Giáo trình SQL và PL/SQL cơ bản

ATION_INFO 	Thông tin về các hoạt động hiện thời đối với database 
DBMS_DDL 	Biên dịch lại các hàm, thủ tục va package. Phân tích các 
index, table, cluster,... 
DBMS_DESCRIBE 	Trả về các diễn giải cho các tham số của thủ tục, hàm 
DBMS_JOB 	Lên kế hoạch thực hiện các đoạn mã lệnh PL/SQL 
DBMS_LOCK 	Cung cấp các hàm cho phép yêu cầu, giải phóng, điều 
chỉnh các trạng thái khoá (lock) đối với từng đối tượng 
trên database. 
DBMS_MAIL 	Gửi các message từ Oracle Server tới Oracle*mail 
DBMS_OUTPUT 	Kết xuất các giá trị trả về từ các hàm, thủ tục, trigger,.. 
DBMS_PIPE 	Cho phép xử lý gửi đồng thời các thông điệp 
DBMS_SESSION 	Cung cấp các phép truy nhập SQL thay vì các câu lệnh 
session 
DBMS_SHARED_POOL 	Cho phép lưu giữ các đối tượng trong vùng nhớ chia sẻ. 
DBMS_SQL 	Cho phép sử dụng lệnh SQL động để truy xuất database 
DBMS_TRANSACTION 	Điều khiển các giao dịch, cải thiện và nâng cao hiệu quả 
đối với các giao dịch nhỏ và không phân tán 
DBMS_UTILITY 	Phân tích các đối tượng trong từng schema. 
UTL_FILE 	Cho phép truy xuất tới file ngay với câu lệnh PL/SQL 
Trang 96 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Chương 15. DATABASE TRIGGER 
Database trigger là những thủ tục được thực hiện ngầm định ngay khi thực hiện lệnh SQL như INSERT, DELETE, UPDATE nhằm đảm bảo các quy tắc logic phức tạp của dữ liệu. Thiết kế các database trigger thoả mãn các yêu cầu sau: 
ƒ Sử dụng các database trigger nhằm đảm bảo thực hiện tất cả các thao tác có liên 	quan tới lệnh can thiệp dữ liệu được thực hiện. 
ƒ Chỉ sử dụng database trigger đối với các thao tác trọng tâm. 
ƒ Không sử dụng database trigger để thực hiện các ràng buộc sẵn có trong database 	Oracle. Ví dụ: dùng database trigger để thay thế cho các constrain. ƒ Sử dụng database trigger có thể gây rối, khó khăn cho việc bảo trì và phát triển hệ 	thống lớn. Vì thế, ta chỉ sử dụng database trigger khi thật cần thiết. 
15.1.TẠO TRIGGER 
Khi tạo database trigger, ta cần lưu ý tới một số tiêu chí như: 	ƒ Thời gian thực hiện: BEFORE, AFTER 
ƒ Hành động thực hiện: INSERT, UPDATE, DELETE ƒ Đối tượng tác động: bảng dữ liệu 
ƒ Loại trigger thực hiện: trên dòng lệnh hay trên câu lệnh ƒ Mệnh đề điều kiện thực hiện 
ƒ Nội dung của trigger 
15.1.1. Phân loại trigger 
Ta có thể phân loại trigger theo thời gian thực hiện như: BEFORE và AFTER. 
ƒ BEFORE trigger: Trigger được kích hoạt trước khi thực hiện câu lệnh. Việc này có 	thể cho phép ta loại bớt các phép xử lý không cần thiết, thậm chí có thể rollback dữ 	liệu trong trường hợp có thể gây ra các ngoại lệ (exception). Trigger thuộc loại này 
thường được sử dụng đối với các thao tác INSERT hoặc UPDATE. ƒ AFTER trigger: Câu lệnh được thực hiện xong thì trigger mới được kích hoạt. 	Thực hiện các công việc thường phải làm sau khi đã thực hiện câu lệnh. ƒ INSTEAD OF trigger: Loại trigger này cho phép người sử dụng có thể thay đổi 	một cách trong suốt dữ liệu của một số view mà không thể thực hiện thay đổi trực 	tiếp được. Với INSTEAD OF trigger, ta có thể thực hiện với cả ba thao tác: insert, 	update, delete. 
Ta cũng có thể phân loại trigger theo loại câu lệnh kích hoạt như: INSERT, UPDATE, DELETE. Trong các trigger thuộc một trong ba loại lệnh: INSERT, UPDATE,DELETE. Trigger UPDATE cần phải chỉ rõ thêm tên cột dữ liệu kích hoạt trigger mỗi khi giá trị dữ liệu trong đó bị thay đổi. Bên trong Trigger có thể có chứa các lệnh thao tác dữ liệu. Do đó, cần phải tránh trường hợp lặp lại theo kiểu đệ quy. 
Một cách khác ta cũng có thể phân loại trigger theo số lần kích hoạt. theo đó sẽ có 02 loại trigger: 
ƒ Trigger mức lệnh: Trigger được kích hoạt mỗi khi thực hiện câu lệnh. ƒ Trigger mức dòng lệnh: Trigger được kích nhiều lần ứng với mỗi dòng dữ liệu chịu 	ảnh hưởng bởi thao tác thực hiện lênh. 
Trang 97 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Hình vẽ 15. Thứ tự thực hiện trigger 
15.1.2. Lệnh tạo trigger 
Ta có thể tạo trigger thông qua lệnh script. Cú pháp lệnh tạo trigger mức câu lệnh: 
CREATE [OR REPLACE] TRIGGER trigger_name 	timing event1 [OR event2 OR event3] ON table_name 
BEGIN 
PL/SQL Block; 
END; 
Cú pháp lệnh tạo trigger mức dòng dữ liệu: 
CREATE [OR REPLACE] TRIGGER trigger_name timing event1 [OR event2 OR event3] ON table_name 
[REFERENCING OLD AS old | NEW AS new] FOR EACH ROW 
[WHEN condition] 
BEGIN 
PL/SQL Block; 
END; 
Với: 
trigger _name 	Tên trigger 
timing 	Thời gian kích hoạt trigger 
event 	Loại câu lệnh kích hoạt trigger 
referencing 	Tên biến thay thế cho giá trị trước và 
sau thay đổi của dòng dữ liệu đang xử lý 
FOR EACH ROW 	Trigger thuộc loại tác động trên dòng dữ 
liệu 
WHEN 	Chỉ ra một số điều kiện ràng buộc thực 
hiện trigger 
table_name 	Tên bảng dữ liệu có gắn trigger trên đó 
PL/SQL Block 	Nội dung khối lệnh SQL và PL/SQL trong 
trigger 
Trang 98 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Ví dụ: 
CREATE OR REPLACE TRIGER secure_emp BEFORE INSERT ON emp 
BEGIN 
IF TO_CHAR(sysdate,’DY’) IN (‘SAT’,’SUN’) 	OR TO_CHAR(sysdate,’HH24’) NOT BETWEEN ‘08’ AND ’18’ 	THEN 
RAISE_APPLICATION_ERROR (-20500, 	’Thời gian làm việc không phù hợp’);  END IF; 
END; 
CREATE OR REPLACE TRIGER audit_emp_values AFTER DELETE OR INSERT OR DELETE ON emp FOR EACH ROW 
BEGIN 
INSERT INTO audit_emp_values (user_name, timestamp, id, 	old_last_name, new_last_name, old_title, 
new_tile, old_salary, new_salary) 
VALUES (USER, SYSDATE, :old.empno, :old.ename, 	:new.ename, :old.job, :new.job, :old.sal, 	:new.sal); 
END; 
15.1.3. Sử dụng Procedure builder để tạo trigger 
Ta cũng có thể tạo database trigger thông qua công cụ Procedure builder của Oracle. Ta lần lượt thực hiện theo các bước sau: 
1. Kết nối tới database 
2. Dịch chuyển tới đối tượng đặt trigger trong phần Object Navigator 
3. Chuyển tới phần trigger rồi bấm nút New để tạo mới trigger. 
4. Đặt các tuỳ chọn về thời gian, kiểu,.. cho trigger 
5. Soạn thảo nội dung của trigger 
6. Lưu giữ trigger 
Trang 99 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Hình vẽ 16. Tạo trigger bằng công cụ Procedure Builder 
Hình vẽ 17. Trigger tác động trên dòng dữ liệu 
15.2.QUẢN LÝ TRIGGER 
15.2.1. Phân biệt database trigger Trigger và thủ tục 
Trigger 	Thủ tục 
Lệnh tạo CREATE TRIGGER 	Lệnh tạo CREATE PROCEDURE 
Lưu giữ trong Từ điển dữ liệu dưới dạng 	Lưu giữ trong Từ điển dữ liệu dưới dạng 
mã nguồn và dạng p-code 	mã nguồn và dạng p-code 
Được gọi ngầm định 	Thực hiện theo lời gọi tường minh 
Không cho phép dùng: COMMIT, 	Cho phép dùng: COMMIT, ROLLBACK, 
ROLLBACK, SAVEPOINT 	SAVEPOINT. 
Trang 100 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Database Trigger và Form Trigger 
Database Trigger 
Được thực hiện khi có tác động lên database do ứng dụng hoặc do chính các công cụ của Oracle 
Được kích hoạt bởi các lệnh SQL 
Phân biệt hai loại trigger trên câu lệnh và trên dòng dữ liệu 
Tuỳ theo lỗi xảy ra, trigger có thể gây ra rollback câu lệnh 

Form Trigger 
Được thực hiện chỉ bởi các tác động ngay trên ứng dụng 
Được kích bởi các sự kiện trên ứng dụng Không phân biệt 
Tuỳ theo lỗi xảy ra, có thể rollback toàn bộ giao dịch 
Database Trigger được kích hoạt độc lập với các Form Trigger 
15.2.2. Thay đổi trạng thái của database trigger Cho phép/ không cho phép kích hoạt một databse trigger Cú pháp: 
ALTER TRIGGER 	trigger_name 	DISABLE | ENABLE; 
Với: 
trigger_name 	Tên trigger; 
Ví dụ: 
-- Cho phép trigger được hoạt động 
ALTER TRIGGER 	check_sal ENABLE; 
Cho phép/ không cho phép kích hoạt tất cả các databse trigger của một bảng Cú pháp: 
ALTER TABLE 	table_name DISABLE | ENABLE ALL TRIGGERS; 
Với: 
table_name 	Tên bảng; 
Ví dụ: 
-- Không cho phép các trigger ứng với bảng emp được hoạt động 
ALTER TABLE 	emp DISABLE ALL TRIGGERS; 
Biên dịch lại databse trigger Cú pháp: 
ALTER TRIGGER trigger_name 	COMPILE; 
Ví dụ: 
-- Biên dịch lại trigger check_sal sau khi sửa đổi nội dung ALTER TRIGGER check_sal COMPILE; 
15.2.3. Huỷ bỏ trigger 
Sử dụng câu lệnh SQL để huỷ bỏ trigger. 
Trang 101 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
Cú pháp: 
DROP TRIGGER 	trigger_name; 
Ví dụ: 
DROP TRIGGER 	check_sal; 
15.2.4. Lưu ý khi sử dụng trigger Các trường hợp kiểm tra trigger 
ƒ Kiểm tra trigger đúng với thao tác dữ liệu như dự định. ƒ Kiểm tra thực hiện trigger theo đúng như mệnh đề When. ƒ Kiểm tra ảnh hưởng của trigger đối với các trigger khác. ƒ Kiểm tra ảnh hưởng của các trigger khác đối với trigger đang xem xét. 
Thứ tự thực hiện trigger và các kiểm tra ràng buộc: 
1. Thực hiện trigger BEFORE STATMENT 
2. Lặp trên nhiều dòng dữ liệu 
a. Thực hiện trigger BEFORE ROW 
b. Thực hiện câu lệnh thao tác dữ liệu và kiểm tra toàn vẹn dữ liệu trên dòng 	dữ liệu xem xét 
c. Thực hiện trigger AFTER ROW 
3. Thực hiện các phép kiểm tra ràng buộc 
4. Thực hiện trigger AFTER STATMENT. 
Các quy tắc ràng buộc đối với trigger: 
1. Không được phép sửa đổi dữ liệu trong cột dữ liệu có ràng buộc thuộc loại khoá 	chính (primary key), khoá ngoài (foreign key) hay duy nhất. 
2. Không cho phép đọc dữ liệu từ các bảng đang thao tác. 
Trang 102 
Oracle cơ bản - SQL và PL/SQL 
PHỤ LỤC 
A - DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ 
Hình vẽ 1. Minh hoạ các thành phần logic trong database ... 
Hình vẽ 2. Mô hình dữ liệu thực hành... 
Hình vẽ 3. Câu lệnh của SQL*Plus ... 
Hình vẽ 4. Hạn chế dữ liệu trả về ... 
Hình vẽ 5. Cấu trúc hàm SQL ... 
Hình vẽ 6. Phân loại hàm SQL ... 
Hình vẽ 7. Cấu trúc của Object Navigator... 
Hình vẽ 8. Soạn thảo hàm, thủ tục phía Client... 
Hình vẽ 9. Soạn thảo hàm, thủ tục, trigger phía Server ... 
Hình vẽ 10. Tạo hàm, thủ tục tại Client ... 
Hình vẽ 11. Tạo hàm, thủ tục tại Server ... 
Hình vẽ 12. Màn hình PL/SQL Interpreter ... 
Hình vẽ 13. Các bước thực hiện một thủ tục ... 
Hình vẽ 14. Cấu trúc package ... 
Hình vẽ 15. Thứ tự thực hiện trigger... 
Hình vẽ 16. Tạo trigger bằng công cụ Procedure Builder ... Hình vẽ 17. Trigger tác động trên dòng dữ liệu... 
...6 
..7 
.12 
...17 
...23 
.24 
...84 
..85 
...86 
.86 
..87 
...87 
.89 
..93 
..98 
.100 
..100 
Trang 103