Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trong quá trình phát triển nhà cao tầng tại khu vực nội đô của thành phố Hà Nội – Hướng tới đô thị bền vững

, đồng thời tạo cảnh quan đẹp bên ngoài 
công trình cao tầng. 
Hình 18: Tổ chức cây xanh, cảnh quan theo cụm ([15]) 
- Bố cục theo dải hay chuỗi: Là hình thức bố cục công trình theo một trục giao 
thông, dựa theo hệ thống đường xe cơ giới hoặc đường đi bộ. Giải pháp này 
thường được áp dụng để tạo các tuyến phố thương mại hoặc các trục đi bộ chính 
trong các KĐTM. Các công trình cao tầng có thể bố trí hai bên trục cây xanh 
trung tâm, đằng sau các dãy nhà là vườn cây xanh, có thể bố trí bãi đỗ xe ăn sâu 
vào từng công trình. Với cách bố cục này hiệu quả thông gió sẽ tốt hơn khi 
hướng gió thổi song song theo các hành lang, trục xanh trung tâm, từ đó tiếp cận 
vào từng dãy nhà. 
Hình 17. Tổ chức cây xanh, cảnh quan theo cụm [4, 8]
- Bố cục theo dải hay chuỗi: Là hình thức bố cục công trình theo một trục gia thông, dựa the hệ
thống đường xe cơ giới hoặc đường đi bộ. Giải pháp này thường được áp dụng để tạo các tuyến phố
thương mại hoặc các trục đi bộ chính trong các KĐTM. Các công trình cao tầng có thể bố trí hai bên
trục cây xanh trung tâm, đằng sau các dãy nhà là vườn cây xanh, có thể bố trí bãi đỗ xe ăn sâu vào
từng công trình. Với cách bố cục này hiệu quả thông gió sẽ tốt hơn khi hướng gió thổi song song theo
các hành lang, trục xanh trung tâm, từ đó tiếp cận vào từng dãy nhà (Hình 18).
Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng NUCE 2019
21 
Hình 19: Tổ chức cây xanh, cảnh quan theo dải, chuỗi ([15]) 
4.1.3 Về công tác quản lý, kiểm soát phát triển 
Cơ sở để quản lý phát triển kiến trúc cảnh quan đô thị là quy hoạch, kế hoạch và
pháp luật. Bởi vậy, các văn bản quy phạm pháp luật cần được hoàn thiện và ban hành. 
Đồ án quy hoạch và quy chế quản lý không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị cần quy 
định cụ thể các chỉ tiêu kiểm soát phát triển, phân khu chức năng, hệ số sử dụng đất,
mật độ xây dựng, lộ giới, hạn tuyến, tầng cao... của từng khu vực cho phù hợp. 
Trong quá trình khai thác sử dụng nhà cao tầng, cần nghiêm cấm việc thay đổi cấu 
trúc, hình thức mặt ngoài công trình từ việc cơi nới đến thay đổi màu sắc, vật liệu. Chính 
quyền địa phương và ban quản lý chịu trách nhiệm trước cơ quan nhà nước về quản lý, 
bảo dưỡng công trình theo các quy định kiểm soát chung. 
Đối với khu vực đã xây dựng, mọi vi phạm theo các quy định của chính quyền hoặc
tổ chức chuyên môn đều phải được xử lý nghiêm khắc, kiên quyết không chấp nhận bất 
kể một hình thức nào để duy trì những công trình có sai phạm, làm ảnh hưởng đến việc 
sử dụng của khu vực cũng như không gian kiến trúc cảnh quan đô thị. 
4.2 Kết luận
Trước thực tế phát triển của Hà Nội hiện nay, việc định hướng, tổ chức không gian kiến 
trúc cảnh quan công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử mở rộng là thực sự cần 
thiết, bổ sung nhằm hoàn chỉnh hệ thống công trình cao tầng vốn còn đang dang dở, 
hướng tới một Hà Nội phát triển bền vững theo mục tiêu “Xanh - Văn hiến - Văn minh 
- Hiện đại”.
Để tổ chức quy hoạch không gian đô thị có bản sắc, khai thác các giá trị đất đai, thương 
mại, hài hòa giữa bảo tồn các giá trị cũ và vốn có về kiến trúc cũng như về cảnh quan
thiên nhiên với phát triển cần dựa trên những cơ sở khoa học chắc chắn, đưa ra định 
hướng, nguyên tắc và giải pháp cụ thể trong việc phát triển không gian kiến trúc cảnh 
quan các công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử mở rộng của Hà Nội. Các giải 
Hình 18. Tổ chức cây xanh, cảnh quan theo dải, chuỗi [4]
144
Hoa, T. Q. / Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng
c. Về công tác quản lý, kiểm soát phát triển
Cơ sở để quản lý phát triển kiến trúc cảnh quan đô thị là quy hoạch, kế hoạch và pháp luật. Bởi
vậy, các văn bản quy phạm pháp luật cần được hoàn thiện và ban hành. Đồ án quy hoạch và quy chế
quản lý không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị cần quy định cụ thể các chỉ tiêu kiểm soát phát triển,
phân khu chức năng, hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng, lộ giới, hạn tuyến, tầng cao... của từng khu
vực cho phù hợp.
Trong quá trình khai thác sử dụng nhà cao tầng, cần nghiêm cấm việc thay đổi cấu trúc, hình thức
mặt ngoài công trình từ việc cơi nới đến thay đổi màu sắc, vật liệu. Chính quyền địa phương và ban
quản lý chịu trách nhiệm trước cơ quan nhà nước về quản lý, bảo dưỡng công trình theo các quy định
kiểm soát chung.
Đối với khu vực đã xây dựng, mọi vi phạm theo các quy định của chính quyền hoặc tổ chức chuyên
môn đều phải được xử lý nghiêm khắc, kiên quyết không chấp nhận bất kể một hình thức nào để duy
trì những công trình có sai phạm, làm ảnh hưởng đến việc sử dụng của khu vực cũng như không gian
kiến trúc cảnh quan đô thị.
5. Kết luận
Trước thực tế phát triển của Hà Nội hiện nay, việc định hướng, tổ chức không gian kiến trúc cảnh
quan công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử mở rộng là thực sự cần thiết, bổ sung nhằm
hoàn chỉnh hệ thống công trình cao tầng vốn còn đang dang dở, hướng tới một Hà Nội phát triển bền
vững theo mục tiêu “Xanh - Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.
Để tổ chức quy hoạch không gian đô thị có bản sắc, khai thác các giá trị đất đai, thương mại, hài
hòa giữa bảo tồn các giá trị cũ và vốn có về kiến trúc cũng như về cảnh quan thiên nhiên với phát triển
cần dựa trên những cơ sở khoa học chắc chắn, đưa ra định hướng, nguyên tắc và giải pháp cụ thể trong
việc phát triển không gian kiến trúc cảnh quan các công trình cao tầng trong khu vực nội đô lịch sử
mở rộng của Hà Nội. Các giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trong quá trình phát triển
nhà cao tầng cần phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản đã nêu ra, đặc biệt quan tâm đến các khía cạnh:
thích ứng với khí hậu, khả năng tiếp nhận sự biến đổi trong quy trình hình thành cấu trúc đô thị, tạo
lập được một môi trường sống an toàn tiện nghi, thân thiện với cộng đồng, tiết kiệm năng lượng và
tài nguyên thiên nhiên, giảm tác động tiêu cực đến môi trường, khai thác các yếu tố cảnh quan cây
xanh, mặt nước và thúc đẩy các hoạt động tương tác của con người, . . . Cây xanh, mặt nước là nhân
tố quan trọng trong kiến trúc cảnh quan. Việc bố cục cây xanh, mặt nước có tác dụng như điểm nhấn,
tạo các mảng xanh, tạo các điểm nhìn, tạo tính dẫn hướng, . . . kết hợp với việcc sử dụng các thủ pháp
trong nghệ thuật tạo cảnh sẽ góp phần đáng kể vào việc tạo lập cảnh quan bên ngoài các công trình
cao tầng, hình thành các không gian giao lưu cộng đồng, tăng cường tương tác xã hội, hướng tới một
đô thị nhân văn, phát triển bền vững.
Tài liệu tham khảo
[1] Tổng cục thống kê (2018). Niên giám thống kê.
[2] Sayigh, A. (2016). Sustainable high rise buildings in urban zones: advantages, challenges, and global
case studies. Springer.
[3] Bình, T. (2018). Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan với hệ thống hạ tầng đô thị tại các thành phố
lớn ở Việt Nam. Diễn đàn Doanh nghiệp.
[4] Schenk, L., Fritz, O., Fu¨tterer, R., Neppl, M. (2013). Designing cities: basics, principles, projects.
Birkha¨user.
145
Hoa, T. Q. / Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng
[5] Báo Xây dựng. Nhà cao tầng trong đô thị nén: Giải pháp kiến tạo đô thị bền vững. Truy cập ngày
06/06/2018.
[6] Trang, Đ. T. (2003). Tổ chức kiến trúc cảnh quan trong các khu ở của Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng
môi trường sống đô thị. Luận án Tiến sĩ Kiến trúc, Đại học Xây dựng, Hà Nội.
[7] Corner, J. (2006). Terra Fluxus, in: The Landscape Urbanism Reader. Princeton Architectural Press,
New York.
[8] Rodde, P. (2006). City design- a new planning paradigm. The International Forum of Deutsche Bank,
The London school of Economics and Political Science.
[9] Tín, Đ. T. (2011). Khai thác yếu tố cây xanh mặt nước trong tổ chức không gian công cộng các khu đô
thị mới tại Hà Nội. Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Quy hoạch đô thị và nông thôn, Đại học Kiến trúc, Hà
Nội.
[10] Ingaramo, R., Voghera, A. (2017). Topics and Methods for Urban and Landscape Design: From the river
to the project, volume 19. Springer.
[11] Lynch, K. (1960). The image of the city. The MIT Press.
[12] Minh, N. Q. (2018). Tăng cường liên kết xã hội giữa khu đô thị mới và làng xóm cũ – Góc nhìn từ khu đô
thị mới Văn Quán và làng Yên Phúc. Tạp chí Quy hoạch đô thị - Hội Quy hoạch và phát triển đô thị.
[13] TCXDVN 194:2006. Nhà cao tầng. Bộ Xây dựng, Việt Nam.
[14] QCXDVN01:2008. Quy chuẩn xây dựng Việt Nam – Quy chuẩn quy hoạch. Bộ Xây dựng, Việt Nam.
[15] Grifoni, R. C., D’Onofrio, R., Sargolini, M. (2018). The Landscape as a “Complex Indicator” of Urban
Sustainability and Quality of Life of City Inhabitants. Quality of Life in Urban Landscapes, Springer,
11–17.
[16] Bất động sản. Để nhà cao tầng thực sự trở thành giải pháp tối ưu của quy hoạch đô thị. Truy cập ngày
29/06/2018.
[17] Kinh tế & Đô thị. Xung quanh hội thảo về kiến trúc đô thị: “Nóng” vấn đề nhà cao tầng nội đô. Truy cập
ngày 05/06/2018.
[18] Xã luận. Nhà cao tầng phá vỡ cảnh quan hồ Gươm. Truy cập ngày 05/09/2012.
[19] Người Hà Nội. Bộ Xây dựng trả lời chất vấn việc vỡ quy hoạch chung cư HH Linh Đàm. Truy cập ngày
29/07/2019.
[20] Báo xây dựng. Hình ảnh Thủ đô Hà Nội nhìn từ trên cao sau 64 năm ngày giải phóng. Truy cập ngày
09/10/2018.
[21] Tạp chí tài chính. Nhà cao tầng vẫn “tăng tốc” trong nội đô không theo Luật Thủ đô. Truy cập ngày
01/11/2018.
[22] Nghị định 38/2010/NĐ-CP (2010). Quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị. Chính phủ Việt
Nam.
[23] Ashui.com. Trưng bày các đồ án tham gia vòng 2 cuộc thi “Ý tưởng quy hoạch và thiết kế đô thị khu vực
hồ Gươm và phụ cận”. Truy cập ngày 07/01/2009.
[24] Nghiêm, Đ. N. (1996). Cơ sở quy hoạch và quản lý để hình thành kiến trúc đô thị tại thành phố Hà Nội.
Luận án Tiến sĩ Kiến trúc, Đại học Xây dựng, Hà Nội.
[25] Ashui.com. Những công trình ấn tượng nhất của Singapore. Truy cập ngày 16/09/2014.
[26] Nông nghiệp Việt Nam. Hàn Quốc và công cuộc hồi sinh những dòng chảy chết. Truy cập ngày
21/12/2018.
[27] Ashui.com. Phục hồi kênh Cheonggyecheon ở Seoul, Hàn Quốc - Bài học cho Việt Nam. Truy cập ngày
23/07/2019.
[28] Tạp chí kiến trúc. Chung cư xanh ở Singapore. Truy cập ngày 07/08/2017.
146