Lập trình hướng đối tượng với C++

 += S2; 
 cout << S1 << endl; 
 cout << "S1 += \" to you\" yields" << endl; 
 S1 += " to you"; 
 cout << "S1 = " << S1 << endl; 
 cout << "The substring of S1 starting at" << endl 
 << "location 0 for 14 characters, S1(0, 
14), is: " 
 << S1(0, 14) << endl; 
 cout << "The substring of S1 starting at" << endl 
 << "location 15, S1(15, 0), is: " 
 << S1(15, 0) <<endl; // 0 is "to end of 
string" 
 String *S4Ptr = new String(S1); 
 cout << "*S4Ptr = " << *S4Ptr <<endl; 
 cout << "assigning *S4Ptr to *S4Ptr" << endl; 
 *S4Ptr = *S4Ptr; 
 cout << "*S4Ptr = " << *S4Ptr << endl; 
 delete S4Ptr; 
 S1[0] = 'H'; 
 S1[6] = 'B'; 
 cout <<"S1 after S1[0] = 'H' and S1[6] = 'B' is: 
"<< S1 << endl; 
 cout << "Attempt to assign 'd' to S1[30] yields:" 
<< endl; 
 S1[30] = 'd'; //Loi: Chi so vuot khoi mien!!! 
 return 0; 
} 
 28. 
kết quả 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 46
D/ BÀI TẬP TỰ GIẢI 
Câu hỏi trắc nghiệm 
Câu 1: 
 Định nghĩa nào đúng cho toán tử nhập(>>) của một lớp T 
a) istream& operator>>(istream&); 
b) istream& operator>>(istream); 
c) friend istream& operator>>(istream&, T&); 
d) friend istream& operator>>(istream&, T); 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 47
Câu 2 
Định nghĩa nào phù hợp nhất cho toán tử lấy thành phần([]) của lớp mảng A 
a) int operator [] (int) 
b) int& operator [] (int) 
c) friend int operator [] (A&, int) 
d) friend int& operator [] (A&, int) 
Câu 3: 
Chỉ ra cách định nghĩa toán tử cho lớp T bị sai 
a) T operator-(T&) 
b) T operator-() 
c) T operator-() 
d) friend T opreator +(T&); 
e) T operator +(T&); 
Câu 4: 
Chỉ ra cách định nghĩa toán tử cho lớp T bíai 
a) T& operator ++() 
b) T operator ++(); 
c) T& operator++(int); 
d) T&operator++(float) 
Câu 5: 
Cho lớp A 
 class A 
 { 
public: 
 operator int (); 
}; 
A a; 
int i=a;(1) 
float f=a;(2) 
Chỉ ra dòng nào có lỗi 
a) Chỉ dòng 1 lỗi 
b) Chỉ dòng 2 lỗi 
c) Cả hai dòng đều lỗi 
d) Không dòng nào lỗi 
 Bài tâp 
Bài 1: 
 Tạo kiểu dữ liệu Date biểu diễn ngày, tháng, năm. Cài đặt các toán tử để tính một 
ngày trước hoặc sau một ngày xác định nào đó, tính khoảng cách thao ngày giữa hai 
ngày xác định, tính thứ trong tuần của ngày. Các toán tử 
vào ra cho ngày. 
Bài 2: 
 Để lưu trữ một ma trận đối xứng thì không cần đủ ô nhớ cho tất cả các phần tử của 
nó. Xây dựng lớp biểu diễn ma trận đối xứng có các toán tử truy nhập từng phần tử của 
ma trận. Chỉ sử dụng đủ lượng bộ nhớ cần thiết để lưu ma trận đối xứng 
Bài 3 
 Xây dựng lớp biểu diễn các đa thức với các toán tử cộng, trừ, nhân, chia và đảo dấu. 
Định nghĩa toán tử xuất để kết xuất. 
Bài 4: 
 Xây dựng một lớp map cho phép biểu diễn một ánh xạ từ một chuỗi kí tự thành một 
giá trị số nguyên. Định nghĩa toán tử [] cho lớp để có thể sử dụng ánh xạ theo cách như 
[“abc”]->5 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 48
Bài 5 
 Xây dựng một lớp biểu diễn các vector n chiều với các toán tử cộng, trừ, tích có 
hướng hai vector và tích vô hướng một vector với một số thực. Định nghĩa toán tử cho 
phép truy nhập các thành phần của vector. 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 49
Kü thuËt thõa kÕ 
MỤC TIÊU CỦA BÀI NÀY GIÚP NGƯỜI HỌC 

 Cài đặt được sự thừa kế 

 Sử dụng các thành phần của lớp cơ sở 

 Định nghĩa lại các hàm thành phần 

 Truyền thông tin giữa các hàm thiết lập của lớp dẫn xuất và lớp cơ sở 

 Các loại dẫn xuất khác nhau và sự thay đổi trạng thái của các thành phần lớp cơ 
sở. 

 Sự tương thích giữa các đối tượng của lớp dẫn xuất và lớp cơ sở 

 Toán tử gán và thừa kế 

 Hàm ảo và tính đa hình 
A/ NHẮC LẠI LÝ THUYẾT 
 Thừa kế nâng cao khả năng sử dụng lại của các đoạn mã chương trình. 
 Người lập trình có thể khai báo lớp mới thừa thừa kế dữ liệu và hàm thành phần từ 
lớp cơ sở đã được định nghĩa trước đó. Ta gọi lớp mới là lớp dẫn xuất. 
Trong đơn thừa kế, một lớp chỉ có thể có một lớp cơ sở. Trong đa thừa kế cho phép 
một lớp là dẫn xuất của nhiều lớp 
Lớp dẫn xuất thường bổ sung các thành phần dữ liệu và các hàm thành phần trong 
định nghĩa, ta nói lớp dẫn xuất cụ thể hơn so với lớp cơ sở và vì vậy thường mô tả một 
lớp các đối tượng có phạp vi hẹp hơn lớp cơ sở. 
Lớp dẫn xuất không có quyền truy nhập đến các thành phần private của lớp cơ sở. 
Tuy nhiên lớp cơ sở có quyền truy xuất đến các thành phần công cộng và được bảo 
vệ(proteced). 
Hàm thiết lập của lớp dẫn xuất thường tự động gọi các hàm thiết lập của các lớp cơ 
sở để khởi tạo giá trị cho các thành phần trong lớp cơ sở. 
Hàm huỷ bỏ được gọi theo thứ tự ngược lại. 
Thuộc tính truy nhập protected là mức trung gian giữa thuộc tính public và private. 
Chỉ có các hàm thành phần và hàm bạn của lớp cơ sở và lớp dẫn xuất có quyền truy 
xuất đến các thành phần protected của lớp cơ sở. 
Có thể định nghĩa lại các thành phần của lớp cơ sở trong lớp dẫn xuất khi thành đó 
không còn phù hợp trong lớp dẫn xuất. 
Có thể gán nội dung đối tượng lớp dẫn xuất cho một đối tượng lớp cơ sở. Một con 
trỏ lớp dẫn xuất có thể chuyển đổi thành con trỏ lớp cơ sở. 
Hàm ảo được khai báo với từ khoá virtual trong lớp cơ sở. 
Các lớp dẫn xuất có thể đưa ra các cài đặt lại cho các hàm ảo của lớp cơ sở nếu 
muốn, trái lại chúng có thể sử dụng định nghĩa đã nêu trong lớp cơ sở. 
Nếu hàm ảo được gọi bằng cách tham chiếu qua tên một đối tượng thì tham chiếu 
đó được xác định dựa trên lớp của đối tượng tương ứng. 
Một lớp có hàm ảo không có định nghĩa(hàm ảo thuần tuý) được gọi là lớp trừu 
tượng. Các lớp trừu tượng không thể dùng để khai báo các đối tượng nhưng có thể 
khai báo con trỏ có kiểu lớp trừu tượng. 
B. MỘT SỐ LƯU Ý (Các lỗi thường gặp, một số thói quen lập trình tốt...) 
 Các lỗi thường gặp 

 Cho con trỏ lớp dẫn xuất chỉ đến đối tượng lớp cơ sở mà không đảm bảo chắc chắn 
rằng phiên bản mới của hàm trong lớp dẫn xuất cũng trả về cùng gái trị như phiên 
bản cũ của hàm. 

 Khai báo đối tượng của lớp trừu tượng 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 50

 Khai báo hàm thiết lập là hàm ảo. 
 Một số thói quen lập trình tốt 
Khi thừa kế các khả năng không cần thiết trong lớp dẫn xuất, tốt nhất nên định nghĩa 
lại chúng. 
C/ BÀI TẬP MẪU 
Ví d
 1: 
 Giả sử có các lớp như trong khai báo. Chỉ ra các lỗi sai cho các lệnh của chương 
trình viết dưới đây. 
 class A 
 { 
 public: 
 void func(); 
 }; 
 class B: private class A 
 { }; 
 A a; 
 B b; 
 a.func(); 
 A* pA =&b; 
B* pB=&a; 
Lời giải 
 Lời gọi b.func() có lỗi bởi vì lớp B kế thừa lớp A theo chế độ private. Do vậy, tất cả 
các thành phần của A sẽ là private trong B, hơn nữa không thể truy nhập vào một 
thành phần private. 
 Một đối tượng của lớp dẫn xuất cũng có thể coi là đối tượng của lớp cơ sở. Do vậy, 
khia báo A* pA=&b là hoàn toàn đúng. Nhưng điều ngược lại là không đúng, nên khai 
báo B* pB=&a sẽ gây lỗi khi biên dịch. 
Ví dụ 2: Quản lý học viên 
CT4_2.CPP 
#include 
#include 
class person_data 
{ 
 public: 
 void getinfo(); 
 void display(); 
 person_data(); 
 virtual ~person_data(); 
 private: 
 char name[25]; 
 int roll_no; 
 char sex; 
}; 
person_data::person_data() 
{ 
} 
person_data::~person_data() 
{ 
} 
void person_data::getinfo() 
{ 
 cout << "Ten: "; 
29. 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 51
 cin>> name; 
 cout<<"So: "; 
 cin>>roll_no; 
 cout<<"Gioi tinh(F/M) : "; 
 cin>> sex; 
} 
void person_data:: display() 
{ 
 cout<<name<<"\t"; 
 cout<<roll_no<<"\t"; 
 cout<<sex<<"\t"; 
} 
//----------------------------------- 
class academics 
{ 
 public: 
 void getinfo(); 
 void display(); 
 academics(); 
 virtual ~academics(); 
 private: 
 char course_name[25]; 
 int semester; 
 char grade[3]; 
}; 
academics::academics() 
{ 
} 
academics::~academics() 
{ 
} 
void academics::getinfo() 
{ 
 cout<<"Ten khoa (BA/MBA/MCA etc)? "; 
 cin>>course_name; 
 cout<< "Hoc ky (1/2/3/...)? "; 
 cin>>semester; 
 cout<<"muc do (A,B,B+,B-..) ? "; 
 cin>>grade; 
} 
void academics::display() 
{ 
 cout<<course_name<<"\t"; 
 cout<<semester<<"\t"; 
 cout<<grade<<"\t"; 
} 
//------------------------------- 
class stud_scholarship : 
 public person_data, 
 public academics 
{ 
 public: 
 void getinfo(); 
 void display(); 
 stud_scholarship(); 
 virtual ~stud_scholarship(); 
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI C++ 
Trang 52
 private: 
 float amount; 
}; 
stud_scholarship::stud_scholarship() 
{ 
} 
stud_scholarship::~stud_scholarship() 
{ 
} 
void stud_scholarship::getinfo() 
{ 
 person_data::getinfo(); 
 academics::getinfo(); 
 cout<<"Su ho tro "; 
 cin>>amount; 
} 
void stud_scholarship::display() 
{ 
 person_data::display(); 
 academics::display(); 
 cout<<amount<<endl; 
} 
//---------------------------------- 
int main() 
{ 
 stud_scholarship obj; 
 cout<<"Nhap cac thong tin sau: "<<endl; 
 obj.getinfo(); 
 cout<<endl; 
 cout<<"Ten So Gioi tinh Khoa Hoc ky Muc do"; 
 cout<<" Amount"<<endl; 
 obj.display(); 
 return 0; 
} 
 30. 
D/ BÀI TẬP TỰ GIẢI 
Bài 1: Xây dựng lớp Stack với các thao tác cần thiết. Từ đó hãy dẫn xuất từ lớp Stack 
để đổi một số nguyên dương sang hệ đếm bất kỳ. 
Bài 2: Hãy xây dựng các lớp cần thiết trong phân cấp hình 5.2 
Bài 3: Hãy xây dựng các lớp cần thiết trong phân cấp hình 5.3 để tính diện tích (hoặc 
diện tích xung quanh) và thể tích. 
Bài 4: Viết một phân cấp kế thừa cho các lớp Quadrilateral (hình tứ giác), Trapezoid 
(hình thang), Parallelogram (hình bình hành), Rectangle (hình chữ nhật), và Square 
(hình vuông). Trong đó Quadrilateral là lớp cơ sở của phân cấp.