Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 2: Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc

i cấp và mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội phương Đông không giống như ở phương Tây 
Mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội phương Đông là mâu thuẫn giữa dân tộc bị áp bức với CN thực dân 
Mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội phương Tây là mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản 
Tinh chất của cuộc đấu tranh cách mạng ở thuộc địa cũng khác so với các nước phương Tây do mâu thuẫn khác nhau 
Đối tượng của cách mạng ở thuộc địa là CN thực dân và tay sai phản động 
ở các nước tư bản chủ nghĩa phải tiến hành cuộc đấu tranh giai cấp 
ở các nước thuộc địa trước hết phải tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc 
Nhiệm vụ 
của cách 
mạng giải 
 phóng dân 
tộc 
Chống đế quốc 
 giành độc lập 
 cho dân tộc 
Chống phong kiến, 
đưa lại ruộng đất 
cho nông dân, 
dân chủ cho nhân 
 dân lao động 
b. Mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc 
Giải phóng dân tộc, giành độc 
 lập cho dân tộc và thiết lập 
chính quyền của nhân dân 
 tạo tiền đề cho giải phóng 
 giai cấp và cuối cùng là 
 giải phóng con người 
2. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn giành thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản 
Rút bài học từ những con 
đường cứu nước trước đó 
Thất bại của các phong trào yêu nước cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX ở nước ta là do chưa có đường lối và phương pháp đấu tranh khi CNDQ đã trở thành hệ thống thế giới 
b. Cách mạng tư sản là không triệt để 
“Cách mệnh Mỹ đã thành công 
hơn 150 năm nay, nhưng công 
nông vẫn cứ cực khổ, vẫn lo 
tính cách mệnh lần thứ hai”. 
Người chỉ rõ: “ấy là vì cách 
mệnh Mỹ là cách mệnh tư bản, 
mà cách mệnh tư bản là chưa 
phải cách mệnh đến nơi” 
“Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hòa dân chủ, kỳ thực trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa”. Vì vây “mà nay công nông Pháp hẵng còn phải mưu tính cách mệnh lần nữa mới hòng thoát khỏi vòng áp bức. Cách mệnh An Nam nên nhớ những điều ấy 
c. Con đường giải phóng dân tộc 
CMT10: “Trong thế giới bây giờ chỉ có 
cách mệnh Nga là đã thành công và thành 
 công đến nơi, nghĩa là dân chúng được 
 hưởng hạnh phúc tự do, bình đẳng thật, 
 không phải bình đẳng tự do giả dối như đế 
quốc Pháp khoe khoang bên An Nam,... 
Cách mệnh Nga dạy cho chúng ta rằng 
 muốn cách mệnh thành công thì phải 
dân chúng (công - nông) làm gốc, phải có 
 đảng vững, phải bền gan, phải hy sinh, 
phải thống nhất. Nói tóm lại là phải theo 
chủ nghĩa Mã Khắc Tư và Lênin 
Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chỉ có giải phóng 
giai cấp vô sản thì mới giải phóng được 
dân tộc; cả hai cuộc giải phóng này 
chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa 
cộng sản và cách mạng thế giới” 
Hồ Chí Minh khẳng đinh: “Muốn cứu nước giải phóng dân tộc, không còn con đường 
Nào khác con đường cách mạng vô sản” 
Cách mạng vô sản theo Hồ Chí Minh có những nội dung sau: 
Tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc và dần dần từng bước 
“đi tới xã hội cộng sản” 
Lực lượng lãnh đạo cách mạng là giai cấp công nhân mà đội tiền phong 
 của nó là Đảng Cộng sản 
Lực lượng cách mạng là khối đoàn kết toàn dân, nòng cốt là liên minh 
công nhân, nông dân, lao động trí óc 
Cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới 
 nên phải đoàn kết quốc tế 
3. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo 
HCM: Muốn giải phóng dân tộc thành công trước hết phải có Đảng cách mệnh 
“Cách mệnh trước hết phải có cái gì? 
Trước hết phải có đảng cách mệnh để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công. Cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy” 
Đảng phải lấy liên minh công nông làm gốc 
“Công nông là gốc cách mệnh, còn học trò, nhà buôn nhỏ, điền chủ cũng bị tư sản áp bức, song không cực khổ bằng công nông, ba hạng ấy chỉ là bầu bạn cách mệnh của công nông thôi” và “trong khi liên lạc với giai cấp, phải rất cẩn thận, không khi nào nhượng một chút lợi ích gì của công nông mà đi vào con đường thỏa hiệp” 
Đảng phải được tổ chức chặt chẽ, bền vững, thống nhất. Đảng viên của Đảng phải bền gan, phải hy sinh 
Đảng phải biết tổ chức vận động dân chúng trong nước làm cách mạng, đồng thời phải biết liên lạc, đoàn kết với giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức trên thế giới 
Đảng phải theo chủ nghĩa Mác – Lênin: “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin” 
4. Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc 
 bao gồm toàn dân tộc 
Nội dung 
Cách mạng là sự nghiệp của dân chúng bị áp bức 
Một cuộc khởi nghĩa phải được chuẩn bị trong quần chúng 
Năm 1924, HCM đã nghĩ đến một cuộc khởi nghĩa vũ trang toàn dân và cho rằng: “Để có cơ thắng lợi, một cuộc khởi nghã vũ trang ở Đông Dương phải có tính chất của một cuộc khởi nghĩa quần chúng chứ không phải một cuộc nổi loạn. Cuộc khởi nghĩa phải được chuẩn bị trong quần chúng” 
“Lấy dân làm gốc” là tư tưởng xuyên suốt trong quá trình chỉ đạo cách mạng của Người 
HCM: sức mạnh vĩ đại và năng lực sáng tạo vô tận của quần chúng là then chốt bảo đảm thắng lợi: “Dân khí mạnh thì quân lính nào, súng ống nào cũng không chống lại nổi”. “Phải dựa vào dân, dựa chắc vào dân thì kẻ địch không thể nào tiêu diệt được” 
Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc 
là toàn dân tộc 
Động lực của cách mạng là công nhân và nông dân 
“Công nông là người chủ cách mạng. 
1. Là vì công nông bị áp bức nặng nề hơn 
2. Là vì công nông là đông nhất cho nên 
sức mạnh hơn hết” 
Bạn đồng minh của cách mạng 
Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, 
trí thức, trung nôngđể kéo họ đi vào phe 
 vô sản giai cấp” 
Lực luợng của cách mạng giải phóng dân tộc 
5. Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc 
Mét sè thµnh viªn cña Quèc tÕ céng s¶n 
"ChØ cã thÓ thùc hiÖn hoµn toµn 
c«ng cuéc gi¶i phãng c¸c thuéc 
®Þa khi giai cÊp v« s¶n giµnh 
®­îc th¾ng lîi ë c¸c n­íc t­ 
b¶n tiªn tiÕn" 
Giaó trình TT Hồ Chí Minh , 2006, tr.43 
QUAN ĐIỂM CỦA QUỐC TẾ CỘNG SẢN 
a. Quan hệ giữa cách mạng thuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc 
HCM khẳng định: Cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có mối quan hệ chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc 
Bản án chế độ thực dân Pháp 
“Chủ nghĩa tư bản là một con đỉa có một cái vòi 
bám vào giai cấp vô sản chính quốc và một cái 
vòi khác bám vào giai cấp vô sản ở thuộc địa. 
Nếu người ta muốn giết con vật ấy, phải đồng 
thời cắt cả hai vòi. Nếu người ta chỉ cắt một 
vòi thôi, thì cái vòi kia vẫn tiếp tục hút máu của 
giai cấp vô sản; con vật vẫn tiếp tục sống và 
cái vòi bị cắt đứt sẽ lại mọc ra” 
Hồ Ch í Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, t.1, tr. 298 
Nguyễn Ái Quốc tham dự Đại hội V của QTCS và cùng các đại biểu khác 
Nguyễn Ái Quốc với các đồng chí tung hô sau Đại hội ở khách sạn nơi Nguyễn Ái Quốc ở khi tham dự Đại hội 
Phát biểu tại Đại hội V Quốc tế cộng sản (6/1924), Nguyễn Ái Quốc khẳng định: 
"...Nọc độc và sức sống của 
con rắn độc chủ nghĩa tư bản 
đang tập trung ở các thuộc địa 
hơn là ở chính quốc...” 
Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, t.1, tr. 273-274 
Cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có vị trí ngang hàng với cách mạng vô sản ở chính quốc 
Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, 
Hà Nội, 2000, t.2, tr.266 
"An Nam dân tộc cách mệnh thành công 
thì tư bản Pháp yếu, tư bản Pháp yếu thì 
thì công nông Pháp làm giai cấp cách mạng cũng dễ. 
 Và nếu công nông Pháp làm cách mệnh thành công 
thì dân tộc An Nam sẽ được tự do” 
b. Cách mạng thuộc địa cần được tiến hành chủ động, sáng tạo 
Các dân tộc thuộc địa cần dựa vào sức mình, chủ động trong đấu tranh giành độc lập: “Đem sức ta mà giải phóng cho ta” 
“Công cuộc giải phóng nhân dân 
 thuộc địa chỉ có thể thực hiện 
 được bằng sự nỗ lực của 
bản thân nhân dân thuộc địa” 
Cách mạng giải phóng dân tộc thuộc địa còn có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng chính quốc vì thuộc địa là khâu yếu nhất trong hệ thống đế quốc chủ nghĩa 
Ý nghĩa 
Có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn, góp phần bổ sung, phát triển sáng tạo CN Mác – Lênin. Luận điểm này thể hiện sự độc lập, tự chủ, sáng tạo trong tư duy lý luận của Hồ Chí Minh 
Là cơ sở nền tảng, kim chỉ nam cho Đảng ta trong quá trình tổ chức, lãnh đạo nhân dân đứng lên làm cách mạng để tự giải phóng khỏi ách áp bức bóc lột 
6. Cách mạng giải phóng dân tộc được tiến hành bằng 
con đường cách mạng bạo lực 
* Các nhà sáng lập CN Mác – Lênin đã dự báo hai khả năng giành chính quyền cách mạng: 
Giành chính quyền cách mạng bằng bạo lực, coi bạo lực là “bà đỡ” của cách mạng vô sản 
Giành chính quyền bằng hòa bình bất bạo lực, tuy khả năng này hiếm hoi 
* HCM khẳng định: phải sử dụng bạo lực cách mạng của quần chúng để giải phóng dân tộc 
Cần dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng của kẻ thù, giành lấy chính quyền 
“Chế độ thực dân, tự bản thân nó đã là một hành động bạo lực của kẻ mạnh đối với kẻ yếu rồi” (tập 1, tr.96) 
“Trong cuộc đấu tranh gian khổ chống kẻ thù của giai cấp và của dân tộc, 
 cần dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng, 
giành lấy chính quyền và bảo vệ chính quyền” 
Tư tưởng bạo lực cách mạng gắn bó hữu cơ với tư tưởng nhân đạo và hòa bình 
Hình thái bạo lực: khởi nghĩa toàn dân và chiến tranh nhân dân; kháng chiên toàn diện và tự lực cánh sinh là phương châm chiến lược quan trọng 
KẾT LUẬN 
Làm phong phú học thuyết Mác – Lênin về cách mạng thuộc địa 
Về lý luận cách mạng giải phóng dân tộc 
Về phương pháp tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc 
Làm chuyển hóa phong trào yêu nước, tạo điều kiện cho sự ra đời của 
Đảng Cộng sản Việt Nam 
Đặt cơ sở để xây dựng nên đường lối cách mạng giải phóng dân tộc của 
Đảng Cộng sản Việt Nam 
Soi đường thắng lợi cho cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam