Tóm tắt luận án Chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành ở Thái Bình trong giai đoạn hiện nay

ghiệp công
nghệ cao, đáp ứng nhu cầu thị trường; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin hiện
đại, đổi mới phương thức tổ chức, quản lý khoa học các ngành dịch vụ để mở rộng và
nâng cao chất lượng các dịch vụ cơ bản...
4.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện và thực thi các chính sách thúc đẩy chuyển
dịch cơ cấu lao động theo ngành
Để phát huy tác động tích cực của các chính sách nhằm thúc đẩy quá trình chuyển
dịch CCLĐ diễn ra nhanh, hợp lý và bền vững, Tỉnh cần quan tâm hoàn thiện và thực
thi có hiệu quả một số chính sách sau:
Một là , Chính sách thu hút đầu tư. Tỉnh cần tiếp tục bổ sung một số chính sách
khuyến khích đầu tư phát triển ngành nông nghiệp theo chiều sâu, áp dụng rộng rãi
công nghệ sinh học, các thành tựu khoa học về giống , bảo quản, chế biến nông sản, hệ
thống thủy lợi; Tăng cường đầu tư hoàn thiện các KCN, CCN, làng nghề tiểu thủ
công nghiệp ở các huyện và thành phố Thái Bình theo qui hoạch; Khuyến khích, hỗ trợ
vốn và lãi suất cho những doanh nghiệp vừa và nhỏ SX, KD những ngành thu hút
nhiều lao động, tạo việc làm; Tiếp tục thực hiện chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ
tầng phục vụ tốt nhất cho chuyển dịch CCLĐ...
Hai là, Chính sách phát triển các ngành. Tỉnh cần thực hiện đầy đủ, đồng bộ
chính sách phát triển ngành đối với ngành nông nghiệp, CN - XD và dịch vụ. Thêm
vào đó, tỉnh Thái Bình cần có một chiến lược PTKT biển gắn với điều kiện thực tiễn
22
tại địa phương như: chính sách về đào tạo nhân lực (cho ngành nông nghiệp, công
nghiệp, du lịch...) gắn với kinh tế biển, chính sách phát triển công nghiệp phụ trợ,
chính sách phát triển nông nghiệp nuôi trồng và khai thác, chế biến thủy sản gắn với
kinh tế biển...
Ba là, Chính sách đất đai. Cùng với việc thực hiện các quy định Luật đất đai năm
2003, các Nghị định hướng dẫn thi hành, Luật đất đai (sửa đổi) năm 2013..., tỉnh Thái
Bình đã ban hành các văn bản pháp luật áp dụng cho địa phương mình, thời gian tới,
chính sách bồi thường đất đai, hỗ trợ chuyển đổi nghề, GQVL cần hoàn thiện theo
hướng: (i) bồi thường nhà ở cho dân ở thành phố Thái Bình khác với việc bồi thường
cho dân ở nông thôn các huyện; (ii) nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải bảo
đảm đúng theo các quy định của pháp luật, song các cơ quan quản lý cũng cần tính tới
những biến động về mặt kinh tế đối với tài sản là đất đai khi thu hồi; (iii) nâng cao
năng lực thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của các ban, ngành, huyện, t hành phố
và các đơn vị tư vấn ; (iv) có kế hoạch dài hạn với nguồn tài chính đảm bảo để thực
hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; (v) đảm bảo tính thống nhất, nhất quán trong chính
sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, tránh tình trạng mỗi địa phương, mỗi dự án, mỗi
công trình có mức bồi thường và hỗ trợ khác nhau.
Bốn là, Chính sách phát triển nguồn nhân lực. Tỉnh Thái Bình cần th ực hiện có
hiệu quả “Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực tỉnh Thái Bình giai đoạn 2011 - 2020”,
nhằm phát triển nguồn nhân lực đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, chất lượng ngày
càng nâng cao đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH và HNQT. Bổ sung, hoàn thiện và phát
huy hiệu quả chính sách thu hút và sử dụng nhân tài, nhân lực có trình độ cao của Tỉnh,
hạn chế hiện tượng chảy máu chất xám. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế đánh giá nhân
lực ở Tỉnh dựa trên năng lực thực tế, đánh giá kỹ năng, kiến thức, thái độ được thể hiện
trong kết quả lao động và có chính sách đãi ngộ tương xứng đối với các loại lao động
có trình độ, phẩm chất, kỹ năng khác nhau.
Năm là, Chính sách giải quyết việc làm. Bảo đảm thực hiện tốt các chính sách
bảo hiểm, trợ cấp, hỗ trợ về nhà ở, về đào tạo và đào tạo lại cho người lao động. Đồng
thời có chính sách khuyến khích, động viên người lao động phát huy khả năng sáng tạo
trong lao động SX, KD, chính sách thu hút nhân tài Trong chiến lược việc làm
chung của tỉnh phải gắn với GQVL của lao động mất đất. Do vậy, cần tập trung khai
thác mọi nguồn lực để đẩy mạnh PTKT, tạo việc làm mới. Tỉnh cần tổ chức các cuộc
điều tra về Lao động -Việc làm và kiểm tra, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có sử
dụng lao động thực hiện tốt các quy định về quản lý lao động, thực hiện Luật lao động,
23
các chế độ chính sách với người lao động, nhất là chính sách với lao động bị thu hồi
đất. Tỉnh cần quản lý tốt các quỹ về GQVL như: quỹ cho vay xoá đói, giảm nghèo, tạo
việc làm mới; quỹ hỗ trợ, đào tạo, dạy nghề cho lao động; quỹ hỗ trợ tìm kiếm việc
làm và cung ứng lao động...
KẾT LUẬN
Với đề tài luận án: “Chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành ở Thái Bình
trong giai đoạn hiện nay”, tác giả đã bước đầu nghiên cứu, làm rõ thêm một số vấn đề
lý luận và thực tiễn về chuyển dịch CCLĐ theo ngành, dưới đây là một số kết quả
nghiên cứu của luận án:
1. Chuyển dịch CCLĐ theo ngành là quá trình thay đổi tỷ trọng và chất lượng lao
động vào các ngành khác nhau, diễn ra trong một khoảng không gian, thời gian và theo
một xu hướng nhất định. Thực chất, chuyển dịch CCLĐ là quá trình phân bố lại lao
động trong nền kinh tế theo hướng tiến bộ, nhằm mục đích sử dụng lao động có hiệu
quả. Quá trình đó vừa diễn ra trên quy mô toàn nền kinh tế, vừa diễn ra trong phạm vi
của từng nhóm ngành, nội bộ mỗi ngành.
2. Chuyển dịch CCLĐ theo ngành được đánh giá thông qua hai nhóm chỉ tiêu: Thứ
nhất, Nhóm chỉ tiêu đánh giá chuyển dịch CCLĐ theo ngành và nội bộ ngành xét về quy
mô hay tỷ trọng trong các ngành, gồm 2 chỉ tiêu: (1) Tốc độ chuyển dịch CCLĐ theo
ngành; (2) Tỷ lệ chuyển dịch CCLĐ theo ngành; Thứ hai, Nhóm chỉ tiêu đánh giá
chuyển dịch CCLĐ theo ngành và nội bộ ngành xét về chất lượng , gồm 5 chỉ tiêu: (1)
Chuyển dịch CCLĐ theo ngành và nội bộ ngành xét về trình độ học vấn phổ thông và
CMKT; (2) Tương quan giữa chuyển dịch CCLĐ theo ngành và chuyển dịch CCKT
ngành; (3) Hệ số co giãn cung lao động theo thu nhập; (4) Tương quan giữa GDP bình
quân/ người và chuyển dịch CCLĐ theo ngành; (5) Sự di chuyển lao động trong các
ngành gắn với thay đổi NSLĐ ngành.
3. Chuyển dịch CCLĐ theo ngành ở địa bàn cấp tỉnh chịu ảnh hưởng của 4 nhân
tố chính: (i) Chính sách của nhà nước về chuyển dịch CCLĐ theo ngành như: chiến
lược, kế hoạch chuyển dịch CCLĐ nói chung, CCLĐ theo ngành nói riêng và chính
sách thúc đẩy chuyển dịch CCLĐ theo ngành; (ii) Tốc độ CNH, HĐH và đô thị hóa
của địa phương; (iii) Các nguồn lực đầu vào; (iv) Nhân tố khác như di chuyển lao
động trong nước và quốc tế, tốc độ tăng trưởng và hội nhập kinh tế quốc tế...
24
4. Trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm ch uyển dịch CCLĐ theo ngành ở
một số tỉnh vùng ĐBSH, có thể rút ra những bài học về chuyển dịch CCLĐ theo ngành
cho tỉnh Thái Bình là: (i) Cần có nhiều giải pháp đồng bộ để thúc đẩy chuyển dịch
CCKT ngành gắn với GQVL; (ii) Phát triển hệ thống giáo dục - đào tạo phải đồng thời
với quy hoạch phát triển các ngành kinh tế trong quá trình CNH, HĐH; (iii) Mở rộng
liên kết, đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, các KCN ; (iv)
Triển khai và vận dụng linh hoạt hệ thống chính sách có liên quan đến lao động và
chuyển dịch CCLĐ theo ngành; (v) Đảm bảo các yêu cầu mang tính nguyên tắc trong
chuyển dịch CCLĐ theo ngành.
5. Đánh giá hạn chế trong chuyển dịch CCLĐ theo ngành và nội bộ ngành ở tỉnh
Thái Bình cho thấy: (1) Tốc độ chuyển dịch CCLĐ theo ngành của Tỉnh còn chậm, ở
chỗ tốc độ chuyển dịch CCLĐ theo 3 nhóm ngành chậm và tốc độ chuyển dịch CCLĐ
nội bộ ngành của Tỉnh cũng chậm; (2) Xu hướng chuyển dịch CCLĐ theo ngành của
Tỉnh chưa phù hợp và chưa đáp ứng yêu cầu của chuyển dịch CCKT theo hướng C NH,
HĐH và hội nhập; (3) Chất lượng chuyển dịch CCLĐ theo ngành của Tỉnh thấp, thể
hiện ở: chuyển dịch CCLĐ theo ngành ở Tỉnh chưa đưa đến NSLĐ cao; chuyển dịch
CCLĐ theo ngành ở Tỉnh chưa đảm bảo việc làm, giải phóng sức lao động; chuyển dịch
CCLĐ chưa phát huy được lợi thế sẵn có cũng như phát huy thế mạnh của địa phương...
6. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên ở tỉnh Thái Bình thời gian qua là do: (i)
Thiếu quy hoạch và chính sách thúc đẩy chuyển dịch CCLĐ theo ngành ; (ii) Tốc độ
CNH, ĐTH và hội nhập của Tỉnh chậm; (iii) Các nguồn lực thúc đẩy chuyển dịch
CCLĐ theo ngành của Tỉnh còn nhiều hạn chế, ở chỗ: nguồn nhân lực với chất lượng
đào tạo, nhất là đào tạo CMKT của người lao động ở Tỉnh còn thấp; nguồn lực vốn còn
nhiều hạn hẹp, nguồn lực KH - CN được ứng dụng, đưa vào thực tiễn còn nhiều hạn
chế; và (iv) các nhân tố khác.
7. Để thúc đẩy quá trình chuyển dịch CCLĐ theo ngành ở tỉnh Thái Bình từ nay
đến năm 2020, cần thực hiện đồng bộ 3 nhóm giải pháp lớn với nhiều giải pháp cụ thể
như: (i) Nhóm giải pháp thúc đẩy nhu cầu chuyển dịch CCLĐ theo ngành theo hướng
CNH, HĐH, ĐTH và hội nhập quốc tế của địa phương, thông qua việc đẩy mạnh
CNH, HĐH tại địa phương và đẩy nhanh tốc độ ĐTH và hội nhập quốc tế của Tỉnh;
(ii) Nhóm giải pháp tạo lập nguồn lực thúc đẩy chuyển dịch CCLĐ theo ngành theo
hướng CNH, HĐH, ĐTH và hội nhập quốc tế của địa phương; và (iii) Nhóm giải pháp
hoàn thiện và thực thi các chính sách thúc đẩy chuyển dịch CCLĐ theo ngành .
CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. Phí Thị Hằng (2013), Thái Bình: Xu hướng chuyển dịch cơ cấu lao động
theo ngành, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 5 (541).
2. Phí Thị Hằng (2013), Chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành ở tỉnh
Thái Bình, Tạp chí Kinh tế và Quản lý, số 5 (3-2013).
3. Nguyễn Thị Thơm - Phí Thị Hằng, Đồng chủ biên (2009), Giải quyết việc
làm cho lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà Nội .
4. Phí Thị Hằng (Chủ nhiệm đề tài cấp cơ sở năm 2008), Chuyển dịch cơ cấu
lao động ở một số huyện ngoại thành Hà Nội trong giai đoạn hiện nay , Viện
Kinh tế, Học viện CT - HC quốc gia Hồ Chí Minh.
5. Phí Thị Hằng (2006), Giải quyết việc làm trong quá trình đô thị hóa ở Từ
Liêm, Hà Nội và một số bài học rút ra , Tạp chí Lao động và Xã hội , số 296.
6. Phí Thị Hằng (2006), Giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp trong
quá trình đô thị hóa ở Từ Liêm, Hà Nội, Tạp chí Lý luận chính trị, số
10/2006.