Ảnh hưởng của nhóm chức quang học trên bề mặt đến tính chất quang của chấm lượng tử carbon
TÓM TẮT
Chấm lượng tử carbon (CQDs: carbon quantum dots) đang được đặc biệt quan tâm nghiên cứu vì
chúng có khả năng phát xạ huỳnh quang trong vùng nhìn thấy với hiệu suất cao và đặc biệt là
không độc hại như CdSe QDs. Cấu trúc CQDs được đề xuất gồm ba thành phần: (1) lõi gồm một
hoặc nhiều hệ đa vòng liên hợp PAH (polycyclic aromatic hydrocarbon), (2) nhóm chức quang học
F (fluorophore) và (3) các nhóm chức quyết định độ tan trên bề mặt. Mặc dù vậy, chưa có nhiều
nghiên cứu về sự hình thành và ảnh hưởng của F đến tính chất quang học của CQDs. Trong nghiên
cứu này, chúng tôi tổng hợp CQDs có nhóm chức -COOH trên bề mặt rồi tiến hành biến tính với
ethylenediamine (EDA). Kết quả phân tích cấu trúc và quang học cho thấy, nhóm chức quang học
F hình thành sau quá trình biến tính với EDA. F làm xuất hiện vùng hấp thụ đặc trưng ở 350 nm và
tăng hiệu suất phát xạ huỳnh quang từ 14% lên 38%. Kết quả này cho thấy vài trò quan trọng của
F đến tính chất quang học của CQDs
trên nhóm -COOH; hai đỉnh ở 1593 và 1544 cm-1 là dao động liên kết C-O trong nhóm -COOR. Ngoài ra, đỉnh hấp thụ rộng ở 1025 cm-1 là đặc trưng dao động nhóm -C-O-. Điều này chứng tỏ trên bề mặt của A-CQDs có các nhóm acid -COOH và có thể có ester -COOR. Khi xử lý A-CQDs với EDA ở 160oC trong 2 giờ, các dao động của nhóm -C=O và -C-O- biến mất; điều này chứng tỏ các nhóm acid (hoặc ester) đã tham gia quá trình ngưng tụ với EDA. Trên A-CQD+EDA có giải hấp thụ rộng với hai đỉnh ở 1589 và 1560 cm-1 là dao động của liên kết -N-H trên nhóm chức amide [14]. So sánh phổ IR của A-CQDs+EDA và sản phẩm thu được khi thủy nhiệt EDA ở điều kiện tương tự cho thấy sự khác biệt rõ rệt ở vùng hấp thụ 1000-1100 cm-1. Các phân tích này chứng tỏ sự thay đổi rõ rệt trên cấu trúc hóa học bề mặt của CQDs khi xử lý với EDA và phần nào minh chứng sự hình thành của nhóm chức quang học F như đề xuất trên hình 2. Để làm rõ hơn về sự hình thành nhóm chức quang học F, chúng tôi tiến hành đo phổ hấp thụ UV-Vis của A-CQD, A-CQD+EDA và so sánh chúng với sản phẩm thu được khi thủy nhiệt hỗn hợp CA+EDA hoặc EDA ở 160oC, 2h. Kết quả được trình bày trên hình 5a. Có thể thấy A-CQD hay sản phẩm thủy nhiệt EDA ở 160oC không có đỉnh hấp thụ đặc trưng ở vùng trên 250 nm. Khi xử lý A-CQDs với EDA ở 160oC làm xuất hiện một đỉnh hấp thụ rộng, cực đại ở 346 nm trên A- CQD+EDA; đỉnh hấp thụ này tương tự như Phạm Trường Long và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 189(13): 143 - 148 146 sản phẩm thu được khi thủy nhiệt hỗn hợp CA+EDA ở 160oC. Theo các nghiên cứu trước đây, khi thủy nhiệt hỗn hợp CA và EDA thì nhóm chức quang học F, chẳng hạn citrazinic acid, sẽ hình thành [11–13]. Đặc trưng hấp thụ của citrazinic acid là đỉnh hấp thụ rộng ở khoảng 346 nm như có thể nhìn thấy với mẫu (CA+EDA)_160oC. Tính toán lý thuyết bằng phương pháp DFT sử dụng basic set 6-31g cũng cho thấy, citrazinic acid có một giải hấp thụ đặc trưng, rộng, cực đại ở 350 nm. Từ sự xuất hiện của đỉnh hấp thụ đặc trưng ở 346 nm trên A-CQD+EDA có thể khẳng định sự hình thành nhóm chức quang học F tương tự như citrazinic acid trên bề mặt CQDs. Phổ phát xạ huỳnh quang, hình 5b, thu được trên hai dung dịch A-CQD và A-CQD+EDA có mật độ quang tương đương nhau ở 325 nm cho thấy cường độ phát xạ tăng đáng kể sau khi xử lý với EDA. Bằng cách so sánh phổ huỳnh quang thu được với phổ phát xạ của chất chuẩn quinine sulfate ở cùng điều kiện đo, chúng tôi tính toán được hiệu suất phát xạ lượng tử của A-CQD và A-CQD+EDA (khi kích thích ở 325 nm) lần lượt là 14 và 38%. Điều này chứng tỏ, sự hình thành nhóm chức quang học F không những thay đổi tính chất hấp thụ của CQDs mà còn tăng đáng kể hiệu suất phát xạ huỳnh quang của CQDs. 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 94 96 98 100 60 70 80 90 100 80 90 100 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 § é t ru y Ò n q u a ( % ) Sè sãng (cm -1 ) A-CQD § é t ru y Ò n q u a ( % ) A-CQD+EDA_160 o C § é t ru y Ò n q u a ( % ) EDA_160 o C Hình 4. Phổ FT-IR của CQDs trước và sau khi biến tính với EDA ở 160oC 400 450 500 550 600 650 C - ê n g ® é P L B-íc sãng (nm) A-CQD A-CQD+EDA_160 250 300 350 400 450 500 § é h Ê p t h ô B-íc sãng (nm) A-CQD A-CQD+EDA_160 EDA_160 (CA+EDA)_160 Citrazinic acid HN N O O a) b) Hình 5. a) Phổ hấp thụ UV-Vis của CQD trước và sau khi xử lý với EDA; Trong a) phổ của mẫu so sánh bao gồm sản phẩm thủy nhiệt EDA hay hỗn hợp EDA+ CA ở 160oC, 2h; phổ tính toán lý thuyết của nhóm chức F (citrazinic acid) cũng được đưa vào để so sánh. b) Phổ phát xạ huỳnh quang (kích thích ở 325 nm) của CQD trước và sau khi xử lý với EDA. Phạm Trường Long và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 189(13): 143 - 148 147 KẾT LUẬN Chấm lượng tử carbon với các nhóm acid - COOH đã được tổng hợp thành công bằng cách thủy nhiệt citric acid ở 200oC, 3h. CQDs thu được có kích thước dao động trong khoảng 4-10 nm; không có đỉnh hấp thụ đặc trưng ở vùng sóng trên 250 nm và có hiệu suất phát xạ là 14%. Khi xử lý bề mặt CQDs với ethylenediamine bằng cách thủy nhiệt chấm lượng tử trong dung dịch EDA ở 160oC, 2 giờ, nghiên cứu cấu trúc và tính chất hấp thụ cho thấy sự hình thành của nhóm chức quang học F, là dẫn xuất của citrazinic acid, trên bề mặt CQDs. Nhóm chức F làm tăng hiệu suất phát xạ lượng tử của CQD từ 14 lên 38% đồng thời làm xuất hiện đỉnh hấp thụ đặc trưng ở 346 nm. Kết quả trên đây có ý nghĩa quan trọng trong việc làm sáng tỏ ảnh hưởng của cấu trúc hóa học bề mặt, đặc biệt là nhóm chức quang học, đến tính chất quang của CQDs. LỜI CẢM ƠN Nghiên cứu này được tài trợ từ nguồn kinh phí đề tài cấp Bộ, kinh phí KHCN của Trường ĐHSP Hà Nội 2 cho đề tài mã số: B.2018-SP2-13. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. X. Xu, R. Ray, Y. Gu, H.J. Ploehn, L. Gearheart, K. Raker, W.A. Scrivens, Electrophoretic analysis and purification of fluorescent sing-walled carbon nanotube fragments., J. Am. Chem. Soc. 126 (2004) 12736– 12737. doi:10.1021/ja050082h. 2. Y.-F. Kang, Y.-H. Li, Y.-W. Fang, Y. Xu, X.- M. Wei, X.-B. Yin, Carbon Quantum Dots for Zebrafish Fluorescence Imaging, Sci. Rep. 5 (2015) 11835. doi:10.1038/srep11835. 3. K. Wang, Z. Gao, G. Gao, Y. Wo, Y. Wang, G. Shen, D. Cui, Systematic safety evaluation on photoluminescent carbon dots, Nanoscale Res. Lett. 8 (2013) 1–9. doi:10.1186/1556-276X-8-122. 4. S.-T. Yang, X. Wang, H. Wang, F. Lu, P.G. Luo, L. Cao, M.J. Meziani, J.-H. Liu, Y. Liu, M. Chen, Y. Huang, Y.-P. Sun, Carbon Dots as Nontoxic and High-Performance Fluorescence Imaging Agents, J. Phys. Chem. C. 113 (2009) 18110–18114. doi:10.1021/jp9085969. 5. S.K. Bhunia, S. Nandi, R. Shikler, R. Jelinek, Tuneable light-emitting carbon-dot/polymer flexible films prepared through one-pot synthesis, Nanoscale. 8 (2016) 3400–3406. doi:10.1039/C5NR08400H. 6. F. Yuan, Z. Wang, X. Li, Y. Li, Z. Tan, L. Fan, S. Yang, Bright Multicolor Bandgap Fluorescent Carbon Quantum Dots for Electroluminescent Light-Emitting Diodes, Adv. Mater. 29 (2017) 1604436. doi:10.1002/adma.201604436. 7. J. Jiang, G. Ye, Z. Wang, Y. Lu, J. Chen, K. Matyjaszewski, Heteroatom-Doped Carbon Dots (CDs) as a New Class of Metal-Free Photocatalysts for PET-RAFT Polymerization under Visible Light and Sunlight, Angew. Chemie Int. Ed. (2018). doi:10.1002/anie.201807385. 8. L.-M. Shen, J. Liu, New development in carbon quantum dots technical applications, Talanta. 156– 157 (2016) 245–256. doi:10.1016/j.talanta.2016.05.028. 9. S. Zhu, Y. Song, J. Wang, H. Wan, Y. Zhang, Y. Ning, B. Yang, Photoluminescence mechanism in graphene quantum dots: Quantum confinement effect and surface/edge state, Nano Today. 13 (2017) 10–14. doi:10.1016/j.nantod.2016.12.006. 10. V. Gude, A. Das, T. Chatterjee, P.K. Mandal, Molecular origin of photoluminescence of carbon dots: aggregation-induced orange-red emission, Phys. Chem. Chem. Phys. 18 (2016) 28274– 28280. doi:10.1039/C6CP05321A. 11. A. Sharma, T. Gadly, S. Neogy, S.K. Ghosh, M. Kumbhakar, Molecular Origin and Self- Assembly of Fluorescent Carbon Nanodots in Polar Solvents, J. Phys. Chem. Lett. 8 (2017) 1044–1052. doi:10.1021/acs.jpclett.7b00170. 12. J. Schneider, C.J. Reckmeier, Y. Xiong, M. von Seckendorff, A.S. Susha, P. Kasák, A.L. Rogach, Molecular Fluorescence in Citric Acid- Based Carbon Dots, J. Phys. Chem. C. 121 (2017) 2014–2022. doi:10.1021/acs.jpcc.6b12519. 13. M.J. Krysmann, A. Kelarakis, P. Dallas, E.P. Giannelis, Formation Mechanism of Carbogenic Nanoparticles with Dual Photoluminescence Emission, J. Am. Chem. Soc. 134 (2012) 747– 750. doi:10.1021/ja204661r. 14. D. Qu, M. Zheng, L. Zhang, H. Zhao, Z. Xie, X. Jing, R.E. Haddad, H. Fan, Z. Sun, Formation mechanism and optimization of highly luminescent N-doped graphene quantum dots, Sci. Rep. 4 (2015) 5294. doi:10.1038/srep05294. Phạm Trường Long và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 189(13): 143 - 148 148 ABSTRACT THE EFFECTS OF SURFACE FLUOPHORE ON THE OPTICAL PROPERTIES OF CARBON QUANTUM DOTS Pham Truong Long 1,2 , Nguyen Thi Quynh 1,3 , Dinh Thi Cham 1 , Doan Dieu Thuy 1 , Do Thi Kieu Loan 1 , Bui Thi Thu 1 , Bui Thu Ha 1 , Do Thi My Ngoc 1 , Nguyen Thi Thanh Huong 1 , Tran Nhat Anh 1 , Nguyen Xuan Bach 1 , Mai Xuan Dung *1 1Hanoi Pedagogical University 2, 2Can Tho University 3University of Science - VNU Carbon quantum dots (CQDs) have been increasingly investigated as alternative materials for CdSe QDs due to its visible luminescence and non-toxic properties. Controversially proposed structure of CQDs includes three components: (1) polycyclic aromatic hydrocarbon of different sizes (PAH), (2) surface fluorophore and (3) solubility determinant groups. However, the formation and the effects of fluorophore on the optical properties of CQDs are yet explored. Herein, we firstly synthesized acid functionalized CQDs and then post treated them with ethylenediamine (EDA). The structure and optical properties of the two types of CQDs were characterized by transmission electron microscope (TEM), infrared spectroscopy (FT-IR), UV-Vis absorption and photoluminescence (PL) spectroscopy. It revealed that fluorophore groups which are derivatives of citrazinic acid were formed on the surface of CQDs. The fluorophore groups created an absorption band centered at 346 nm and especially enhanced the PL quantum yield from 14 to 38%. The results demonstrated herein show evidently the effects of fluorophore on the optical properties of CQDs. Keyword: carbon quantum dots, surface chemsitry, fluorophore, hydrothermal synthesis, photoluminescence Ngày nhận bài: 07/9/2018; Ngày hoàn thiện: 21/10/2018; Ngày duyệt đăng: 30/11/2018 * Email: xdmai@hpu2.edu.vn
File đính kèm:
- anh_huong_cua_nhom_chuc_quang_hoc_tren_be_mat_den_tinh_chat.pdf