Bài giảng Tin học đại cương - Chương 2: Hệ điều hành

1 
TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG 
CHƯƠNG 2 
HỆ ĐIỀU HÀNH 
TH 
Đ 
C 
2 
Nội dung 
Khái niệm & các chức năng chính 1 
Phân loại 2 
Hệ thống tập tin 3 
Một số hệ điều hành thông dụng 4 
TH 
Đ 
C 
3 
Khái niệm Hệ điều hành 
Khái niệm 
 Một chương trình chạy trên máy tính, dùng để điều 
hành, quản lý các thiết bị phần cứng và các tài 
nguyên phần mềm. 
 Vai trò trung gian trong việc giao tiếp giữa người 
sử dụng và phần cứng máy tính. 
 Cung cấp môi trường cho phép người sử dụng phát 
triển và thực hiện các ứng dụng của họ một cách 
dễ dàng. 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
4 
Các chức năng chính của HĐH 
Hệ điều hành 
Hệ 
điều 
hành 
Quản lý chia sẻ tài nguyên 
• Tài nguyên là hữu hạn. 
• Người sử dụng yêu cầu 
nhiều tài nguyên đồng thời. 
• Chia sẻ tài nguyên phần 
mềm (thông tin) với nhau. 
Giả lập một máy tính mở rộng 
• Hệ thống nhiều máy tính trừu tượng xếp thành 
nhiều lớp chồng lên nhau. 
• Ẩn đi các chi tiết phần cứng qua giao diện làm 
việc đơn giản và không phụ thuộc vào thiết bị. 
TH 
Đ 
C 
5 
Dưới 
góc độ loại 
máy tính 
Phân loại Hệ điều hành 
Hệ điều hành 
HĐH dành cho máy Mainframe 
HĐH dành cho máy Server 
HĐH dành cho máy nhiều CPU 
HĐH dành cho máy tính cá nhân 
HĐH dành cho thẻ chip (SmartCard) 
HĐH dành cho máy PDA 
HĐH dành cho máy chuyên biệt 
TH 
Đ 
C 
6 
Dưới 
góc độ số 
chương trình 
sử dụng 
cùng lúc 
Phân loại Hệ điều hành 
Hệ điều hành 
HĐH đơn nhiệm 
HĐH đa nhiệm 
TH 
Đ 
C 
7 
Dưới 
góc độ 
người dùng 
(truy xuất 
tài nguyên 
cùng lúc) 
Phân loại Hệ điều hành 
Hệ điều hành 
Máy đơn (một người dùng) 
Mạng ngang hàng và mạng có máy chủ 
TH 
Đ 
C 
8 
Dưới 
góc độ 
hình thức 
xử lý 
Phân loại Hệ điều hành 
Hệ điều hành 
Hệ thống xử lý theo lô 
Hệ thống chia sẻ 
Hệ thống song song 
Hệ thống phân tán 
Hệ thống xử lý thời gian thực 
TH 
Đ 
C 
9 
Hệ thống tập tin – Tập tin 
Khái niệm 
 Viết tắt của tập thông tin. 
 Còn gọi là tệp, tệp tin, file. 
 Tập hợp của thông tin (dữ liệu) được tổ chức theo 
một cấu trúc nào đó. 
 Nội dung có thể là chương trình, dữ liệu, văn 
bản,… 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
10 
Hệ thống tập tin - Tập tin 
Hệ điều hành 
• Bắt buộc phải có. 
• Hệ điều hành MS-DOS: dài tối đa 8 ký tự. 
• Hệ điều hành Windows: dài tối đa 128 ký tự. 
• Gồm các ký tự A đến Z, số 0 đến 9, ký tự khác 
như #, $, %, ~, ^, @, (, ), !, _, khoảng trắng. 
Tên 
(name) . Mở rộng (extension) 
• Không bắt buộc. 
• Thường có 3 ký tự. 
• Thường do chương 
trình ứng dụng tạo 
tập tin tự đặt 
TH 
Đ 
C 
11 
Hệ thống tập tin – Tập tin 
Ví dụ 
 Có phần mở rộng: DuLieu.txt, Bai Tap.doc, … 
 Không có phần mở rộng: DuLieu, Bai Tap, … 
Các phần mở rộng thông dụng 
 COM, EXE 
 TXT, DOC, DOCX, PDF 
 XLS, XLSX, PPT, PPTX 
 ZIP, RAR 
 BMP, GIF, JPG, PNG 
 MP3, DAT, WMA, AVI, MOV, FLV 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
12 
Hệ thống tập tin – Tập tin 
Ký tự đại diện (Wildcard) 
 Chỉ một nhóm tập tin, dùng trong tìm kiếm 
 Sử dụng 2 ký hiệu: 
• Dấu ? đại diện cho một ký tự bất kỳ. 
• Dấu * đại diện một chuỗi ký tự bất kỳ (có thể rỗng). 
 Ví dụ: 
• Bai?.doc: 
– Bai1.doc, Bai9.doc, Bain.doc, Bai.doc, Bai10.doc, 
Bai1.txt, … 
• Bai*.doc: 
– Bai.doc, Bai9.doc, Bai10.doc, Bai Tap.doc, … 
TH 
Đ 
C 
13 
Hệ thống tập tin – Tập tin 
Thuộc tính 
 Là đặc tính và giới hạn của tập tin. 
 Khác nhau tùy hệ thống 
 Ví dụ trong hệ thống tập tin FAT: 
• Archive (lưu trữ). 
• Hidden (ẩn). 
• Read-only (chỉ đọc). 
• System (thuộc về hệ thống). 
• Sub-directory/directory (thư mục con/thư mục). 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
14 
Hệ thống tập tin – Thư mục 
Một số lưu ý 
 Thư mục là tập tin ở dạng đặc biệt. 
 Không chứa dữ liệu thông thường mà chứa các tập 
tin và các thư mục khác. 
 Thư mục cấp cao nhất trên đĩa là thư mục gốc, ký 
hiệu \ 
 Thư mục đang làm việc là thư mục hiện hành. 
 Tên thư mục tuân thủ quy tắc đặt tên của tập tin 
nhưng không có phần mở rộng. 
 Ví dụ: BAITAP, BAI THI, THUC HANH… 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
15 
Cây thư mục và đường dẫn 
Hệ điều hành 
CHUONG1.PPT 
SV 
LYTHUYET 
DECUONG.PDF 
C:\ 
CHUONG1.DOC 
WINDOWS 
SYSTEM 
AUTOEXEC.BAT 
THDC 
TH 
Đ 
C 
16 
Cây thư mục và đường dẫn 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
17 
Một số hệ điều hành thông dụng 
Microsoft Windows 
 3.x (1980), 95 (1995), 98 (1998), Me (2000), Pro 
(2000), XP (2001), Vista (2007), Windows 7 
(2009), Windows 8 (2012). 
 NT 4.0 (1996), Server (2000), Server (2003), 
Server (2008) : máy chủ - hệ điều hành mạng. 
Linux, Unix, OS/2 
Hệ điều hành 
TH 
Đ 
C 
18 
Windows server 2008 
Các khái niệm cơ bản về máy tính 
TH 
Đ 
C 
19 
Windows vista 
Các khái niệm cơ bản về máy tính 
TH 
Đ 
C 
20 
Windows 8 
Các khái niệm cơ bản về máy tính 
TH 
Đ 
C 
21 
Windows 8 
TH 
Đ 
C 
22 
HĐH Mac OS 
Các khái niệm cơ bản về máy tính 
TH 
Đ 
C 
23 
HĐH Linux (Ubuntu) 
Các khái niệm cơ bản về máy tính 
TH 
Đ 
C 
24 
HĐH Linux (fedora) 
Các khái niệm cơ bản về máy tính