Bài giảng Trình bày thông tin và xuất bản điện tử

29/01/2010 
1 
TRÌNH BÀY THÔNG 
TIN VÀ XUẤT BẢN 
ĐIỆN TỬ 
PHẠM THẾ BẢO 
ptbao@hcmus.edu.vn 
Nội dung môn học 
• Tổng quan 
• Tổng quan về thiết kế web 
• Ngôn ngữ HTML 
• Công cụ thiết kế web 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
2 
Cách kiểm tra và tính điểm 
1. Bài báo cáo (70%) 
a. Nhóm (40%), xây dựng website thư viện (ít 
nhất), gồm trang chủ và 4 trang: 
• Giới thiệu thư viện của nhóm 
• Thông tin nhân viên 
• Sách mới (theo thời gian) 
• Thông tin mới 
• … 
b. Từng các nhân (30%), gồm các trang: 
• Thông tin các nhân 
• Sở thích 
• Nhật ký 
• … 
2. Kiểm tra cuối kỳ (30%) 
 Yêu cầu báo cáo: 
1. Bảng phân công của nhóm: ai làm gì? Ngày bắt đầu, kết thúc. 
2. Từng các nhân báo cáo Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Tổng quan 
• Giới thiệu lịch sử 
• Các khái niệm căn bản 
• Các dịch vụ cơ bản của Internet 
• Khai thác tài nguyên trên Internet 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
3 
Internet - Mạng các máy tính 
• Mạng máy tính: 
Computer Network: 
Hệ thống các máy tính 
được kết nối với nhau 
nhằm trao đổi dữ liệu. 
• Giao thức: Protocol: 
– Tập hợp các quy tắc 
được thống nhất giữa 
các máy tính trong 
mạng nhằm thực hiện 
trao đổi dữ liệu được 
chính xác 
– Ví dụ: TCP/IP, HTTP, 
FTP,… 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Web - Mạng thông tin 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
4 
Lịch sử 
• Mạng Internet xuất phát từ mạng ARPANET của Mỹ (1969) – mạng 
giữa các trường ĐH 
• 1989 - Tim Berners Lee phát minh ra giao thức World Wide 
Web, sau đó tạo ra ngôn ngữ Hypertext Markup Language - HTML 
• 1990 – Tim viết trình duyệt (Web Browser) và Web server đầu tiên 
(info.cern.ch) 
• Từ năm 1993 internet phát triển rất nhanh 
• Đến nay, mạng internet liên kết hàng trăm triệu người dùng và 
có khoảng 2 - 50 tỉ trang web 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Web là gì? 
• Là các dịch vụ phân tán cung cấp thông tin multimedia dựa trên 
hypertext 
o Phân tán: thông tin được đặt trên nhiều máy chủ ở khắp thế giới 
o Multimedia: thông tin bao gồmtext, graphics, sound, video 
o Hypertext: là kỹ thuật được sử dụng để truy cập thông tin 
• Cung cấp truy cập vào các tài nguyên mạng 
o FTP, News, … 
o Chương trình, ... 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
5 
Web hoạt động như thế nào? 
WWW servers Internet (WWW) 
users (clients) browse 
authors write HTML 
Resources (HTML files) 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Máy chủ-máy phục vụ: Server 
• Là máy tính chuyên cung cấp tài nguyên, 
dịch vụ cho máy tính khác. 
• Thường được cài các phần mềm chuyên 
dụng để có khả năng cung cấp 
• Một máy chủ có thể dùng cho một hay 
nhiều mục đích. Tên máy chủ thường gắn 
với mục đích sử dụng. Ví dụ: 
– File server 
– Application server 
– Mail server 
– Web server 
• Thực tế: các máy chủ có cấu hình cao, khả 
năng hoạt động ổn định 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
6 
Máy khách: Client 
• Máy khai thác dịch vụ của máy chủ 
• Với mỗi dịch vụ, thường có các phần 
mềm chuyên biệt để khai thác 
• Một máy tính có thể vừa là client vừa 
là server 
• Một máy tính có thể khai thác dịch vụ 
của chính nó. 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Cổng dịch vụ: Service Port 
– Là số ∈ [0; 65535] xác định 
dịch vụ của máy chủ 
– 2 dịch vụ khác nhau chiếm các 
cổng khác nhau 
– Mỗi dịch vụ thường chiếm các 
cổng xác định, ví dụ: 
• Web: 80 
• FTP: 21 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
7 
Web – các khái niệm chính 
• Web = protocol + language + naming infrastructure 
• HTTP - HyperText Transport Protocol 
o Là giao thức giao tiếp giữa WWWclient and server 
• HTML - HyperText Markup Language 
o Ngôn ngữ biểu diễn các tài liệu WWW 
• URL - Uniform Resource Locator 
o Địa chỉ web (xác định duy nhất) 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Web - các khái niệm chính 
• Địa chỉ IP – IP Address 
o Là 1 con số 32 bit, chia thành 4 số 8 bit, vd: 203.162.44.37 (gồm 2 phần: 
network address, host address) 
o Xác định đối tượng nhận và gởi thông tin trên Internet 
• Tên miền – Domain name 
o Là tên giao dịch của công ty hay tổ chức trên Internet. 
o Ví dụ: www.math.hcmuns.edu.vn 
o Là địa chỉ của 1 máy chủ thuộc tổ chức giáo dục Việt Nam 
o Có địa chỉ IP là 203.162.44.37, có tên máy chủ là WWW 
o Là tên miền cấp 1: vn, cấp 2: edu, cấp 3: hcmuns, cấp 4: math 
• Ánh xạ giữa tên miền và địa chỉ IP 
o Do DNS server – Domain name system (service) đảm trách 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
8 
Web – khái niệm Browser 
• Lấy hiển thị (nếu có thể) các tài nguyên khác nhau 
• Khả năng hiển thị : 
o text-only (Lynx, ...) 
o graphic (MSIE, Netscape, ...) 
• Hiển thị được nhiều loại ảnh, âm thanh, video 
o BMP, GIF, JPEG, sound, video, postscript,... 
• Hỗ trợ nhiều giao thức 
o HTTP, HTTPS, FTP, SMTP, POP, ... 
• Có thể “plug-in” các công cụ vào browser để tăng tính năng (3D 
animation, SWF, ...) 
• ... 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Web – khái niệm URL – định vị các tài nguyên 
Internet 
• URL là định danh duy nhất cho các tài nguyên Internet 
• Chỉ ra: 
o Cách truy cập 
o Vị trí tài nguyên 
• Cú pháp chung: 
o Protocol://host_name[:port_num][/path][/file_name] 
o  
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
9 
Các giao tác chuẩn trên Web 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Các dịch vụ cơ bản của Internet 
• World Wide Web - WWW 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
10 
Các dịch vụ cơ bản của Internet 
• Thư điện tử – Email (Electronic mail) 
o Là dịch vụ trao đổi các thông điểm qua mạng viễn thông 
o Sử dụng giao thức SMTP/POP3 để gởi/nhận email 
o Địa chỉ email có dạng : name@domainame 
o (VD: ptbao@hcmus.edu.vn : ptbao – tên tài khoản email, hcmus.edu.vn – 
tên miền) 
o Được quản lý bởi Mail Server 
• Truyền, tải tập tin – FTP – File Transfer Protocol 
o Là dịch vụ trao đổi các tập tin giữa các máy tính trên Internet 
• Tán gẫu – Chat,... 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Khai thác thông tin trên Internet 
• Tra cứu thông tin 
o www.google.com 
o www.lycos.com 
o www.altavista.com 
o www.researchindex.com 
(tra cứu bài báo khoa học) 
o Đường đi (bản đồ) 
o ... 
• Tin tức, thông tin tổng hợp 
• Phần mềm 
• Nghiên cứu, giáo dục 
• Mua bán Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
11 
Một số thuật ngữ thông dụng khác 
• Internet: Mạng máy tính toàn cầu kết nối các mạng máy tính khắp 
nơi trên thế giới. Tập các giao thức được dùng gọi chung là TCP/IP. 
• Intranet: Mạng cục bộ có kiến trúc tương tự mạng Internet. 
• Website: Tập hợp các trang web. Website của các tổ chức hay cá 
nhân trên mạng bao gồm tập hợp các trang web liên quan đến tổ 
chức này. 
• Webpage: Là trang web. Có thể hiển thị các thông tin dưới dạng 
văn bản, hình ảnh, âm thanh, ... 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Một số thuật ngữ thông dụng khác 
• Web browser: Trình duyệt web, dùng để hiển thị các trang web. 
Các web browser thông dụng hiện nay là Firefox, Internet Explorer 
(Microsoft), Chrome, Safari, Opera. 
• Homepage: Trang chủ hay còn gọi là trang nhà. Thường là trang 
đầu tiên (mặc định) khi truy cập một website. 
• Hyperlink: siêu liên kết. Dùng để liên kết các trang web và dịch vụ 
của các website trên Internet. 
• IAP (Internet Access Provider): Nhà cung cấp đường truyền 
Internet. 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
12 
Một số thuật ngữ thông dụng khác 
• ISP (Internet Service Provider): Nhà cung cấp dịch vụ Internet. 
Một số ISP hiện nay ở Việt Nam: VDC, FPT, SaigonNet, NetNam, ... 
• Search engines: Máy tìm kiếm. Các máy tìm kiếm thông dụng hiện 
nay là Yahoo,Google, Altavista, ... 
• HTTP, FTP, SMTP, POP3, ...: Đây là các giao thức được dùng cho các 
dịch vụ web, ftp, email trên Internet. 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
Phân loại trang web 
• Dựa vào công nghệ phát triển, có 2 loại: 
– Web tĩnh: 
• Dễ phát triển 
• Tương tác yếu 
• Sử dụng HTML 
• Người làm web tĩnh thường dùng các công cụ trực quan để tạo ra 
trang web 
– Web động: 
• Khó phát triển hơn 
• Tương tác mạnh 
• Sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau 
• Thường phải viết nhiều mã lệnh 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM 
29/01/2010 
13 
Bài thực hành 1: 
THAO TÁC VÀ SỬDỤNG MẠNG INTERNET 
• Đăng ký các dịch vụ email miễn phí của nhóm 
o  
o  
• Tham khảo các webite 
o  
o  
o  
o  
• Tìm website nào cho gửi thiệp chúc mừng 
Phạm Thế Bảo - ĐHKHTN TP.HCM