Bài giảng Xác suất thống kê ứng dụng - Chương 1: Giới thiệu về môn học

c.
Trị số rời rạc các giá trị có thể có của nó là hữu hạn hoặc vô hạn đếm
được. Ví dụ Số nhân viên trong một doanh nghiệp, số môn mà sinh
viên thi đỗ trong một kỳ, số người đến khám bệnh tại một bệnh viện
trong một ngày,...
Trị số liên tục các giá trị có thể có của nó có thể lấp đầy cả một
khoảng trên trục số. Ví dụ Trọng lượng, chiều cao của một người,...
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 18 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo định danh
Nội dung trình bày
.. .1 Thống kê là gì?
Xuất phát thuật ngữ thống kê
Khái niệm Thống kê
.. .2 Các phương pháp nghiên cứu thống kê
.. .3 Thống kê ứng dụng trong kinh tế xã hội
.. .4 Một số khái niệm dùng trong thống kê
Dữ liệu, tổng thể, mẫu
Đặc điểm thống kê
.. .5 Các cấp bậc đo lường và thang đo
Thang đo định danh
Thang đo thứ bậc
Thang đo khoảng
Thang đo tỉ lệ
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 19 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo định danh
Thang đo định danh
Thang đo định danh là việc đánh số những tính chất hoặc phạm trù
cùng loại. Chẳng hạn thang giới tính gồm hai phạm trù là nam [0] và
nữ [1]. Tình trạng hôn nhân có thể có nhiều hơn hai phạm trù là có
gia đình [1], độc thân [2], ly dị [3], trường hợp khác [4]. Giữa các con
số ở đây không có quan hệ hơn kém do đó không thể thực hiện các
phép tính số học đối với chúng. Thang định danh thường chỉ dùng để
đếm tần số của các hiện tượng xảy ra.
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 20 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo thứ bậc
Nội dung trình bày
.. .1 Thống kê là gì?
Xuất phát thuật ngữ thống kê
Khái niệm Thống kê
.. .2 Các phương pháp nghiên cứu thống kê
.. .3 Thống kê ứng dụng trong kinh tế xã hội
.. .4 Một số khái niệm dùng trong thống kê
Dữ liệu, tổng thể, mẫu
Đặc điểm thống kê
.. .5 Các cấp bậc đo lường và thang đo
Thang đo định danh
Thang đo thứ bậc
Thang đo khoảng
Thang đo tỉ lệ
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 21 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc Thang đo thứ bậc thường được sử dụng cho các
đặc điểm thuộc tính, và đôi khi cũng được áp dụng cho các đặc điểm
số lượng. Trong thang đo này giữa các biểu hiện của đặc điểm có
quan hệ thứ bậc hơn kém. Sự chênh lệch của các biểu hiện không
nhất thiết phải bằng nhau.
Ví dụ:
1. Để đặc trưng về học vấn có thể dùng thang thứ bậc:
thất học [0], tiểu học [1], trung học [2], phổ thông [3],
đại học [4], trên đại học [5].
2. Để đặc trưng về đánh giá của khách hàng về giá cả của
một sản phẩm có thể dùng thang đo: rẻ [1], vừa phải
[2], đắt [3].
3. Để đặc trưng cho mức doanh thu trung bình hàng tháng
của một doanh nghiệp ta dùng thang đo: dưới 200 triệu
[1], từ 200 đến 500 triệu [2], trên 500 dưới 1 tỉ [3], từ 1
tỉ đến 3 tỉ [4], trên 3 tỉ [5].
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 22 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc Thang đo thứ bậc thường được sử dụng cho các
đặc điểm thuộc tính, và đôi khi cũng được áp dụng cho các đặc điểm
số lượng. Trong thang đo này giữa các biểu hiện của đặc điểm có
quan hệ thứ bậc hơn kém. Sự chênh lệch của các biểu hiện không
nhất thiết phải bằng nhau.
Ví dụ:
1. Để đặc trưng về học vấn có thể dùng thang thứ bậc:
thất học [0], tiểu học [1], trung học [2], phổ thông [3],
đại học [4], trên đại học [5].
2. Để đặc trưng về đánh giá của khách hàng về giá cả của
một sản phẩm có thể dùng thang đo: rẻ [1], vừa phải
[2], đắt [3].
3. Để đặc trưng cho mức doanh thu trung bình hàng tháng
của một doanh nghiệp ta dùng thang đo: dưới 200 triệu
[1], từ 200 đến 500 triệu [2], trên 500 dưới 1 tỉ [3], từ 1
tỉ đến 3 tỉ [4], trên 3 tỉ [5].
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 22 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc Thang đo thứ bậc thường được sử dụng cho các
đặc điểm thuộc tính, và đôi khi cũng được áp dụng cho các đặc điểm
số lượng. Trong thang đo này giữa các biểu hiện của đặc điểm có
quan hệ thứ bậc hơn kém. Sự chênh lệch của các biểu hiện không
nhất thiết phải bằng nhau.
Ví dụ:
1. Để đặc trưng về học vấn có thể dùng thang thứ bậc:
thất học [0], tiểu học [1], trung học [2], phổ thông [3],
đại học [4], trên đại học [5].
2. Để đặc trưng về đánh giá của khách hàng về giá cả của
một sản phẩm có thể dùng thang đo: rẻ [1], vừa phải
[2], đắt [3].
3. Để đặc trưng cho mức doanh thu trung bình hàng tháng
của một doanh nghiệp ta dùng thang đo: dưới 200 triệu
[1], từ 200 đến 500 triệu [2], trên 500 dưới 1 tỉ [3], từ 1
tỉ đến 3 tỉ [4], trên 3 tỉ [5].
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 22 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc
Thang đo thứ bậc Thang đo thứ bậc thường được sử dụng cho các
đặc điểm thuộc tính, và đôi khi cũng được áp dụng cho các đặc điểm
số lượng. Trong thang đo này giữa các biểu hiện của đặc điểm có
quan hệ thứ bậc hơn kém. Sự chênh lệch của các biểu hiện không
nhất thiết phải bằng nhau.
Ví dụ:
1. Để đặc trưng về học vấn có thể dùng thang thứ bậc:
thất học [0], tiểu học [1], trung học [2], phổ thông [3],
đại học [4], trên đại học [5].
2. Để đặc trưng về đánh giá của khách hàng về giá cả của
một sản phẩm có thể dùng thang đo: rẻ [1], vừa phải
[2], đắt [3].
3. Để đặc trưng cho mức doanh thu trung bình hàng tháng
của một doanh nghiệp ta dùng thang đo: dưới 200 triệu
[1], từ 200 đến 500 triệu [2], trên 500 dưới 1 tỉ [3], từ 1
tỉ đến 3 tỉ [4], trên 3 tỉ [5].
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 22 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo khoảng
Nội dung trình bày
.. .1 Thống kê là gì?
Xuất phát thuật ngữ thống kê
Khái niệm Thống kê
.. .2 Các phương pháp nghiên cứu thống kê
.. .3 Thống kê ứng dụng trong kinh tế xã hội
.. .4 Một số khái niệm dùng trong thống kê
Dữ liệu, tổng thể, mẫu
Đặc điểm thống kê
.. .5 Các cấp bậc đo lường và thang đo
Thang đo định danh
Thang đo thứ bậc
Thang đo khoảng
Thang đo tỉ lệ
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 23 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo khoảng
Thang đo khoảng
Thang đo khoảng Thang đo khoảng thường dùng cho các đặc điểm
số lượng và đôi khi cũng được áp dụng cho các đặc điểm thuộc tính.
Thang đo khoảng là thang đo thứ bậc có các khoảng cách đều nhau.
Các phép tính cộng trừ đều có ý nghĩa. Điểm ”không” của thang đo
này là tùy ý (Ví dụ như trong thang đo nhiệt độ thì độ C, độ K và độ
F có định nghĩa về điểm ”không” hoàn toàn khác nhau), và có thể có
giá trị âm. Tỉ số giữa các giá trị quan sát là không có ý nghĩa.
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 24 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo tỉ lệ
Nội dung trình bày
.. .1 Thống kê là gì?
Xuất phát thuật ngữ thống kê
Khái niệm Thống kê
.. .2 Các phương pháp nghiên cứu thống kê
.. .3 Thống kê ứng dụng trong kinh tế xã hội
.. .4 Một số khái niệm dùng trong thống kê
Dữ liệu, tổng thể, mẫu
Đặc điểm thống kê
.. .5 Các cấp bậc đo lường và thang đo
Thang đo định danh
Thang đo thứ bậc
Thang đo khoảng
Thang đo tỉ lệ
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 25 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ là loại thang đo dùng cho đặc tính số lượng. Thang đo
tỷ lệ có đầy đủ các đặc tính của thang đo khoảng, ngoài ra thang đo
này có một trị số 0 ”thật”, cho phép lấy tỉ lệ so sánh giữa hai giá trị
quan sát. Đây là loại thang đo cao cấp nhất trong các loại thang đo.
Ví dụ Tiền tệ, mét, kg, tấn, tạ,...
Chú ý: Sau khi đã thu thập thì dữ liệu ở bậc đo lường cao hơn có thể
chuyển xuống bậc đo lường thấp hơn, nhưng dữ liệu ở bậc đo lường
thấp hơn không thể chuyển lên bậc đo lường cao hơn. Ví dụ như từ
dữ liệu tuổi (thang đo tỉ lệ) ta có thể biến đổi thành dữ liệu về độ tuổi
(thang đo thứ bậc), tuy nhiên việc chuyển đổi ngược lại không thực
hiện được.
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 26 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ là loại thang đo dùng cho đặc tính số lượng. Thang đo
tỷ lệ có đầy đủ các đặc tính của thang đo khoảng, ngoài ra thang đo
này có một trị số 0 ”thật”, cho phép lấy tỉ lệ so sánh giữa hai giá trị
quan sát. Đây là loại thang đo cao cấp nhất trong các loại thang đo.
Ví dụ Tiền tệ, mét, kg, tấn, tạ,...
Chú ý: Sau khi đã thu thập thì dữ liệu ở bậc đo lường cao hơn có thể
chuyển xuống bậc đo lường thấp hơn, nhưng dữ liệu ở bậc đo lường
thấp hơn không thể chuyển lên bậc đo lường cao hơn. Ví dụ như từ
dữ liệu tuổi (thang đo tỉ lệ) ta có thể biến đổi thành dữ liệu về độ tuổi
(thang đo thứ bậc), tuy nhiên việc chuyển đổi ngược lại không thực
hiện được.
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 26 / 26
. . . . . .
Các cấp bậc đo lường và thang đo Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ
Thang đo tỉ lệ là loại thang đo dùng cho đặc tính số lượng. Thang đo
tỷ lệ có đầy đủ các đặc tính của thang đo khoảng, ngoài ra thang đo
này có một trị số 0 ”thật”, cho phép lấy tỉ lệ so sánh giữa hai giá trị
quan sát. Đây là loại thang đo cao cấp nhất trong các loại thang đo.
Ví dụ Tiền tệ, mét, kg, tấn, tạ,...
Chú ý: Sau khi đã thu thập thì dữ liệu ở bậc đo lường cao hơn có thể
chuyển xuống bậc đo lường thấp hơn, nhưng dữ liệu ở bậc đo lường
thấp hơn không thể chuyển lên bậc đo lường cao hơn. Ví dụ như từ
dữ liệu tuổi (thang đo tỉ lệ) ta có thể biến đổi thành dữ liệu về độ tuổi
(thang đo thứ bậc), tuy nhiên việc chuyển đổi ngược lại không thực
hiện được.
Ngô Thị Thanh Nga (ĐHTL) Xác Suất Thống Kê Ứng Dụng Tháng 4 năm 2011 26 / 26