặt trận quân sự, chính trị và ngoại 
giao. Vì vậy Bộ Chính trị Trung ương Đảng 
họp, đề ra kế hoạch giải phóng miền Nam. 
 Thực hiện kế hoạch đó, quân và dân 
ta đã tiến hành cuộc tổng tiến công và nổi 
dậy mùa xuân năm 1975 bằng 3 chiến dịch: 
chiến dịch Tây Nguyên, chiến dịch Huế- 
Đà Nẵng và cuối cùng là chiến dịch Hồ Chí 
Minh giành thắng lợi hoàn toàn sau gần 2 
tháng liên tục và kiên cường chiến đấu (từ 
4-3 đến 2-5-1975). Đất nước hoà bình, 
thống nhất và đi lên chủ nghĩa xã hội. 
Hình 2.14. Lƣợc đồ Diễn biến 
cuộc tổng tiến công và 
nổi dậy mùa xuân 1975 
-173- 
2.8. Tìm hiểu thời kỳ cả nƣớc đi lên chủ nghĩa xã hội từ 1975 đến nay 
2.8.1. Thống nhất đất nƣớc 
 Sau năm 1975, đất nước hoà bình, thống nhất và đi lên chủ nghĩa xã hội. Ngày 
25- 4-1976, sau hơn 30 năm kể từ cuộc tổng tuyển cử đầu tiên, đông đảo cử tri đi bỏ 
phiếu bầu cử Quốc hội chung của cả nước. Quốc hội họp quyết định đổi tên nước ta 
thành nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Thủ đô là Hà Nội, thành phố Sài 
Gòn đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh. 
2.8.2. Mƣời năm xây dựng chủ nghĩa xã hội (1975-1985) 
 Từ 1975 đến 1985, trong hoàn cảnh có nhiều khó khăn, nhân dân ta đã bảo vệ 
vững chắc Tổ quốc, tiến hành hai kế hoạch 5 năm: 1976-1980 và 1981-1985. Sau 2 
kế hoạch đó, chúng ta đã đạt được những thành tựu nhất định trong công cuộc xây 
dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và 
chủ quan, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trong 10 năm này còn nhiều hạn 
chế. Đất nước ta ngày càng rơi vào tình trạng khủng hoảng về kinh tế, xã hội. Tình 
hình quốc tế diễn biến phức tạp. Yêu cầu đổi mới đất nước được đặt ra cấp thiết. 
2.8.3. Công cuộc đổi mới (Từ 1986- nay) 
 Trước yêu cầu trên, tháng 12 năm 1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã 
vạch ra đường lối đổi mới đất nước. Chủ trương đổi mới đất nước do Đại hội VI 
vạch ra là: trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta không phải thay đổi 
mục tiêu chủ nghĩa xã hôị, mà làm cho mục tiêu ấy được thực hiện có hiệu quả bằng 
những quan điểm đúng đắn về chủ nghĩa xã hội, với những bước đi, hình thức thích 
hợp. Đổi mới phải toàn diện, đồng bộ, từ kinh tế, chính trị, đến tư tưởng, văn hoá, 
xã hội. Đổi mới về kinh tế không thể không đi đôi với đổi mới về chính trị, nhưng 
trọng tâm là đổi mới về kinh tế. Đổi mới về chính trị phải tích cực, nhưng vững 
chắc, mang lại kết quả thực tế, không gây mất ổn định về chính trị, không làm 
phương hại đến toàn bộ công cuộc đổi mới. 
 Đường lối đó tiếp tục được các Đại hội VII (1992), Đại hội XIII (1997), Đại 
hội IX (2001) hoàn thiện. Trải qua gần hai thập kỷ, công cuộc đổi mới đã thu được 
những thành tựu ban đầu to lớn. Đất nước ta đang vững bước trên con đường công 
nghiệp hoá, hiện đại hoá. 
-174- 
2.9. Tìm hiểu về lịch sử địa phƣơng 
2.9.1. Ý nghĩa của việc học tập Lịch sử địa phƣơng 
 - Lịch sử địa phương là một bộ phận của Lịch sử dân tộc. 
 - Bổ sung, làm sáng tỏ, minh hoạ cho Lịch sử dân tộc. 
 - Bồi dưỡng tình yêu quê hương, tự hào về truyền thống Lịch sử của quê 
hương, phát huy truyền thống quê hương trong hiện tại. 
2.9.2. Lịch sử địa phƣơng gồm những vấn đề chủ yếu sau 
 - Các sự kiện Lịch sử lớn xảy ra tại địa phương (tỉnh, thành phố, quận huyện, 
xã phường, thôn xóm). 
 - Các di tích Lịch sử tiêu biểu của địa phương hiện còn lại đến hiện nay. 
 - Các nhân vật Lịch sử tiêu biểu qua các thời kỳ Lịch sử của địa phương. 
 - Những phong tục, lễ hội truyền thống của địa phương. 
 - Các nghề thủ công, làng nghề thủ công truyền thống của địa phương. 
-175- 
 Đánh giá 
1. Hãy đánh dấu X vào những di chỉ văn hoá khảo cổ học của văn hoá tiền Đông 
Sơn trong các nền văn hóa dưới đây mà anh (chị) cho là đúng: 
 a) Văn hoá Phùng Nguyên; 
 b) Văn hoá Sa Huỳnh; 
 c) Văn hoá Hoa Lộc; 
 d) Văn hoá Sông Cả; 
 đ) Văn hoá óc Eo; 
 e) Văn hoá Đồng Nai; 
 g) Văn hoá Đồng Đậu; 
 h) Văn hoá Gò Mun. 
2. Có những ý kiến khác nhau về sự ra đời của nước Văn Lang: 
 - Nước Văn Lang thực tế mới chỉ là liên minh các bộ lạc cuối xã hội nguyên 
thuỷ, chưa có sự phân hoá giai cấp sâu sắc để nhà nước xuất hiện. 
 - Nước Văn Lang là nhà nước ra đời trên cơ sở phân hoá giai cấp sâu sắc. Giai 
cấp quý tộc chủ nô thống trị và bên kia là giai cấp nô lệ và bình dân. 
 - Nhà nước Văn Lang xuất hiện một mặt dựa trên các công xã nông thôn đang 
phân hoá giai cấp rõ rệt (quý tộc, nông dân công xã, nô lệ gia trưởng). Mặt khác do 
nhu cầu của công tác thuỷ lợi và nhu cầu chống ngoại xâm sớm đòi hỏi sự ra đời 
của một quốc gia thống nhất, đó là nhà nước Văn Lang. 
 - Bạn tán thành quan điểm nào? Tại sao? 
 - Hãy lập bảng thống kê 10 di tích Lịch sử tiêu biểu về thời kì Hùng Vương ở 
nước ta và địa phương bạn. 
3. Đặc điểm của quá trình đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta trong thời kỳ Bắc 
thuộc. 
4. Lập bảng thống kê các cuộc đấu tranh giành độc lập tiêu biểu của nhân dân ta 
trong thời kỳ bắc thuộc, theo mẫu sau: 
TT Tên cuộc đấu tranh Thời gian Người lãnh đạo Kết quả, ý nghĩa 
5. Đánh giá vai trò của Đinh Bộ Lĩnh trong công cuộc thống nhất đất nước ở buổi 
đầu độc lập của nước ta? 
-176- 
6. Tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn trên lược đồ. 
7. Nguồn gốc, những thành tựu chủ yếu của nền Văn minh Đại Việt. 
8. Lập bảng thống kê các sự kiện chính của Lịch sử Việt Nam từ 1010 đến năm 
1858, theo mẫu sau: 
TT Năm Sự kiện chính 
1 1010 Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về đại La, đổi tên là Thăng Long 
2 ...... 
9. Từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta (1858) đến đầu thế kỷ XX (1919), nhân 
dân ta đã đứng lên chống Pháp như thế nào? Vì sao tất cả các cuộc đấu tranh đều 
thất bại? 
10. Vai trò của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam từ 1911 đến 
1945. 
11. Vì sao nói sau cách mạng tháng Tám năm 1945, nước ta rơi vào tình thế "ngàn 
cân treo sợi tóc"? 
12. Trình bày diễn biến của các chiến thắng Việt Bắc thu đông 1947, Biên giới thu 
đông 1950 và Điện Biên Phủ 1954 trên lược đồ. 
13. Trình bày diễn biến cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 trên lược đồ. 
14. Đánh giá những thành tựu ban đầu của công cuộc đổi mới đất nước từ 1986 đến 
nay. 
15. Lập bảng thống kê các di tích Lịch sử tiêu biểu ở địa phương bạn. 
16. Lập bảng thống kê các nhân vật Lịch sử tiêu biểu ở địa phương bạn. 
-177- 
Tài liệu tham khảo 
[1] Lê Thị Thu Dinh, Bùi Phương Nga và cộng sự (2007), Phương pháp dạy học tự 
nhiên và xã hội, NXB Giáo dục, Hà Nội. 
[2] Hồ Ngọc Đại (1997), Giải pháp giáo dục, NXB giáo dục, Hà Nội. 
[3] Đặng Văn Đức và cộng sự (2000), Phương pháp dạy học Địa lý, NXB giáo dục, 
Hà Nội. 
[4] Lê Văn Trưởng và cộng sự (2007), Tự nhiên xã hội và phương pháp dạy học tự 
nhiên xã hội, NXB giáo dục, Hà Nội.