Bài giảng Bóng chuyền - Nguyễn Văn Trương

từ dưới lên mà đưa cả cánh tay sang sân đối phương
25
Tay chắn bóng như hình mái nhà dễ bị phạm lỗi 
2.6.1.4.Biện pháp khắc phục khi tập kỹ thuật chắn bóng cá nhân
Bật nhảy chắn nhiều vị trí, nhiều hướng
2.6.2. Kỹ thuật chắn bóng tập thể
2.6.2.1. Kỹ thuật chắn bóng tập thể giống như chắn bóng cá nhân chỉ khác là hình thức 
phối hợp bằng không gian chắn che lớn hơn trên lưới của hai hoặc ba người ( Hình 11)
2.6.2.2. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật chắn bóng tập thể
Nêu tên và mục đích động tác
Thị phạm động tác
Phân tích nguyên lý kỹ thuật động tác
Tập không bóng
Tập có bóng
Tập với nhiều bóng
Tập với người khá hơn
Tập với các bài tập phối hợp
2.6.2.3. Những sai lầm thường mắc khi tập kỹ thuật chắn bóng tập thể
Động tác cứng đờ hay lao người vào lưới, nhảy bật lao bật ra trước, không nhảy 
thẳng
Nhảy sớm khi chắn,hay đưa tay qua lưới
26
Do ham tranh bóng, muốn chắn bóng bật lại ngay hoặc hai tay không giơ thẳng 
từ dưới lên mà đưa cả cánh tay sang sân đối phương
Tay chắn bóng kiểu mái nhà dễ bị phạm lỗi, không phối hợp với đồng đội 
2.6.2.4. Biện pháp khắc phục khi tập kỹ thuật chắn bóng tập thể
Phối hợp hiệp đồng với các đồng đội, di chuyển chắn bóng ở các vị trí khác nhau
Bài tập về nhà
Thực hiện kỹ thuật chắn bóng có vật chuẩn treo trên cao 10 lần.
Đối với nam vật chuẩn cao 2m 50.
Đối với nữ vật chuẩn cao 2m 30.
27
Chương 3. CHIẾN THUẬT THI ĐẤU BÓNG CHUYỀN ( 3 tiết )
3.1. Chiến thuật tấn công
3.1.1. Chiến thuật cá nhân trong tấn công
Khi chưa có bóng 
Khi chọn vị trí chuyền 2: ở vị trí số 2, người chuyền 2 phải đứng cách lưới và 
biên dọc khoảng 1,5m. Khi ở vị trí số 3 người chuyền đứng cách lưới 1m
Khi chọn vị trí đập bóng: ở vị trí số 4 đứng sát vạch biên dọc và vạch 3m
Khi chọn vị trí số 2: đứng hơi xa đường biên dọc và lùi về sau
3.1.2. Chiến thuật nhóm trong tấn công
Phối hợp giữa người đỡ bóng với người chuyền hai
Phối hợp giữa các người phòng thủ với người đang xen lên chuyền hai
Người chuyền hai phối hợp với người tấn công và ngược lai
3.2. Chiến thuật phòng thủ
3.2.1.Chiến thuật cá nhân trong phòng thủ
Khi chưa có bóng: tư thế chuẩn bị chọn vị trí đỡ phát bóng, đập bóng, chắn bóng, 
yểm hộ
Khi có bóng: chắn bóng đơn, tự yểm hộ hoặc chuyền bóng sau khi chắn, xác định 
kiểu phát và đập bóng của đối phương
3.2.2. Chiến thuật nhóm trong phòng thủ
Hàng chắn bóng, yềm hộ chắn bóng và phòng thủ hàng sau
3.3. Các hệ thống chiến thuật trong thi đấu bóng chuyền
3.3.1. Chiến thuật trong phát bóng
Khi chưa có bóng 
Quan sát, đánh giá đội hình và khả năng chuyền 1 của đối phương
Khi có bóng 
Phát vào khu vực xung yếu, chỗ trống trên sân đối phương, chỗ các đối thủ đổi 
chỗ cho nhau để chuẩn bị tấn công
Phát vào một đấu thủ chuyền 1 kém, tâm lý không vững, mới thay vào, người có 
biểu hiện mệt mỏi, người chuyền 2
3.3.2. Chiến thuật trong chuyền 1
Khi đối phương chưa phát bóng 
28
Quan sát người phát và nhận định nhìn ký hiệu của đấu thủ chuyền 2
Khi đối phương phát bóng 
Chuyền 1: chuyền bóng cho người chuyền 2 theo dự kiến ban đầu. Nếu bóng 
không phát vào khu vực chuyền 1 của mình thì phải sẵn sàng chuyền 2 điều chỉnh hoặc 
cứu đỡ bóng khi đồng đội chuyền 1 không chuẩn
3.3.3. Chiến thuật trong chuyền 2
Khi đối phương chưa phát bóng 
Chọn ví trí đứng trong đội hình chuyền 1 sao cho thuận lợi trong việc quan sát và 
di chuyển tới vị trí chuyền 2, không làm cản trở đồng đội chuyền 1
Khi đối phương phát bóng 
Quan sát đường bay, hướng đi, tốc độ, điểm rơi của quả chuyền 1 để di chuyển 
đến bóng, chọn kỹ thuật chuyền, quyết định chuyền theo phương án nào và chuyền cho 
ai, ở đâu
3.3.4. Chiến thuật trong đập bóng
Khi đối phương chưa phát bóng 
Mình đang ở vị trí nào và sẽ đánh theo chiến thuật nào (căn cứ theo ký hiệu của 
người chuyền 2) quan sát hàng chắn của đối phương, hàng phòng thủ của đối phương 
(số 6 tiến hay lùi) điều kiện ngoại cảnh
Khi đối phương phát bóng 
Quan sát sự di chuyển của hàng chắn và phòng thủ của đối phương, quyết định 
đập:trên tay chắn; bật tay chắn; lọt tay chắn; lực mạnh hay nhẹ;giả đập;bỏ nhỏ
3.3.5. Chiến thuật chắn bóng 
Khi chưa có bóng 
Quan sát các hoạt động di chuyển của các đấu thủ tấn công bên sân đối phương
Di chuyển: sau khi quan sát và phán đoán thì nhanh chóng di chuyển đến vị trí 
cần thiết để chắn
Khi có bóng 
Vị trí ở hàng trên (đứng ở số nào: 2, 3, 4) đường bóng chuyền 2. Đặc điểm người 
tấn công: tay trái hay tay phải, vào đà, hay đập hướng chéo hay dọc biên
Tuỳ theo bóng chuyền 2 và đặc điểm người tấn công mà quyết định thời gian giậm nhảy
3.3.6. Chiến thuật yểm hộ.
29
Khi chưa có bóng
Quan sát giống như đấu thủ chuẩn bị chắn bóng. Đặc biệt quan sát vị trí tay chắn 
và bóng để xác định khu vực an toàn trên sân. Từ những quan sát trên để phán đoán 
hướng đập, điểm rơi của bóng. Di chuyển sau khi phán đoán thì di chuyển ngay đến vị 
trí cần thiết của mình để đón đỡ bóng
Khi có bóng 
Nếu bóng không vào khu vực phòng thủ của mình thì phải sẵn sàng tiếp ứng cho 
đồng đội nếu đồng đội giữ bóng không tốt: cứu đỡ bóng hoặc chuyền 2 điều chỉnh. Bảo 
đảm đỡ các đường bóng rơi vào phía sau đấu thủ chắn và khu vực giữa sân (có thể phối 
hợp với đấu thủ hàng trên không tham gia chắn bóng hoặc đấu thủ chắn bóng tự yểm hộ)
Đỡ bóng chạm tay chắn ra ngoài ở gần khu vực của mình bảo vệ. Sẵn sàng tiếp 
ứng cho đồng đội (cứu đỡ bóng hoặc tham gia chuyền 2 khi cần thiết) ( Hình 12)
Bài tập về nhà.
Chuyền bóng thấp tay từ vị trí số 6 lên vị trí số 2 và vị trí số 3(20lần)
Đập bóng theo phương lấy đà, biên, nhanh (10 lần/)
Chuyền bóng cao tay từ vị trí số 3 đến vị trí số (4 và 2)
Phát bóng vào sau vạch 3m 
30
Chương 4. PHƯƠNG THỨC TỔ CHỨC THI ĐẤU ( 3 tiết)
4.1. Các bước tiến hành tổ chức một giải bóng chuyền
4.1.1. Giai đoạn trước thi đấu
Thông qua Điều lệ giải
Phổ biến và ban hành điều lệ giải cho các đơn vị có thành viên tham gia thi đấu
Ấn định thời gian và địa điểm thi đấu
Thành lập BTC giải ban trọng tài và các ban khác
4.1.2. Giai đoạn thi đấu
BTC tổng hợp kịp thời, chính xác, nhanh chóng diễn biến của các trận đấu, ngày 
đấu, thống kê thành tích các đội
Giải quyết kịp thời, đúng luật mọi việc xảy ra trong quá trình thi đấu
4.1.3. Giai đoạn sau thi đấu
BTC cần họp các bộ phận liên quan để rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả.
4.2. Các hình thức thi đấu bóng chuyền
4.2.1. Thi đấu loại trực tiếp
Đấu loai trực tiếp một lần thua, nếu có 8 đội tham gia
Nếu số đội tham gia không = 2 n thì ta phải tính số đội phải thi đấu trước theo
công thức sau:
X = 2. (a - n n )
Trong đó: X: là số đội thi đấu trước.
a: là tổng số đội tham gia 
n: là số tự nhiên sao cho 2 n nhỏ hơn và gần bằng tổng số đội tham gia. 
2
4
5
8
1
2
3
4
5
6
7
8
8 vô địch
31
Ví dụ: Có 11 đội tham gia thi đấu.
Theo công thức ta có: X = 2. (11 - 2 3 ) = 6 đội
Như vậy có 6 đội thi đấu trước. Các đội còn lại bắt đầu thi đấu sau 6 đội này.
Biểu đồ thi đấu của 11 đội như sau:
4.2.2. Thi đấu vòng tròn 1 lượt
Công thức:
2
)1( 

AA
X
X là tổng trận đấu, A là tổng số đội tham gia
Bảng 1.1: Lịch thi đấu vòng tròn tính điểm cho 7 đội
V đấu V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7
Trận 1 - 0 1 - 7 1 - 6 1 - 5 1 - 4 1 - 3 1 - 2
Trận 2 - 7 0 - 6 7 - 5 6 - 4 5 - 3 4 - 2 3 - 0
Trận 3 - 6 2 - 5 0 - 4 7 - 3 6 - 2 5 - 0 4 - 7
Trận 4 - 5 3 - 4 2 - 3 0 - 2 7 - 0 6 - 7 5 - 6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1
4
6
7
4
6
11
7
6
7
32
Bảng 3.3. Thống kê kết quả 5 đội thi đấu
A B C D E Điểm Xếp hạng
A
3-1 2-3 3-1 3-1
10 23 1 3 3
B
1-3 2-3 3-0 3-2
6 30 1 3 2
C
3-2 3-2 3-0 3-0
10 12 2 3 3
D
1-3 0-3 0-3 3-2
2 40 0 0 2
E
1-3 2-3 0-3 2-3
2 50 1 0 1
Câu hỏi ôn tập.
Trình bày phương pháp thi đấu loại trực tiếp( một lần thua). Cho ví dụ.
Trình bày phương pháp thi đấu vòng tròn đơn ( cho ví dụ và xếp lịch thi đấu cho 
số lượng VĐV cụ thể )
33
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Nguyễn Viết Minh, Hồ Đắc Sơn; Giáo trình bóng chuyền; NXB Đại học sư phạm 
năm 2004
[2] Vũ Đức Thu, Nguyễn Trương Tuấn, Bóng chuyền và bóng rổ, NXB TDTT, năm 
1995
[3] Nguyễn Quang; Hướng dẫn tập luyện và thi đấu bóng chuyền; NXB TDTT, năm 
2001
[4] Luật bóng chuyền; NXB TDTT, năm 2002 
34
MỤC LỤC
 Trang 
Lời nói đầu......................................................................................................... 1
Chữ viết tắt...................................................................................................................2
Chương 1. Phần lý thuyết.
- Lịch sử ra đời và sự phát triển của môn bóng chuyền.....................................3
- Phương pháp giảng dạy môn bóng chuyền ....................................................5
- Luật .................................................................................................................7
Chương 2. Phần kỹ thuật
- Tư thế chuẩn bị và di chuyển..........................................................................12
- Kỹ thuật chuyền bóng cao tay....................................................................14
- Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay.......................................................................16
- Kỹ thuật phát bóng..................................................................................18
- Kỹ thuật đập bóng..........................................................................................20
- Kỹ thuật đánh chắn bóng................................................................................23
Chương 3. Chiến thuật 
- Chiến thuật tấn công.......................................................................................27
- Chiến thuật phòng thủ.....................................................................................27
- Các hệ thống chiến thuật trong bóng chuyền ..................................................27
Chương 4. Phương pháp tổ chức thi đấu ..................................................................30
Tài liệu tham khảo.........................................................................................................33