Thiết kế bài học theo vòng quy nạp các học phần cơ sở kĩ thuật cho sinh viên cao đẳng ngành Cơ khí

c hiện những nội dung 
của bài học. 
Gợi ý sư phạm: 
Nội dung 
Hoạt động 
của GV 
Hoạt động 
của SV 
Dựng 
đường thẳng 
song song, 
đường thẳng 
vuông góc, 
dựng và 
chia góc. 
- Chia nhóm. 
- Đưa ra yêu cầu. 
- Đặt câu hỏi. 
- Thực hành kĩ năng dựng 
đường thẳng song song, 
đường thẳng vuông góc, 
dựng và chia góc trên giấy 
A3 hoặc trên phần mềm 
GeoGebra. 
- Tổ chức thảo luận nhóm 
nhỏ. 
- Gọi SV trình bày. 
- Tổ chức thảo luận lớn để 
tổng hợp. 
- Đưa ra nội dung của bài 
học. 
- Nghe. 
- Quan sát. 
- Tương tác trực 
tiếp với phần 
mềm GeoGebra 
hoặc trên giấy A3. 
- Thực hành trên 
phần mềm. 
- Nghe. 
- Suy nghĩ. 
- Đưa ra câu trả 
lời. 
- Nghe. 
- Ghi bài. 
- Chia đều 
đoạn thẳng, 
chia đều 
đường tròn. 
- Vẽ nối 
tiếp. 
- Vẽ một số 
đường cong 
hình học. 
- Chia nhóm. 
- Đưa ra yêu cầu. 
- Đặt câu hỏi. 
- Thực hành các kĩ năng 
chia đều đoạn thẳng, chia 
đều đường tròn; Vẽ nối 
tiếp; Vẽ một số đường 
cong hình học trên giấy A3 
- Nghe. 
- Quan sát. 
- Tương tác trực 
tiếp với phần 
mềm GeoGebra 
hoặc trên giấy A3. 
- Thực hành trên 
phần mềm. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 188-192 
191 
hoặc trên phần mềm 
GeoGebra. 
- Tổ chức thảo luận nhóm 
nhỏ. 
- Gọi SV trình bày. 
- Tổ chức thảo luận lớn để 
tổng hợp. 
- Đưa ra nội dung của bài 
học. 
- Nghe. 
- Suy nghĩ. 
- Đưa ra câu trả 
lời. 
- Nghe. 
- Ghi bài. 
2.4.2. Giảng dạy phần hình chiếu vuông góc 
Nội dung cần giảng dạy: Các phép chiếu - Hình chiếu 
của đường thẳng và mặt phẳng - Hình chiếu của khối 
hình học. 
Kịch bản sư phạm: 
- Với cách dạy truyền thống (chưa ứng dụng công nghệ 
thông tin): + Công tác chuẩn bị trước khi giảng dạy: soạn 
giáo án, đề cương bài giảng; giáo trình và tài liệu tham khảo. 
Giảng dạy: GV thường giảng dạy theo hướng diễn dịch, 
dùng lời nói (hoặc tranh, ảnh) thuyết trình, diễn giảng về các 
phép chiếu, hình chiếu của đường thẳng và mặt phẳng, hình 
chiếu của khối hình học qua đó người học tiếp thu kiến thức 
một cách thụ động và hạn chế khả năng sáng tạo của người 
học, GV phải dành rất nhiều thời gian để thuyết trình, giải 
thích dẫn đến chất lượng của đào tạo không đạt được kết 
quả cao. Cách dạy này GV phải dành nhiều thời gian cho 
phần dựng hình trên bảng hoặc trên giấy. 
- Giảng dạy theo vòng quy nạp: + Công tác chuẩn bị 
trước khi giảng dạy: soạn giáo án, đề cương bài giảng; 
biên soạn các bộ câu hỏi; giáo trình và tài liệu tham khảo; 
dùng phần mềm Microsoft PowerPoint xây dựng bài 
giảng điện tử trên cở sở nội dung của giáo án và đề cương 
bài giảng đã soạn ở bước trên; phần mềm GeoGebra hoặc 
Cabri3D; + Giảng dạy theo vòng quy nạp: Bước 1: Trải 
nghiệm: đưa ra câu hỏi thảo luận nhóm; bài tập cho 
nhóm; thực hành; thảo luận nhóm nhỏ; trình bày cá nhân, 
theo nhóm. Bước 2: Khái quát hoá cho từng sự kiện: thảo 
luận nhóm lớn để tổng hợp; thuyết trình tóm tắt ý chính. 
Bước 3: Khái quát hoá lí thuyết hoàn chỉnh: thuyết trình, 
trình bày, phát biểu các kết quả thu được. Bước 4: Áp 
dụng: SV thực hành kĩ năng; lập chương trình hành động 
cụ thể; thực hiện những nội dung của bài học. 
Gợi ý sư phạm: 
Nội dung 
Hoạt động 
của GV 
Hoạt động 
của SV 
- Các phép 
chiếu. 
- Hình 
chiếu của 
đường 
thẳng và 
mặt phẳng. 
- Chia nhóm. 
- Đưa ra yêu cầu. 
- Đặt câu hỏi. 
- Thực hành trên phần 
mềm GeoGebra về các 
phép chiếu; hình chiếu 
- Nghe. 
- Quan sát. 
- Tương tác trực tiếp 
với phần mềm 
GeoGebra hoặc trên 
giấy A3. 
- Hình 
chiếu của 
khối hình 
học. 
của đường thẳng và mặt 
phẳng; hình chiếu của 
khối hình học. 
- Tổ chức thảo luận 
nhóm nhỏ. 
- Gọi SV trình bày. 
- Tổ chức thảo luận lớn 
để tổng hợp. 
- Đưa ra nội dung của bài 
học. 
- Thực hành trên 
phần mềm. 
- Nghe. 
- Suy nghĩ. 
- Đưa ra câu trả lời. 
- Nghe. 
- Ghi bài. 
2.4.3. Giảng dạy phần Liên kết (trong môn học Cơ kĩ 
thuật) 
Nội dung cần giảng dạy: Liên kết tựa - Liên kết dây 
mềm, thẳng và không dãn - Liên kết bản lề - Liên kết gối 
- Liên kết gối cầu - Liên kết ngàm - Liên kết thanh. 
Kịch bản sư phạm: 
- Với cách dạy truyền thống (chưa ứng dụng công 
nghệ thông tin): + Công tác chuẩn bị trước khi giảng dạy: 
soạn giáo án, đề cương bài giảng; giáo trình và tài liệu 
tham khảo; + Giảng dạy: GV thường giảng theo hướng 
diễn dịch, dùng lời nói (hoặc tranh, ảnh) thuyết trình, diễn 
giảng về: Liên kết tựa - Liên kết dây mềm, thẳng và 
không dãn - Liên kết bản lề - Liên kết gối - Liên kết gối 
cầu - Liên kết ngàm - Liên kết thanh. Qua đó, người học 
tiếp thu kiến thức một cách thụ động và hạn chế khả năng 
sáng tạo của người học, GV phải dành rất nhiều thời gian 
để thuyết trình, giải thích dẫn đến chất lượng đào tạo 
không đạt được kết quả cao. 
- Giảng dạy theo vòng quy nạp: + Công tác chuẩn bị 
trước khi giảng dạy: soạn giáo án, đề cương bài giảng; 
biên soạn các bộ câu hỏi; giáo trình và tài liệu tham khảo; 
dùng phần mềm Microsoft PowerPoint xây dựng bài 
giảng điện tử trên cở sở nội dung của giáo án và đề cương 
bài giảng đã soạn ở bước trên; phần mềm GeoGebra hoặc 
Cabri3D; + Giảng dạy theo vòng quy nạp: Bước 1: Trải 
nghiệm: Đưa vật thật quan sát; mô phỏng các liên kết trên 
phần mềm. Ví dụ: hình ảnh mô phỏng liên kết ngàm 
(xem hình); đưa ra câu hỏi thảo luận nhóm; bài tập cho 
nhóm; thực hành ảo các biến dạng của liên kết; thảo luận 
nhóm nhỏ; trình bày cá nhân, theo nhóm. Bước 2: Khái 
quát hoá cho từng sự kiện: thảo luận nhóm lớn để tổng 
hợp; thuyết trình tóm tắt ý chính. Bước 3: Khái quát hoá 
lí thuyết hoàn chỉnh: thuyết trình, trình bày, phát biểu các 
kết quả thu được. Bước 4: Áp dụng: SV thực hành kĩ 
năng; lập chương trình hành động cụ thể; thực hiện 
những nội dung của bài học. 
Hình ảnh mô phỏng liên kết ngàm 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 188-192 
192 
Gợi ý sư phạm: 
Nội dung 
Hoạt động 
của GV 
Hoạt động 
của SV 
- Liên kết tựa. 
- Liên kết dây 
mềm, thẳng và 
không dãn. 
- Liên kết bản 
lề. 
- Liên kết gối. 
- Liên kết gối 
cầu. 
- Liên kết 
ngàm. 
- Liên kết 
thanh. 
- Đưa vật thật quan 
sát; Mô phỏng các 
liên kết trên phần 
mềm. 
- Chia nhóm. 
- Đưa ra yêu cầu. 
- Đặt câu hỏi. 
- Tổ chức thảo luận 
nhóm nhỏ. 
- Gọi SV trình bày. 
- Tổ chức thảo luận 
lớn để tổng hợp. 
- Đưa ra nội dung 
của bài học. 
- Quan sát. 
- Nghe. 
- Tương tác trực 
tiếp với phần mềm 
GeoGebra. 
- Thực hành trên 
phần mềm. 
- Nghe. 
- Suy nghĩ. 
- Đưa ra câu trả lời. 
- Nghe. 
- Ghi bài. 
Cách dạy và học nói trên sẽ phát huy được tính tích 
cực, chủ động, kích thích tính tò mò, khám phá, tìm tòi 
và khả năng sáng tạo thông qua những trải nghiệm của 
người học nhờ đó chất lượng đào tạo được nâng cao. Nhờ 
có ứng dụng của công nghệ thông tin mà SV có thể tương 
tác trực tiếp trên máy tính (phần mềm GeoGebra hoặc 
Cabri3D) và có khả năng sáng tạo thêm các bài tập ngoài 
để mở rộng kiến thức. 
3. Kết luận 
Nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin và những 
tiến bộ của lí luận dạy học (đặc biệt là lí luận dạy học quy 
nạp) mà quá trình dạy các học phần cơ sở kĩ thuật có 
nhiều lựa chọn phương pháp dạy học để đạt hiệu quả hơn. 
Một trong những ứng dụng đó là xây dựng bài giảng điện 
tử, ứng dụng phần mềm GeoGebra hoặc Cabri3D để 
giảng dạy các học phần cơ sở kĩ thuật bằng phương pháp 
quy nạp (theo vòng quy nạp) qua đó từng bước nâng cao 
chất lượng đào tạo. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Kolb, David A. (1984). Experiential Learning: 
Experience as the Source of Learning and 
Development. Prentice - Hall, Inc., Englewood 
Cliffs, New Jersey. 
[2] Trần Khánh Đức (2010). Giáo dục và phát triển 
nguồn nhân lực trong thế kỉ XXI. NXB Giáo dục 
Việt Nam. 
[3] Nguyễn Xuân Lạc (2017). Nhập môn Lí luận và công 
nghệ dạy học hiện đại. NXB Giáo dục Việt Nam. 
[4] Nguyễn Văn Bảy (2015). Dạy học trải nghiệm và 
vận dụng trong đào tạo nghề điện dân dụng cho lực 
lượng lao động nông thôn. Luận án Tiến sĩ, Trường 
Đại học Sư phạm Hà Nội. 
[5] Vũ Thị Lan (2014). Dạy học dựa vào nghiên cứu 
trường hợp ở đại học. NXB Bách khoa. 
[6] Nicola Whitton (2010). Learning with Digital 
Games. Routledge, NY. 
[7] Trần Văn Việt (2016). Ứng dụng mô phỏng, công 
nghệ mô phỏng dạy học các học phần Cơ sở kĩ thuật 
ngành cơ khí theo hướng quy nạp. Tạp chí Thiết bị 
giáo dục, số 130, tr 1-3. 
[8] Trần Văn Việt (2016). Thiết kế bài giảng dạy học 
theo hướng quy nạp một số nội dung trong môn Vẽ 
kĩ thuật ở các trường cao đăng kĩ thuật. Tạp chí 
Thiết bị giáo dục, số đặc biệt tháng 11, tr 20-23. 
[9] Nguyễn Xuân Lạc (2015). Công nghệ dạy học tương 
tác ảo. Tạp chí Thiết bị giáo dục, số 122, tr 1-3; số 
123, tr 1-3. 
DẠY HỌC CA KHÚC MANG ÂM HƯỞNG... 
(Tiếp theo trang 214) 
Đàn phím điện tử với những tính năng phong phú về 
tiết điệu và âm sắc, đã trở thành công cụ đệm hát rất hiệu 
quả và đóng vai trò không thể thiếu cho sự sống động của 
tác phẩm. Vì vậy, khai thác tính năng của đàn ứng dụng 
đệm hát những ca khúc mang âm hưởng dân ca sẽ khá 
thiết thực và hiệu quả. Bè đệm của đàn phím điện tử sẽ 
góp phần để các ca khúc mang âm hưởng dân ca Thanh 
Hóa đến được với công chúng nhanh hơn, hiệu quả hơn, 
qua đó thúc đẩy việc dạy và học các ca khúc này ngày 
càng hiệu quả. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Ngô Thị Việt Anh (2013). Biên soạn phần đệm hát 
cho trung học cơ sở (Dùng bộ đệm tự động) ứng 
dụng trong dạy và học đàn phím điện tử ở Trường 
Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương. Nghiên 
cứu khoa học của giảng viên Trường Đại học Sư 
phạm Nghệ thuật Trung ương. 
[2] Đoàn Phương Hải (2011). Phương pháp soạn đệm 
trên đàn Organ. Đề tài nghiên cứu khoa học, Học 
viện Âm nhạc Huế. 
[3] Nguyễn Thụy Loan (2005). Giáo trình Âm nhạc cổ 
truyền. NXB Đại học Sư phạm. 
[4] Phạm Phúc Minh (1994). Tìm hiểu dân ca Việt Nam. 
NXB Âm nhạc. 
[5] Lê Anh Tuấn (2011). Điệu thức 5 âm trong dân ca 
người Việt. Luận án Tiến sĩ, Học viện Âm nhạc 
Quốc gia Việt Nam.