Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu
MỤC LỤC
GIỚI THIỆU. 3 U
CHƯƠNG 01: TỔNG QUAN VỀUBUNTU. 5
1. Giới thiệu vềLinux. 5
2. Giấy phép Công cộng GNU. 12
3. Hệ điều hành Ubuntu. 13
CHƯƠNG 02: CÀI ĐẶT HỆ ĐIỀU HÀNH UBUNTU. 15
1. Giới thiệu vềbộcài Ubuntu. 15
2. Lựa chọn phiên bản Ubuntu. 15
3.Tải bộcài hệ điều hành mã nguồn mởUbuntu. 16
4. Hướng dẫn cài đặt Ubuntu. 17
CHƯƠNG 03: CẤU TRÚC HỆTHỐNG. 29
1. Cấu trúc thưmục của Ubuntu. 29
2. Người dùng và quyền hạn. 32
3. Màn hình làm việc Desktop. 33
4. Cửa sổdòng lệnh (Terminal). 35
CHƯƠNG 04: QUẢN LÝ UBUNTU. 37
1. Cài đặt và gỡbỏphần mềm. 37
2. Quản lý tệp tin và thưmục. 48
3. Bổsung phông chữUnicode. 56
4. Gõ tiếng Việt trong Ubuntu. 57
CHƯƠNG 05: THIẾT LẬP VÀ TÙY BIẾN UBUNTU. 65
1. Tùy biến Ubuntu. 65
2. Thiết lập Ubuntu. 83
3. Cài đặt máy in. 87
4. Thiết bịlưu trữdữliệu lưu động. 91
CHƯƠNG 06: CÁC ỨNG DỤNG TRONG UBUNTU. 93
1. Giới thiệu các ứng dụng trong Ubuntu. 93
2. Ứng dụng âm thanh và video. 94
3. Ứng dụng bổtrợ. 102
4. Ứng dụng đồhọa. 103
5. Ứng dụng mạng. 104
6. Trò chơi. 116
7. Bộ ứng dụng văn phòng OpenOffice.org. 116
CHƯƠNG 07: CHIA SẺTÀI NGUYÊN. 121
1. Chia sẻtài nguyên với các máy Linux. 121
2. Chia sẻtài nguyên với các máy Windows. 122
CHƯƠNG 08: CÁC PHẦN MỀM BỔTRỢ. 125
1. Từ điển StarDict. 125
2. Phần mềm diệt virus. 127
3. Chạy các phần mềm Windows trên Ubuntu. 129
THÔNG TIN THAM KHẢO. 133
ple to write in this folder. 4. Đánh dấu vào mục Guest access để các máy khác khi truy cập vào không có tài khoản trên hệ thống Ubuntu cũng có thể vào được. 5. Nhấn nút Create Share (Tạo chia sẻ) để thực hiện chia sẻ thư mục này. 6. Một thông báo yêu cầu về việc phải cấp quyền để chia sẻ, bạn chọn Add the permission automatically (Cấp quyền tự động) 2. Chia sẻ tài nguyên với các máy Windows Đây là dịch vụ chia sẻ tài nguyên phổ biến được sử dụng trong thế giới Linux với các hệ điều hành khác nhau (Windows, MAC OS...). Dịch vụ này mặc định chưa được cài đặt, để sử dụng bạn cần phải cài đặt ứng 122 Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu dụng Samba thông qua trình quản lý cài đặt ứng dụng. Sau khi cài đặt, trong trình đơn Administration (Quản lý) sẽ xuất hiện thêm mục Samba. Việc truy xuất tài nguyên cũng tương tự như truy xuất tài nguyên với các máy Linux. Hình 7.2: Chia sẻ tài nguyên bằng Samba Để chia sẻ, bạn nhấn nút nút Add Share, chọn thư mục bạn định chia sẻ, nếu muốn cho người khác có thể thay đổi nội dung trong thư mục chia sẻ thì đánh dấu vào Writable, nếu bạn không muốn người khác nhìn thư mục chia sẻ này, mà chỉ có bạn biết thì đánh dấu vào ô Visible. Ngoài ra, bạn có thể đặt quyền hạn cho các tài khoản trong thẻ Access (Truy cập) rồi bấm Accept (Đồng ý) để thực hiện việc chia sẻ thư mục. Để truy cập vào tài nguyên được chia sẻ bằng dịch vụ SMB từ máy Ubuntu khác, bạn đánh địa chỉ như sau: smb://tên-máy-chia-sẻ/tên-chia-sẻ 123 Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 125 CHƯƠNG 08: CÁC PHẦN MỀM BỔ TRỢ Sau khi hoàn thành chương này, bạn có thể nắm được: ¾ Từ điển StarDict ¾ Phần mềm diệt virus ¾ Chạy các phần mềm Windows trên Ubuntu 1. Từ điển StarDict Từ điển StarDict là một công cụ giúp bạn tra cứu từ, hỗ trợ nhiều ngôn ngữ, có thể cài đặt đa nền, cài đặt đơn giản và dễ sử dụng. Bạn có thể bổ sung nhiều loại từ điển vào StarDict để tra cứu được dễ dàng. 1.1. Cài đặt StarDict - Bạn có thể cài đặt StarDict thông qua trình quản lý ứng dụng. 1.2. Bổ sung từ điển vào StarDict Sau khi quá trình cài đặt hoàn tất, để sử dụng, từ menu Application (Ứng dụng), vào mục Accessories (Bổ trợ), chọn StarDict. Lúc này StarDict mới chỉ cài đặt để sử dụng, ta phải bổ sung thêm dữ liệu vào trong StarDict. Ta làm như sau: - Mở trình duyệt Firefox, vào địa chỉ sau: - Nhấn nút mục tarball tương ứng cửa từ điển đó để download file từ điển về. Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu Hình 8.1: Tải bộ cài bổ sung từ điển - Sau khi Download về, các bạn làm như sau để cài đặt - Mở Terminal (Cửa sổ dòng lệnh) - Nhập vào: sudo nautilus - Nhập mật khẩu quản trị vào - Bộ duyệt tập tin Nautilus hiện ra, di chuyển đến thư mục bạn vừa download file từ điển xuống (thường nằm ở \home\tên người dùng\Download - Bấm chuột phải vào file từ điển chọn Extract here (Giải nén tại đây) - Bấm chuột phải vào thư mục vừa được giải nén ra, chọn Copy (Sao chép) - Di chuyển đến thư mục \usr\sahre\stardict\dic, bấm chuột chọn Paste (Dán). Việc thêm từ điển cho StarDict đã xong, bạn có thể sử dụng StarDict để tra cứu (theo từ điển bạn vừa thêm vào). 126 Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 127 Các từ điển cho ngôn ngữ khác bạn có thể download tại đây: Hiện nay StarDict rất nhiều bộ từ điển, các bạn muốn dùng bộ từ điển nào thì thực hiện download về rồi cài đặt như trên là có thể sử dụng được: Anh/Việt, Việt/Anh, Pháp/Việt, Việt/Pháp, Nga/Việt, Việt/Việt, Anh – Anh, Đức/Việt, Việt/Đức, Nauy/Việt... 1.3. Sử dụng từ điển StarDict Mở StarDict từ menu Application (Ứng dụng), vào Accessories (Bổ trợ) Trong từ điển có một ô để đánh các từ cần tra cứu vào, rồi bấm Enter, thông tin tra cứu sẽ hiện ra ở ô bên phải bên dưới. Ngoài ra, từ điển có một số tùy chọn như: - Scan (Quét): tự động tra cứu khi chọn một từ bất kì trên màn hình - Exit (Thoát): để thoát khỏi StarDict - Text translate (Dịch toàn văn bản): dịch một đoạn văn bản ra ngôn ngữ khác - Manager dictionaries (Quản lý từ điển): quản lý các từ điển bổ sung - Pronounce the word (Phát âm): phát âm từ tra cứu 2. Phần mềm diệt virus Nhiều người nói rằng không cần thiết phải cài phần mềm chống virus trong hệ điều hành Ubuntu vì họ cho rằng Ubuntu hầu như không bị nhiễm virus. Nhưng điều đó là không đúng, virus không bỏ qua cho bất cứ hệ điều hành nào, chỉ có khác chăng là số lượng virus nhiễm vào hệ điều hành Linux có mức độ ít hơn nhiều so với hệ điều hành Windows. Chính vì vậy, tốt nhất ta cũng nên cài đặt một phần mềm chống virus. Hiện nay các hãng bảo mật cũng quan tâm đến việc chống virus trên hệ điều hành Linux nên các phần mềm chống virus của họ được viết trên Linux (tức là Ubuntu) nên các sản phẩm chống virus cũng rất đa dạng. Nhưng để tiết kiệm, ta có một lựa chọn tốt nhất từ thế giới mã nguồn mở: Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 128 đó chính là trình chống virus có tên ClamAV. Phần mềm này khá mạnh và an toàn cho hệ điều hành Ubuntu, nó được thiết kế xây dựng dành cho người dùng máy trạm (máy phục vụ). Cơ sở dữ liệu của nó cũng được cập nhật thường xuyên để đối phó với các chủng virus mới nên các bạn có thể hoàn toàn yên tâm không bị nhiễm virus nữa. Với giao diện đồ họa nhỏ gọn và thân thiện người dùng, phần mềm này rất dễ sử dụng. 2.1. Cài đặt ClamAV Để cài đặt ClamAV, các bạn cũng cài thông qua trình quản lý cài đặt. 2.2. Sử dụng ClamAV Đề khởi động ClamAV, bạn vào trình đơn Application (Ứng dụng) vào tiếp System tools (Công cụ hệ thống), chọn Virus Scanner. Sau khi cài đặt, ClamAV cần cập nhật cơ sở dữ liệu về virus từ Internet. Các bạn làm như sau để cập nhật cơ sở dữ liệu. Tắt ClamAV Khởi động ClamAV bằng tài khoản quản trị. Mở Terminal, đánh vào: $ sudo clamtk Trình diệt virus hiện ra, bạn vào mục Help chọn Update Signature để cập nhật cơ sở dữ liệu. Ngoài ra có một số nút bấm để quét virus một tập tin, hoặc một thư mục hoặc cả hệ thống. Thông tin về quá trình quét sẽ hiện ra ở phần giữa. Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu Hình 8.2: Trình diệt virus ClamAV 3. Chạy các phần mềm Windows trên Ubuntu Trên Ubuntu mặc dù có rất nhiều phần mềm được viết cho hệ điều hành này nhưng có rất nhiều phần mềm mà chỉ có trên Windows, vậy làm thế nào để sử dụng được những phần mềm này trên Ubuntu. Có một số cách để làm được điều đó như chạy trực tiếp trên Ubuntu (Wine), cài trên máy ảo (VMWare).... 3.1. Giới thiệu về Wine Wine là một phần mềm chạy trên hệ điều hành Linux nói chung. Mục đích là sử dụng nó để cài các chuơng trình chạy trên Windows. Có một số phần mềm được phát triển thêm dựa trên Wine như CrossOver Linux, CEDERA. Wine là dự án đầu tiên để thực hiện việc này. Wine có nhiều bản đang được phát triển, kiểm tra và dễ dàng nhận ra. Mặc dù chỉ là phiên bản đang phát triển dưới dạng beta nhưng có hàng ngàn nguời sử dụng 129 Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 130 và và đã thu hút một số lượng lớn người sử dụng để chạy các phần mềm Windows. CrossOver Linux là một sản phẩm của CodeWeavers mà nền tảng từ Wine. Không giống như Wine ra hàng tuần, CrossOver được kiểm tra một cách kỹ lưỡng từ CodeWeavers. CodeWeavers thuê lượng lớn nhà phát triển của Wine và có những chủ dự án bên Wine là nhân viên cao cấp trong CodeWeavers. Tất cả những tiến bộ của Wine thực tế cuối cùng được tích hợp vào CrossOver. Cedega là sản phẩm của TransGaming. TransGaming được tách ra khỏi Wine vào năm 2002 khi Wine có sự khác nhau về quan niệm bản quyền, đóng các loại mã và cuối cùng là phương hướng phát triển đặc biệt là game. VMWare Server là một phần mềm giả lập một môi trường máy tính ảo để sử dụng như một máy tính thực có đầy đủ cấu hình. Bạn có thể cài đặt đặt VMWare server để cài nhiều máy tính ảo trên một máy tính thực và sử dụng như một máy tính tách biệt. Mỗi máy tính ảo khi hoạt động đều đòi hỏi tài nguyên (chủ yếu là RAM và không gian ổ cứng) như một máy tính thật nên nếu bạn tạo ra nhiều máy ảo thì cấu hình máy thực của bạn phải đáp ứng đủ cấu hình. Cách cài đặt VMWare khá phức tạp nên chỉ giới thiệu ở đây. Các bạn có thể tìm hiểu sâu hơn ở đây: 3.2. Cài đặt Wine trong Ubuntu Bạn có thể cài Wine thông qua trình quản lý cài đặt Add/Remove hoặc Synaptic. 3.3. Sử dụng Wine Mở Terminal, đánh dòng lệnh tương tự như sau: $ wine "appname.exe" Trong đó appname.exe là địa chỉ đến tệp tin phần mềm Windows. Đó là một phần mềm cài đặt thì nó tự chạy và hiện ra file setup. Có Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 131 không ít trường hợp file là đuôi .msi thì bạn vẫn có thể chạy được bằng lệnh sau (chú ý: phải có file msiexec.exe sẵn trong hệ thống) wine msiexec /i whatever.msi Một số phần mềm không chạy với Wine thì giải quyết thế nào? Thường thì chuyện này không xảy ra bởi Wine được thiết kế để chạy một số lượng lớn phần mềm phổ biến nhưng cũng có lúc không chạy được. Đầu tiên bạn xem phần mềm của mình chạy tốt trên môi trường nào. Wine được thiết kế để chạy phần mềm Windows 2000 nhưng cũng có khi phần mềm bạn chạy tốt trong Windows 98. Từ Ubuntu 7.10 trở về sau, phần mềm Windows sau khi cài đặt sẽ tự động tạo ra shortcut để bạn chạy. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm danh sách những phần mềm đã được kiểm thử thành công tại: Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Ubuntu 133 THÔNG TIN THAM KHẢO Dưới đây là các địa chỉ để bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về Ubuntu và các phần mềm bổ sung cho Ubuntu. Nếu có thắc mắc, các bạn có thể tham gia đăng ký thành viên trong diễn đàn rồi gửi thắc mắc của mình lên. Sẽ có nhiều người có kinh nghiệm sử dụng Ubuntu và Linux trả lời vấn đề của bạn. Chúc các bạn sử dụng Ubuntu thành thạo. Trang chủ chính của cộng đồng Ubuntu quốc tế Trang chủ của cộng đồng Ubuntu Việt Nam Trang chủ chính của OpenOffice.org Diễn đàn của cộng đồng Ubuntu Việt Nam Diễn đàn của cộng đồng Linux Việt Nam Diễn đàn về Linux
File đính kèm:
- HD_SD_HDH_Ubuntu.pdf